Schemat
Polecenie 1
Zapoznaj się ze schematem ilustrującym cechy języka Juliana Tuwima. Znajdź w wierszu Zieleń oraz w tekstach zamieszczonych w sekcji „Przeczytaj” po jednym przykładzie dla każdego wskazanego elementu. Zapisz je poniżej.
W białodrzewiu jaśnie dzni słoneczko,
Miodzie złoci białopałem żyśnie,
Drzewia pełni pszczelą i pasieczną,
A przez liście kraśnie pęk słowiśnie
(J. Tuwim, Słowisień), 2. MORFOLOGIA Tuwim w wielu swych utworach wykorzystuje wiedzę z zakresu morfologii, a szczególnie słowotwórstwa. Był – obok Leśmiana – mistrzem neologizmów i potrafił je wykorzystać na różne sposoby. Czasem neologizmy stają się osią konstrukcyjną tekstu, niekiedy mają wydobywać etymologię rdzenia wyrazu albo ukazywać właściwości polszczyzny. Oto przykłady neologizmów z wiersza Słowisień: sierpiec, ćwirnie, srebliście., 3. LEKSYKA Tuwim znał staropolskie słowniki, socjolekty wielu grup zawodowych i społecznych. Interesował się gwarami, żargonami, różnymi odmianami polszczyzny. Jego żywiołem była polszczyzna potoczna. Zapisywał dziesiątki stron słowami, które brzmiały według niego ciekawie lub wyróżniały się interesującą etymologią. Można go uznać za mistrza żartu językowego., 4. ETYMOLOGIA Uprawiana przez Tuwima poetycka etymologia pełni różne funkcje. Niekiedy jej wykorzystanie jej jedynie językowym żartem, czasem ma funkcję konstrukcyjną, gdy na etymologicznym koncepcie zbudowany jest cały utwór. Bywa też tak, że przez wykorzystanie etymologii Tuwim obrazuje sposób myślenia przeszłych pokoleń.
Że pobożny jestem Słowowierca,(J. Tuwim, Zieleń), 5. STYLISTYKA Wiedza poety z zakresu stylistyki w pewnym stopniu wynika z pasji leksykologicznej. Jako twórca tekstów poetyckich, kabaretowych, pastiszy, parodii, autor Zieleni posługiwał się różnymi odmianami stylowymi polszczyzny.
Że po mojej ojczyźnie-polszczyźnie
Z różdżką chodzę, wiedzący, gdzie bryźnie