Część 4. Warstwa formalna. Fragment tekstu: Jezus który ma się ubrać w albę, w stułę i w kapę, z chorągiewką w ręku tłukąc do piekła. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Didaskalia określają dokładnie kostium Jezusa i rekwizyt - atrybut, a także scenografię; gest współgra z wypowiedzią postaci - sugestywny obraz teatralny o znaczeniu symbolicznym. Warstwa treściowa. Fragment tekstu: Jezus który ma się ubrać w albę, w stułę i w kapę, z chorągiewką w ręku tłukąc do piekła. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 2. Jezus pojawia się w piekle po zmartwychwstaniu, a nie przed nim, jak tradycyjnie przyjmowano. Warstwa treściowa. Fragment tekstu: Jezus który ma się ubrać w albę, w stułę i w kapę, z chorągiewką w ręku tłukąc do piekła. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 3. Kostium Jezusa to strój liturgiczny kapłana - alba symbolizuje czystość i niewinność, stuła łaskę uświęcającą, kapa miłość chrześcijańską i nieskazitelność, chorągiewka tryumf nad piekłem i śmiercią. Warstwa formalna. Fragment tekstu: Ehej, piekielne książęta, Otwierajcie swoje wrota! Otwórzcie się, wieczne brany, Wnidzie tam król wiecznej chwały! (...). Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 4. Impresywna funkcja języka. Warstwa formalna. Fragment tekstu: Ehej, piekielne książęta, Otwierajcie swoje wrota! Otwórzcie się, wieczne brany, Wnidzie tam król wiecznej chwały! (...). Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 5. Wątek zstąpienia Chrystusa do piekieł ma charakter apokryficzny - epizod ten symbolizuje tryumf dobra nad złem i odkupienie grzechów. Warstwa formalna. Fragment tekstu: Lucyfer - Ba, wyjrzy, Cerberze bracie, Co to tam ktoś u drzwi plecie. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 6. Dialog sytuacyjny. Warstwa formalna. Fragment tekstu: Cerberus otworzy trochę do piekła, a wydadzą jaki płomień i smród z niego. I ukazawszy się we drzwiach trochę, zamknie prętko, brząkając, i rzecze. Opis punktu znajdującego się na ilustracji:7. "Efekty specjalne" - ogień i dym; dbałość o sceniczny realizm, Jezus kilkakrotnie powtarza wezwanie do otwarcia bram - sprzeczka z diabłami tworzy napięcie dramatyczne. Warstwa treściowa. Fragment tekstu: Cerberus otworzy trochę do piekła, a wydadzą jaki płomień i smród z niego. I ukazawszy się we drzwiach trochę, zamknie prętko, brząkając, i rzecze. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 8. Sposób przedstawienia piekła jest zgodny z tradycyjnymi, potocznymi wyobrażeniami, ogień symbolizuje tu karę za grzechy i wieczne potępienie. Scena symbolizuje walkę dobra ze złem, a ustąpienie bram piekielnych przed Jezusem - jego tryumf nad szatanem. Warstwa treściowa. Fragment tekstu: Na chynchy tam, Lucyperze! Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 4. Impresywna funkcja języka. Warstwa treściowa. Fragment tekstu: Jezus uderzy do piekła - Otwórzcie się, wrota, brany, Na wszystkie piekielne strony.

Warstwa formalna. Fragment tekstu: I otworzą do piekła Z tymi swemi zawiasami, Z zaporami, z łańcuchami. Wnidzie przez was król wszej chwały, Poobala wasze wały. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 2. Oscylacja stylistyczna - w obrębie jednej wypowiedzi obok języka podniosłego pojawia się język kolokwialny. Warstwa formalna. Fragment tekstu: Potym ujmie Lucypera za łańcuch i rzecze Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Dosadny, ekspresyjny gest. Warstwa formalna. Fragment tekstu: A tyż to tu, czarcie, gdaczesz, Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 2. Oscylacja stylistyczna - w obrębie jednej wypowiedzi obok języka podniosłego pojawia się język kolokwialny. Warstwa formalna. Fragment tekstu: Z łańcuchem koło drzwi skaczesz, Zamykając je przed nami Łańcuchami, zaporami?! Siedzisz sobie przekwintując, Z Bogiem, by z równym żartując. Nie z Jewkąć to będzie w raju, Przypłacisz tego, łabaju. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 3. Dialog dyskusyjny - potoczny, dosadny język, komizm słowny i sytuacyjny; walka Jezusa z szatanem została ukazana w sposób dosłowny - jako bójka (naiwny realizm). Fragment tekstu: Z łańcuchem koło drzwi skaczesz, Zamykając je przed nami Łańcuchami, zaporami?! Siedzisz sobie przekwintując, Z Bogiem, by z równym żartując. Nie z Jewkąć to będzie w raju, Przypłacisz tego, łabaju. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 4. Chrystus zachowuje się jak zwykły człowiek. Postać Jezusa nie jest ukazana w sposób typowy dla ewangelii - jego sposób wypowiadania się i zachowania odpowiada przedstawieniom apokryficznym i ludowym wyobrażeniom. Jezus jest oburzony przyjęcie, jakie spotkało go w piekle - pragnie ukarać diabły za niegodne potraktowanie Boga. Warstwa formalna. Fragment tekstu: Wej, a widzisz tę chorągiew Ufarbowaną przez mą krew? - Utknęć ją w tym tłustym brzuchu, Szpetny, niezbędny zły duchu! Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 5. Podwójna rola rekwizytu - widowiskowa i symboliczna, mieszanie wzniosłości (symbolika rekwizytu) z efektem farsowym (jego wykorzystanie). Warstwa formalna. Fragment tekstu: Wej, a widzisz tę chorągiew Ufarbowaną przez mą krew? - Utknęć ją w tym tłustym brzuchu, Szpetny, niezbędny zły duchu! Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 6. Czerwona chorągiew symbolizuje cierpienie Chrystusa, jego krew przelaną na krzyżu oraz tryumf nad piekłem i śmiercią, jednocześnie wzbogaca widowiskowość, służąc Jezusowi za oręż, którym dosłownie gromi diabły, będące ucieleśnieniem zła.

Warstwa formalna. Fragment tekstu: Lucyfer clamabit. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Łacińskie didaskalia sygnalizują zmianę sposobu wypowiadania tekstu. Warstwa formalna. Fragment tekstu: Biada, Biada, biada, górze! Pódźmy, bracia, gdzie na morze! Pewnieć się nam rozpierzchnąć stąd! - Niestetyż nam na taki błąd! Bodaj był do nas nie postał Ten Krystus, co dziś zmartwychwstał! Gwałt czyni, łupi nam piekło! Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 2. Diabły lamentują, traktując Jezusa jak rozbójnika, który napada na piekło i odbiera im ich własność. Warstwa formalna. Fragment tekstu: Mutabit vocem Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 3. Zmiana intonacji wzmacnia efekt komiczny. Warstwa formalna. Fragment tekstu: Aboć się to święto wściekło?! Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 4. Komizm słowny i sytuacyjny - anachronizm - nakładanie się płaszczyzn czasowych. Fragment tekstu: Aboć się to święto wściekło?! Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 5. Diabły wyrażają swe niezadowolenie z powodu zakłócenia święta Wielkanocy przez zmartwychwstałego Chrystusa. Warstwa formalna. Fragment tekstu: Cerberus - Milcz, Lucyprze, bracie miły; Nagrodzim to w krótkiej chwili. Pomścim się tego w klasztorzech, W karczmach, w szpitalach, we dworzech. Będziem wadzić mnichy, popy, W karczmie niewiasty i chłopy, W szpitalu baby z dziadami, W dworzech panny z ministrami. Zażci się nam te pokoje Wnet napełnią tyle troje. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 6. Chrystus odkupił grzechy ludzkości, otwierając drogę do zbawienia, nie oznacza to jednak, że nikt już nie będzie grzeszył. Warstwa formalna. Fragment tekstu: Milcz, Lucyprze, bracie miły; Nagrodzim to w krótkiej chwili. Pomścim się tego w klasztorzech, W karczmach, w szpitalach, we dworzech. Będziem wadzić mnichy, popy, W karczmie niewiasty i chłopy, W szpitalu baby z dziadami, W dworzech panny z ministrami. Zażci się nam te pokoje Wnet napełnią tyle troje. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 7. Anachronizm - nawiązanie do realiów epoki, w której misterium powstało - wypowiedź o charakterze satyryczno - obyczajowym. Warstwa formalna. Fragment tekstu: Milcz, Lucyprze, bracie miły; Nagrodzim to w krótkiej chwili. Pomścim się tego w klasztorzech, W karczmach, w szpitalach, we dworzech. Będziem wadzić mnichy, popy, W karczmie niewiasty i chłopy, W szpitalu baby z dziadami, W dworzech panny z ministrami. Zażci się nam te pokoje Wnet napełnią tyle troje. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 8. Zmodyfikowany motyw tańca śmierci - diabły wyliczają przedstawicieli wszystkich stanów, co jest równocześnie satyrą na całe ówczesne społeczeństwo.

Warstwa formalna. Fragment tekstu: Jezus - Spomni sobie, coś zasłużył, Gdyś na onym świecie płużył. Już się nie będziesz przechadzał Ani ludzi więcej zdradzał, Jedno tu na tym łańcuchu Będziesz łaszkował, zły duchu! I popchnie go do piekła Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Szatan zostaje pokonany i ukarany za swe czyny, gest Jezusa ma charakter symboliczny - jest powtórnym strąceniem szatana do piekła i przywróceniem na wieki boskiego panowania i porządku w świecie. Warstwa formalna. Fragment tekstu: Oto, piekło, masz szatana, Związanego jak barana. Niechaj już tu zawżdy siedzi, Żadnemu więcej nie szkodzi. Niechaj tu u słupa tego Popląsze do dnia sądnego. Potym rzecze do ojców. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 2. Apostrofa - zmiana adresata wypowiedzi łączy się ze zmianą stylistyczną. Warstwa formalna. Fragment tekstu: Do was zawitam, Ojcowie, Prorocy, patryjarchowie, Kapłani i też królowie, I wszyscy inszy stanowię. Już się żaden piekła nie bój, Bo wam przez mię mir i pokój. Już teraz wasze wzdychanie I żałosne narzekanie W wesele się wam obróci, które się nigdy nie skróci. (...) Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 3. Postacie proroków i patriarchów biblijnych wprowadzają trzecią płaszczyznę czasową - przeszłość opisaną w Starym Testamencie. Uwolnienie patriarchów z piekła - scena o charakterze symbolicznym. Warstwa formalna. Fragment tekstu: Do was zawitam, Ojcowie, Prorocy, patryjarchowie, Kapłani i też królowie, I wszyscy inszy stanowię. Już się żaden piekła nie bój, Bo wam przez mię mir i pokój. Już teraz wasze wzdychanie I żałosne narzekanie W wesele się wam obróci, które się nigdy nie skróci. (...)Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 4. Jezus przez swe zmartwychwstanie przynosi wszystkim ludziom wyzwolenie od grzechu i radość zbawienia.