Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Zapoznaj się z poniższym schematem i wykonaj polecenia.

RyZuWduADmhwF1
Ilustracja interaktywna. Obraz przedstawia wysoką salę pałacową z lustrzaną ścianą. Przy długiej ławie siedzą i stoją dojrzali mężczyźni w garniturach oraz mundurach wojskowych. Na stole leżą dokumenty. Na górze ilustracji znajdują się trzy dymki. Na środku dymek jest podpisany jako Niemcy. Po lewej i prawej są dymki z napisem Wielka Brytania i Francja. Prowadzą od nich strzałki w kierunku Niemiec.
Opisane elementy ilustracji interaktywnej.
1. Wielka Brytania. „Nadmierne osłabienie Niemiec oznaczało (...) przewagę Francji na kontynencie. Brytyjczycy nie po to tak długo i wielkim kosztem walczyli z hegemonią Niemiec w tej części świata, aby teraz wzmocnić Francję. Byłoby to sprzeczne z długoletnią angielską zasadą utrzymywania równowagi potęg na kontynencie. Nowa Rosja nie mogła być brana pod uwagę, tylko Niemcy mogły zatem stanowić przeciwwagę dla rosnącej w siły Francji”.
J. Tyszkiewicz, E. Czapiewski, Historia powszechna. Wiek XX, Warszawa 2011, s. 88.
2. Francja. „Francja miała (...) bardzo konkretną wizję nowej, powojennej rzeczywistości, zupełnie odmienną od sojuszników anglosaskich. Istotą polityki Paryża było maksymalne osłabienie Niemiec, co niejako automatycznie wzmacniało rolę Francji na kontynencie i budowało podstawy pod jej hegemonię. Głównym zatem postulatem było nie tylko odzyskanie utraconych wcześniej prowincji: Alzacji i Lotaryngii, ale również stworzenie nowej, naturalnej granicy z Niemcami przez przesunięcie jej nad Ren. (...) W Nadrenii lewobrzeżnej przewidywano utworzenie autonomicznego państewka, ściśle związanego z Francją gospodarczo i politycznie. Paryż także wspierał odebranie Rzeszy kolonii oraz uzyskanie maksymalnych odszkodowań i reparacji za wywołaną wojnę”.
J. Tyszkiewicz, E. Czapiewski, Historia powszechna. Wiek XX, Warszawa 2011, s. 87.
3. Niemcy. Fragment traktatu wersalskiego z 28 czerwca 1919 r.:

„(...) Dział III. Lewy brzeg Renu
Art. 42. Zabrania się Niemcom utrzymywania lub budowy fortyfikacji tak na lewym brzegu Renu, jak i na brzegu prawym na zachód od linii wytkniętej o 50 km na wschód od tej rzeki.
Art. 43. W pasie, przez art. 42 przewidzianym, wzbronione są również: utrzymywanie lub gromadzenie sił zbrojnych bądź na stałe, bądź czasowo, a także wszelkie ćwiczenia wojskowe jakiegokolwiek rodzaju oraz zachowywanie wszelkich materialnych ułatwień mobilizacyjnych. (...)

Dział IV. Zagłębie Saary
[Art. 45–50: Ustąpienie na rzecz Francji kopalń węgla, granice Zagłębia Saary, powiernictwo Ligi narodów]

Dział V. Alzacja i Lotaryngia
Wysokie Układające się Strony, uznając obowiązek moralny naprawienia krzywdy wyrządzonej przez Niemcy w r. 1871 zarówno prawom Francji, jak i woli ludności Alzacji i Lotaryngii, którą oddzielono od ojczyzny, (...) zgadzają się na następujące artykuły:
Art. 51. Terytoria, odstąpione Niemcom na podstawie preliminarzy pokoju, podpisanych w Wersalu 26 lutego 1871 r., i traktatu frankfurckiego z 10 maja 1871 r., przywraca się pod zwierzchnictwo francuskiego od dnia zawieszenie broni z 11 listopada 1918 r. (...)

Dział VI. Austria
Art. 80. Niemcy uznają i będą szanowały ściśle niezawisłość Austrii w granicach ustalonych przez traktat zawarty między państwem i Głównymi Mocarstwami Sprzymierzonymi. Niemcy uznają, że ta niezawisłość może być zmieniona jedynie za zgodą Rady Ligi Narodów.

Dział VII. Państwo czechosłowackie
Art. 81. Jak to uczyniły Mocarstwa Sprzymierzone i Stowarzyszone, Niemcy uznają zupełną niepodległość państwa czechosłowackiego, które obejmuje autonomiczne terytorium Rusinów na południe od Karpat. Niemcy oświadczają, że uznają granice tego państwa, tak jak one zostały ustalone przez Główne Mocarstwa Sprzymierzone i Stowarzyszone i inne państwa zainteresowane.
Art. 82. Granica między Niemcami i państwem czechosłowackim zostanie określona zgodnie z dawną granicą między Austro-Węgrami i Niemcami, tak jak szła w dniu 3 sierpnia 1914 r.”
Wiek XX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, Warszawa 1998, s. 81–82.
William Orpen, Podpisanie traktatu pokojowego w Sali Lustrzanej w Wersalu, 1919 rok. Dokument podpisuje niemiecki delegat Johannes Bell w otoczeniu przedstawicieli państw ententy.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
Polecenie 2

Powyższe fragmenty opracowania historycznego opisują stosunek dwóch najważniejszych europejskich mocarstw na konferencji paryskiej – Wielkiej Brytanii i Francji – do pokonanych Niemiec. Zapoznaj się z cytowanym tekstem traktatu wersalskiego, a następnie, na podstawie wiedzy o brytyjskiej i francuskiej wizji powojennego ładu, określ, czy dokument ten stanowił triumf Londynu, Paryża, a może był kompromisem między oboma tymi ośrodkami? Swój wybór uzasadnij, odwołując się do cytowanych tekstów.

R1AZSLv6eleec
(Uzupełnij).
Polecenie 3

Na podstawie przytoczonych tekstów źródłowych i wiedzy własnej wyjaśnij, dlaczego w traktacie wersalskim zawarto ustęp o niepodległym państwie austriackim.

R1BCeyEW3oE0K
(Uzupełnij).