Władysław Broniewski Dąb

Idę sobie zamaszyście
i opada ze mnie życie jak jesienne liście.
Jakie liście? – dębu, brzozy, topoli,
ale to boli.

No cóż? było kilka miłości
i trwoga, i noce bezsenne,
było dużo tkliwości i złości,
wszystko zmienne.

No i lecą liście, liście,
a każde: imię.
Powiedz je uroczyście,
wymień.

Ach, nie! To już nagie gałęzie
chwytliwe.
Kiedy serce i myśl na uwięzi,
jak być szczęśliwym?

I ostał się pień nagi,
nad nim zamieci kłąb.
Odwagi!
To ja – dąb.

bron Źródło: Władysław Broniewski, Dąb.

Władysław Kopaliński Dąb

Dąb symbolizuje ogień, oś świata, punkt zwrotny; drzwi do nieba, świętość, wyrocznię, wiarę; człowieka; wytrzymałość, trwałość, długowieczność, nieśmiertelność; zasadę męską, płodność, siłę fizyczną i moralną, cnotę. odwagę, gościnność; królewskość, majestat, potęgę, wyniosłość, wzniosłość, triumf, chwałę, honor, niepodległość; nagrodę. [...]

• Dąb jest w najwyższym stopniu aspektem drzewa, osi świata, narzędziem komunikacji między niebem i ziemią, uważanym za najstarsze z drzew, „Dąb, co wierzchołkiem w niebiosach się górnych kołysze, długi zaś korzeń w głębie Tartaru samego wysyła” Georgiki 2, 291‑2 Wergiliusza, tł. Z. Abramowiczówny), stał się symbolem świadectwa, występował jako upoważniony przez bóstwa świadek najwyższych wydarzeń wymagających współudziału mocy niebieskich, jak koronacja albo sądy, składanie ofiar a. zawieranie transakcji handlowych, wytyczanie granic a. głośne czytanie Ewangelii. Wszystkie te czynności, i wiele innych, wykonywano najchętniej w cieniu dębu. Skandynawowie odbywali zgromadzenia wolnych mężczyzn (thing, ting) pod dębami, w których mieszkać miały dusze przodków, udzielające zebranym swego doświadczenia i dobrych rad. Było to także ulubione miejsce spotkań czarodziejów i wróżek. [...]

• Dąb – drzewo święte. Dopiero w księgach prorockich występuje dąb jako symbol potęgi i religii ludów pogańskich otaczających Izrael, przejęty także przez Żydów jako własny symbol łączności z Bogiem. [...] W folklorze ścięcie dębu to zły omen; dąb jęczy i krzyczy, padając. [...]

• Dąb – drzewo królewskie, król drzew i lasów. „Królewskie drzewa! Wy pomniki żywe ubiegłych czasów, dęby miłościwe” (Królewskie dęby 1‑2 Wincentego Pola). [...]

• Dąb – siła, moc, stałość, potęga. [...]

• Liście dębowe. W staroż. Rzymie wieniec z liści dębowych (łac. corona civica) dawano żołnierzom, którzy w czasie bitwy uratowali życie współobywatelowi (civis), emblemat wolności, siły, potęgi, odwagi. [...]

• Dąb trumną. Wcześni chrześcijanie często grzebali zmarłych w trumnie z wydrążonego pnia dębowego. [...]

1 Źródło: Władysław Kopaliński, Dąb, [w:] tegoż, Słownik symboli, Warszawa 2007, s. 58–60.