Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Zapoznaj się ze schematem i wykonaj ćwiczenia.

Schemat systemu gabinetowo‑parlamentarnego w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej

RML73FoxUfiEb1
Ilustracja interaktywna przedstawia schemat blokowy prezentujący system polityczny w Wielkiej Brytanii. Monarcha powołuje gabinet, premiera, a ten ministrów. Z kolei gabinet, premier i ministrowie powołują ministrów państwowych, urzędników Korony oraz sekretarzy parlamentarnych. Gabinet, premier i ministrowie odpowiedzialni są i przedstawiają rozwiązania przed Izbą Gmin, a Izba Gmin udziela im zaufania. Elektorat wybiera Izbę Gmin w wyborach bezpośrednich raz na 5 lat Izbę Gmin. Izba Lordów ma prawo weta wobec Izby Gmin. Opis punktów znajdujących się na schemacie: 1. Wielka Brytania jako monarchia Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej to jedna z dziedzicznych monarchii parlamentarnych w Europie. Ma ona system rządów, w którym istnieje przewaga parlamentu nad rządem, jest to system gabinetowo-parlamentarnym. Ciekawym rozwiązaniem jest brak konstytucji w formie spisanej w postaci jednego dokumentu. Konstytucją Wielkiej Brytanii stanowi całokształt norm prawnych uchwalanych od 1215 roku, kiedy powstała Wielka Karta Swobód. Konstytucja ta ma charakter rozproszony, funkcjonuje w postaci wielu luźnych dokumentów i zwyczajów określających podstawy ustroju państwa. 2. Monarcha W monarchii brytyjskiej głową państwa jest król lub królowa, kwestie te są określane na podstawie zasad sukcesji tronu. Monarcha symbolizuje jedność państwa złożonego z kilku podmiotów. Większość jego uprawnień ma charakter symboliczno-reprezentacyjny. Stoi on na czele Wspólnoty Narodów, jest zwierzchnikiem Kościoła anglikańskiego, jest nietykalny. Jego uprawnienia w wykonywaniu władzy można przedstawić jako prawo do zachęcania, prawo do ostrzegania oraz prawo do tego, by zasięgano rady monarchy przy podejmowaniu decyzji. Monarcha zwołuje i rozwiązuje parlament, powołuje oraz odwołuje premiera i członków tworzonego przez niego rządu. Nadaje ordery i odznaczenia. Ma prawo łaski. 3. Władza ustawodawcza Władzę ustawodawczą monarchii brytyjskiej sprawuje parlament wraz z królem. Rola króla jest wyłącznie symboliczna i wynika z historii brytyjskiego parlamentaryzmu. Parlament jest bikameralny, składa się z Izby Lordów, gdzie zasiadają parowie, którzy mogą być dziedziczni, dożywotni (przez to ich liczba się zmienia, w 2020 r. wynosiła 699), oraz z Izby Gmin, w skład której wchodzi 650 posłów wybieranych na pięcioletnią kadencję. Parlament stanowi ustawy, ma funkcję kontrolną nad rządem. 4. Władza wykonawcza Organem władzy wykonawczej jest rząd, który w brytyjskiej specyfice określa się mianem gabinetu. Gabinet to kolegialny organ szeroko rozumianego rządu. Składa się on z ministrów powoływanych przez monarchę. Liczy około dwudziestu osób, które kierują poszczególnymi resortami pod przewodnictwem premiera. Zasadą angielskiego parlamentaryzmu jest to, że lider zwycięskiej partii w wyborach do Izby Gmin zostaje premierem.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ćwiczenie 1
R1bvE2b6X6bDx
Wymień trzy podobieństwa między systemem parlamentarnym Wielkiej Brytanii a systemem parlamentarnym Republiki Federalnej Niemiec. (Uzupełnij).
Ćwiczenie 2
R13C9ybfvOYMi
Zestaw podobieństwa między kompetencjami premiera rządu Wielkiej Brytanii i kanclerza RFN. (Uzupełnij).
Ćwiczenie 3
R1I27mSKCMqpH
Podaj dwa przykłady współpracy legislatywy z egzekutywą występujące w systemie brytyjskim. (Uzupełnij).