Etap pierwszy: przyswojenie tekstu

Polecenie 1
Przypomnij sobie tekst i zapisz swoje pierwsze refleksje na jego temat, wstępne hipotezy interpretacyjne.
Przypomnij sobie tekst i zapisz swoje pierwsze refleksje na jego temat, wstępne hipotezy interpretacyjne.
RKHOUm7BihE1z
(Uzupełnij).
Tadeusz Różewicz W świetle lamp filujących

w świetle lamp filujących
świat wyglądał inaczej

twarze żywych umarłych
i śpiących
twarze odwrócone

młode głowy ku sobie
skłonione

w świetle lamp kopcących
człowiek był zadomowiony
mocniej w radości
głębiej w trosce
cienie rozchwiane
odchodziły wracały rosły
słowa były cieplejsze
nieśmiałe
dom kołysał się
odpływał z trumną i kołyską

w świetle lamp filujących
nieskończoność była skończona
czas był uchwytny
przestrzeń zamknięta
w czterech ścianach
wystarczyło zamknąć oczy
aby znaleźć się
w czwartym wymiarze
wystarczyło otworzyć drzwi
żeby znaleźć się
w drodze do Emaus
spotkać Jezusa żywego
z ciała krwi i kości
który jeszcze nie rozpoznany
jadł rybę pieczoną
chleb plaster miodu

życie przeżywa się
idąc spotykając

w świetle lamp naftowych
kiedy nakręcano zegary i czas
pojawiły się na ścianie znaki
poezja rysowana Bruna
Mane – Tekel – Fares

o tych lampach
prawie wszystko wiedział
poeta z Drohobycza
„prawie”
bo wszystkiego
nikt nie wie
ani o swoich narodzinach
ani o śmierci

kiedy myślę o nim
i jego księdze
widzę go
jego okiem
w świetle lampy kopcącej
z ogromnym cieniem
przestrzelonej głowy
na ścianie

wspie Źródło: Tadeusz Różewicz, W świetle lamp filujących.

Etap drugi: zrozumienie treści

Polecenie 2

Wypisz z wiersza frazy, słowa, które uznajesz za kluczowe do jego poprawnej interpretacji.

R5T3xGCvqLPK1
(Uzupełnij).

Etap trzeci: analiza tekstu – warstwa formalna i treściowa

1
Polecenie 3

Zapoznaj się ze schematem obrazującym funkcjonowanie w wierszu warstwy formalnej oraz warstwy treściowej. Uzupełnij tabelę porządkującą wiedzę o osobie mówiącej, świecie przedstawionym i relacjach osoby i świata. Wypisz z wiersza odpowiednie cytaty i określenia.

R1A3xCia2rnmw
Osoba mówiąca w wierszu (Uzupełnij). Elementy składowe świata przedstawionego (Uzupełnij). Relacja podmiotu i świata (Uzupełnij).
RdGsAxfc40JAu
Ilustracja interaktywna przedstawia tabelę zatytułowaną Tadeusz Różewicz, W świetle lamp filujących. Treść wiersza: W świetle lamp filujących / świat wyglądał inaczej / twarze żywych umarłych / i śpiących / twarze odwrócone / młode głowy ku sobie / skłonione / w świetle lamp kopcących / człowiek był zadomowiony / mocniej w radości / głębiej w trosce / cienie rozchwiane / odchodziły wracały rosły / słowa były cieplejsze / cichsze / dom kołysał się / odpływał z trumną i kołyską / w świetle lamp filujących / nieskończoność była skończona / czas był uchwytny / przestrzeń zamknięta / w czterech ścianach / wystarczyło zamknąć oczy / aby znaleźć się / w drodze do Emaus / spotkać Jezusa żywego / który jeszcze nie rozpoznany / jadł rybę pieczoną / chleb plaster miodu / życie się przeżywa / idąc spotykając / w świetle lamp naftowych / kiedy nakręcano zegary / pojawiły się na ścianie znaki / poezja rysowana Bruna / Mane- Tekel- Fares / o tych lampach / prawie wszystko wiedział / poeta z Drohobycza / "prawie" / bo wszystkiego / nikt nie wie / ani o swoich narodzinach / ani o śmierci / i kiedy myślę o nim / i jego księdze / widzę go / w świetle lampy kopcącej / z rosnącym cieniem / przestrzelonej głowy / na ścianie. Warstwa formalna: rodzaj wiersza. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Wiersz wolny, a więc – nienumeryczny, pozbawiony rymów, nie ma tu także znaków interpunkcyjnych, zdania nie rozpoczynają się od wielkich liter. Warstwa formalna. Fragment tekstu: W świetle lamp filujących. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 2. Tytuł (tożsamy z leitmotivem wiersza) – wskazuje na najważniejszą frazę w tekście. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 3. Warstwa formalna: budowa. Wiersz dzieli się na dziewięć części o różnej wielkości, które są wyróżnione odstępami. Podział na poszczególne części wynika z treści wiersza – każda z części zawiera pewną zamkniętą myśl. Warstwa formalna. Fragmenty tekstu: w świetle lamp filujących, w świetle lamp kopcących, w świetle lamp filujących, w świetle lamp naftowych, w świetle lampy kopcącej. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 4. Leitmotiv wiersza jest powtarzająca się (pięć razy) fraza: „w świetle lamp filujących/kopcących/ naftowych”. Warstwa treściowa. Fragment tekstu: w świetle lamp filujących / świat wyglądał inaczej. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 5. Wiersz rozpoczyna stwierdzenie odnoszące się do przeszłości, tam też przenosi nas poeta, od początku zaznaczając wyraźną różnicę między „teraz” i „kiedyś”. Warstwa treściowa. Fragment tekstu: twarze żywych umarłych / i śpiących / twarze odwrócone // młode głowy ku sobie / skłonione // w świetle lamp kopcących / człowiek był zadomowiony / mocniej w radości / głębiej w trosce / cienie rozchwiane / odchodziły wracały rosły / słowa były cieplejsze / nieśmiałe / dom kołysał się / odpływał z trumną i kołyską // w świetle lamp filujących / nieskończoność była skończona / czas był uchwytny / przestrzeń zamknięta / w czterech ścianach / wystarczyło zamknąć oczy / aby znaleźć się / w czwartym wymiarze / wystarczyło otworzyć drzwi / żeby znaleźć się / w drodze do Emaus / spotkać Jezusa żywego / z ciała krwi i kości / który jeszcze nie rozpoznany / jadł rybę pieczoną / chleb plaster miodu. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 6. Ową przeszłość można zakreślić w historycznych ramach czasu sprzed II wojny światowej. Symbolem, a także znakiem tego świata, są lampy naftowe, w których świetle toczyło się dawne życie. Przeszłość jest dla poety czasem prawdziwych wartości, głębszego i pełniejszego życia. Ważnym elementem tego świata była religia, sfera metafizyczna, czego znakiem jest postać Chrystusa. Warstwa treściowa. Fragment tekstu: życie przeżywa się / idąc spotykając. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 7. W wyodrębnionym dystychu: „życie przeżywa się/idąc spotykając” poeta zawarł aforystyczną myśl na temat tego, czym jest życie i jaki jest jego sens. Warstwa treściowa. Fragment tekstu: w świetle lamp naftowych / kiedy nakręcano zegary i czas / pojawiły się na ścianie znaki / poezja rysowana Bruna / Mane – Tekel – Fares // o tych lampach prawie wszystko wiedział / poeta z Drohobycza / „prawie” / bo wszystkiego / nikt nie wie / ani o swoich narodzinach / ani o śmierci. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 8. W następnej części wiersza pojawia się najważniejszy bohater wiersza: Bruno Schulz. Poeta odwołuje się do jego twórczości plastycznej i literackiej. Wątek biblijny: „Mane – Tekel...” staje się symbolem zagłady świata przeszłości i śmierci samego Schulza. „Poeta z Drohobycza” jest tym, który „prawie” wszystko wiedział o lampach filujących, prawie wszystko, tzn. tyle, ile może wiedzieć człowiek. Warstwa treściowa. Fragment tekstu: kiedy myślę o nim / i jego księdze / widzę go / jego okiem / w świetle lampy kopcącej / z ogromnym cieniem / przestrzelonej głowy / na ścianie. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 9. W ostatniej części wiersza podmiot liryczny wyraźnie ujawnia swoją obecność („kiedy myślę...”). Wiersz kończy się (wyobrażonym/ powstałym w wyobraźni podmiotu lirycznego) obrazem śmierci <span lang="de"">Schulza.
Źródło: Englishsquare, licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Polecenie 4

Zapoznaj się ze schematem identyfikującym środki stylistyczne zawarte w utworze. Podaj ich funkcje.

R1IWFA9Sh8Iye
Środek stylistyczny (Uzupełnij). Przykład z wiersza (Uzupełnij). Funkcja w utworze (Uzupełnij).
R1EM7eYrSgUIm
Mapa interaktywna. Lista elementów:
  • Tło
  • Tekst: #
  • Metafory: „Twarze żywych umarłych”, „człowiek był zadomowiony/mocniej w radości/ głębiej w trosce”, „cienie rozchwiane/odchodziły wracały rosły”, „słowa były cieplejsze”, „przestrzeń zamknięta w czterech ścianach”, „kiedy nakręcano zegary i czas”, „poezja rysowana Bruna”, „dom kołysał się/odpływał z trumną i kołyską”, „rosnący cień przestrzelonej głowy”.
  • Epitety: „„Lampy filujące”, „żywi umarli”, „twarze odwrócone”, „młode głowy”, „lampy kopcące”, „cienie rozchwiane”, „przestrzeń zamknięta”, „czwarty wymiar”, „Jezus żywy”, „[Jezus] jeszcze nie rozpoznany”, „ryba pieczona”, „plaster miodu”, „lampy naftowe”, „rosnący cień”, „przestrzelona głowa”.
Źródło: Englishsquare, licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Polecenie 5

Powiąż warstwę formalną tekstu ze stroną treściową. Odnieś się kolejno do każdej z części. Następnie skonfrontuj swoje spostrzeżenia z zamieszczoną na schemacie propozycją interpretacji.

Etap czwarty: zakończenie – interpretacja uogólniająca

Polecenie 6

Na podstawie wszystkich wskazanych w lekcji etapów pracy stwórz własną interpretację wiersza Tadeusza Różewicza W świetle lamp filujących.

R1IIpaqJcRyIT
(Uzupełnij).
Polecenie 7

Wyjaśnij znaczenie tytułu wiersza.

Rx5QjTi9IjnG4
(Uzupełnij).
Polecenie 8

Zastanów się nad znaczeniem kontekstu historycznego utworu. Zanotuj w punktach swoje wnioski. Określ ramy czasowe, w których może rozgrywać się sytuacja liryczna.

R1F6eRX7q2yCL
(Uzupełnij).
1
Ćwiczenie 1

Wyjaśnij, jaki sens mają powtarzające się obrazy: w świetle lamp filujących, w świetle lamp kopcących, w świetle lamp naftowych.

RKzBkhSDeWi3X
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 2
R1F2AAFyGXFP6
Zaznacz zdania, które są związane z wierszem. Możliwe odpowiedzi: 1. Wybór słowa filować został dokonany świadomie przez poetę – archaiczne „umarłe” słowo jest odpowiednikiem świata, który umarł., 2. Podmiot liryczny w utworze nie ujawnia się., 3. Wiersz opowiada o zdarzeniu fikcyjnym., 4. Odwołując się do przeszłości, poeta przenosi się do świata ludzi, którzy żyli w tamtych czasach i którzy umarli., 5. Postać Brunona Schulza wskazuje na cezurę dzielącą dwa światy - jest nią II wojna światowa.