Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Uzasadnij, że Hymn Juliusza Słowackiego jest modlitwą poetycką.

R1Qt9x3RfBEG6
(Uzupełnij).
Polecenie 2

Wypisz z Hymnu Juliusza Słowackiego środki stylistyczne, które pozwalają na klasyfikację utworu jako modlitwy poetyckiej. Do każdego z tych środków dopisz ilustrujący go cytat.

R1Qt9x3RfBEG6
(Uzupełnij).
RXZVhedF4yD9O1
Ilustracja interaktywna przedstawia schemat blokowy hierarchiczny zatytułowany "Modlitwa poetycka". Od głównego hasła odchodzą cztery bloki: formy i schematy modlitwy poetyckiej, gatunki niosące w sobie elementy modlitwy poetyckiej, styl i język, rodzaje modlitw. Wskazane są także formy i schematy modlitwy poetyckiej: schemat modlitwy liturgicznej, afirmatywna rozmowa z Bogiem i ekspresyjna, swobodna mowa podmiotu lirycznego do Boga lub rozmowa z Nim. Są także wymienione w schemacie rodzaje modlitw: konwencjonalne, teocentryczne, egocentryczne. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: Punkt 1. Modlitwa poetycka to indywidualna, liryczna wypowiedź o dialogowym charakterze, w której centralnym punktem odniesienia podmiotu jest osobowo pojęty Bóg. Sytuuje się ona na pograniczu dwóch sfer – poezji (literatury) i religii. Jako gatunek literacki zalicza się ją do liryki religijnej, zaś jako typ modlitwy – do modlitw indywidualnych (prywatnych). Punkt 2. Gatunki niosące w sobie elementy modlitwy poetyckiej: hymn, elegia, lament, tren, skarga, psalm, litania, suplikacje, pieśń, kantyczka, godzinki. Punkt 3. Styl/ język: środki stylistyczne charakterystyczne dla modlitwy poetyckiej: inwokacja, apostrofa, paralelizm składniowy, epitet, porównanie, personifikacja, antropomorfizacja, animizacja, peryfraza, eufemizm, hiperbola, litota, alegoria, symbol, metafora, metonimia, wykrzyknienie, anafora, zdrobnienie. Punkt 4. Schemat modlitwy liturgicznej: • oddanie Bogu czci i uwielbienia (adoratio)
• złożenie dziękczynienia (gratiarum actio)
• wyrażenie przebłagania (contritio)
• przedłożenie prośby (oratio-petitio). Punkt 5. Afirmatywna rozmowa z Bogiem: podmiot liryczny podejmuje tematy związane z najważniejszymi prawdami dotyczącymi wiary chrześcijańskiej. Punkt 6. Ekspresyjna, swobodna mowa podmiotu lirycznego do Boga lub rozmowa z Nim: podmiot liryczny wyraża swoje myśli, uczucia i przeżycia, kieruje do Boga pytania np. pełne żalu, buntu, bólu, rozpaczy lub zwątpienia. Punkt 7. Modlitwy konwencjonalne: Najbardziej popularne w polskiej literaturze, charakteryzuje je silna więź ze schematem modlitwy liturgicznej, powtarzają uznane, tradycyjne sposoby przedstawiania treści religijnych, zatwierdzone przez Kościół pod względem treści i formy. Liryki te znamionuje tradycyjność wyobrażeń religijnych i konwencjonalność literackich ujęć, typizacja uczuć, statyczność i zawężenie skali przeżyć. Pierwowzorem pozostaje Ojcze nasz, stylizacje tego rodzaju można odnaleźć w twórczości Jana Lechonia, Leszka Aleksandra Moczulskiego. Punkt 8. Modlitwy teocentryczne: Ukazują duchowe bogactwo i wymowę życia nadprzyrodzonego, ujmowane z perspektywy osobistych przeżyć podmiotu, można zaobserwować tu szczery, wewnętrzny dialog poety z Bogiem, w centrum modlitwy znajduje się Bóg, wywołujący uczucia podmiotu lirycznego. Są to najczęściej osobiste liryki, opisujące przeżycia jednostki, będące efektem autentycznego, wypływającego z wiary i opartego na wierze, dialogu z Bogiem. Elementy te można odnaleźć w tekstach Kazimiery Iłłakowiczówny, Jerzego Lieberta, Romana Brandstaettera, Zbigniewa Herberta, ks. Jana Twardowskiego, Ernesta Brylla. Punkt 9. Modlitwy egocentryczne: Są to zwykle osobiste liryki, w których na pierwszy plan wysuwają się podmiot liryczny i jego przeżycia, Bóg natomiast jest traktowany jako powiernik osobistych zwierzeń, albo bywa przywoływany tylko po to, by z Boskiej perspektywy sankcjonować pewne osobiste bądź narodowe dążenia. Ten typ liryki pojawia się w romantyzmie, wyznania podmiotu lirycznego koncentrują się na prywatnych doznaniach i odczuciach; w postawie wobec Boga występuje poczucie własnej wielkości. Wiersze tego typu sytuują się na obrzeżach terenu gatunkowego modlitwy. Można je odnaleźć w tekstach poetów romantycznych i współczesnych: Stanisława Barańczaka, Rafała Wojaczka, Stanisława Grochowiaka.