Ilustracja interaktywna: Juliusz Słowacki, Rozłączenie. Treść utworu: Rozłączeni — lecz jedno o drugim pamięta; Pomiędzy nami lata biały gołąb smutku I nosi ciągłe wieści. Wiem, kiedy w ogródku, Wiem, kiedy płaczesz w cichej komnacie zamknięta; Wiem, o jakiej godzinie wraca bólu fala, Wiem, jaka ci rozmowa ludzi łzę wyciska. Tyś mi widna jak gwiazda, co się tam zapala I łzę różową leje, i skrą siną błyska. A choć mi teraz ciebie oczyma nie dostać, Znając twój dom — i drzewa ogrodu, i kwiaty, Wiem, gdzie malować myślą twe oczy i postać, Między jakimi drzewy szukać białej szaty. Ale ty próżno będziesz krajobrazy tworzyć, Osrebrzać je księżycem i promienić świtem: Nie wiesz, że trzeba niebo zwalić i położyć Pod oknami, i nazwać jeziora błękitem. Potem jezioro z niebem dzielić na połowę, W dzień zasłoną gór jasnych, w nocy skał szafirem; Nie wiesz, jak włosem deszczu skałom wieńczyć głowę, Jak je widzieć w księżycu odkreślone kirem. Nie wiesz, nad jaką górą wschodzi ta perełka, Którąm wybrał dla ciebie za gwiazdeczkę-stróża; Nie wiesz, że gdzieś daleko, aż u gór podnóża, Za jeziorem — dojrzałem dwa z okien światełka. Przywykłem do nich, kocham te gwiazdy jeziora, Ciemne mgłą oddalenia, od gwiazd nieba krwawsze, Dziś je widzę, widziałem zapalone wczora, Zawsze mi świecą — smutno i blado — lecz zawsze… A ty — wiecznie zagasłaś nad biednym tułaczem; Lecz choć się nigdy, nigdzie połączyć nie mamy, Zamilkniemy na chwilę i znów się wołamy Jak dwa smutne słowiki, co się wabią płaczem. Punkty 1 – 6 dotyczą warstwy formalnej. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Rodzaj wiersza: Wiersz stroficzny, zbudowany z ośmiu strof 4-wersowych (czyli tetrastychów), sylabiczny, 13-zgłoskowiec o zróżnicowanym umiejscowieniu średniówki (z przewagą 7 + 6, ale w pierwszej zwrotce pojawia się 4 + 9, 5 + 8, 7 + 6, 5 + 8; zróżnicowany podział wiersza znajduje się także w ostatniej zwrotce), rymy regularne: w pierwszej i ostatniej zwrotce rymy okalające, w pozostałych zwrotkach rymy krzyżowe, czyli: abba, cdcd, efef, itd. w ostatniej zwrotce łkkł. Warstwa formalna. Fragment tekstu: Rozłączenie. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 2. Tytuł: Określa temat wiersza, jednak w sposób bardzo ogólnikowy, co zresztą pozostaje w zgodzie z całą wymową tekstu. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 3. Forma: Forma monologu. Formy gramatyczne pierwszej i drugiej osoby l. poj. („tyś”, „mi”). Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 4. Kompozycja: Wiersz można podzielić na dwie części (ze względu na temat i budowę składniową). Warstwa formalna. Fragment tekstu: Rozłączeni — lecz jedno o drugim pamięta; / Pomiędzy nami lata biały gołąb smutku / I nosi ciągłe wieści. Wiem, kiedy w ogródku, / Wiem, kiedy płaczesz w cichej komnacie zamknięta; / Wiem, o jakiej godzinie wraca bólu fala, / Wiem, jaka ci rozmowa ludzi łzę wyciska. / Tyś mi widna jak gwiazda, co się tam zapala / I łzę różową leje, i skrą siną błyska. / A choć mi teraz ciebie oczyma nie dostać, / Znając twój dom — i drzewa ogrodu, i kwiaty, / Wiem, gdzie malować myślą twe oczy i postać, / Między jakimi drzewy szukać białej szaty. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 5. Część pierwsza (trzy pierwsze strofy) jest poświęcona adresatce – kobiecie. Na poziomie składniowym część ta zbudowana jest z anaforycznych powtórzeń słowa: „wiem”, które rozpoczynają szereg rozbudowanych, paralelnych zdań. Warstwa formalna. Fragment tekstu: Ale ty próżno będziesz krajobrazy tworzyć, / Osrebrzać je księżycem i promienić świtem: / Nie wiesz, że trzeba niebo zwalić i położyć / Pod oknami, i nazwać jeziora błękitem. / Potem jezioro z niebem dzielić na połowę, / W dzień zasłoną gór jasnych, w nocy skał szafirem; / Nie wiesz, jak włosem deszczu skałom wieńczyć głowę, / Jak je widzieć w księżycu odkreślone kirem. / Nie wiesz, nad jaką górą wschodzi ta perełka, / Którąm wybrał dla ciebie za gwiazdeczkę-stróża; / Nie wiesz, że gdzieś daleko, aż u gór podnóża, / Za jeziorem — dojrzałem dwa z okien światełka. / Przywykłem do nich, kocham te gwiazdy jeziora, / Ciemne mgłą oddalenia, od gwiazd nieba krwawsze, / Dziś je widzę, widziałem zapalone wczora, / Zawsze mi świecą — smutno i blado — lecz zawsze… / A ty — wiecznie zagasłaś nad biednym tułaczem; / Lecz choć się nigdy, nigdzie połączyć nie mamy, / Zamilkniemy na chwilę i znów się wołamy / Jak dwa smutne słowiki, co się wabią płaczem. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 6. Część druga (od czwartej strofy) jest poświęcona podmiotowi lirycznemu. Została ona powiązana z częścią poprzednią poprzez przeciwstawienie „ja wiem – ty nie wiesz”. Przeciwstawienie „nie wiesz” jest także anaforą. Punkty 7 – 11 dotyczą warstwy formalnej. Fragment tekstu: biały gołąb. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 7. Wiersz jest wyznaniem, podmiot liryczny zwraca się do kobiety, która jest mu szczególnie bliska. Białe gołębie sygnalizują, że owo wyznanie jest listem. Bliskie sobie osoby zostały z jakiś bliżej nieokreślonych powodów rozłączone, jednak istnieje między nimi nadal silna więź – pamięć o sobie. Warstwa treściowa. Fragment tekstu: Ale ty próżno będziesz krajobrazy tworzyć, / Osrebrzać je księżycem i promienić świtem: / Nie wiesz, że trzeba niebo zwalić i położyć / Pod oknami, i nazwać jeziora błękitem. / Potem jezioro z niebem dzielić na połowę, / W dzień zasłoną gór jasnych, w nocy skał szafirem; / Nie wiesz, jak włosem deszczu skałom wieńczyć głowę, / Jak je widzieć w księżycu odkreślone kirem. / Nie wiesz, nad jaką górą wschodzi ta perełka, / Którąm wybrał dla ciebie za gwiazdeczkę-stróża; / Nie wiesz, że gdzieś daleko, aż u gór podnóża, / Za jeziorem — dojrzałem dwa z okien światełka. / Przywykłem do nich, kocham te gwiazdy jeziora, / Ciemne mgłą oddalenia, od gwiazd nieba krwawsze, / Dziś je widzę, widziałem zapalone wczora, / Zawsze mi świecą — smutno i blado — lecz zawsze… / A ty — wiecznie zagasłaś nad biednym tułaczem; / Lecz choć się nigdy, nigdzie połączyć nie mamy, / Zamilkniemy na chwilę i znów się wołamy / Jak dwa smutne słowiki, co się wabią płaczem. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 8. W pierwszych trzech strofach podmiot liryczny przenosi się dzięki swojej wyobraźni do kobiety, z którą się rozstał, wyobraża sobie ją w jej świecie (w komnacie, ogródku). Kobieta jest nieszczęśliwa, o czym świadczy dwukrotnie pojawiający się w tej części wiersza motyw jej łez oraz „fala bólu”. Warstwa treściowa. Fragment tekstu: Ale ty próżno będziesz krajobrazy tworzyć, / Osrebrzać je księżycem i promienić świtem: / Nie wiesz, że trzeba niebo zwalić i położyć / Pod oknami, i nazwać jeziora błękitem. / Potem jezioro z niebem dzielić na połowę, / W dzień zasłoną gór jasnych, w nocy skał szafirem; / Nie wiesz, jak włosem deszczu skałom wieńczyć głowę, / Jak je widzieć w księżycu odkreślone kirem. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 9. Podmiot liryczny podkreśla rolę swojej wyobraźni, która pozwala mu przywołać wspomnienia. Mówi o tym, że to właśnie on (a nie kobieta) dzięki sile swej wyobraźni może „tworzyć krajobrazy” (dla kobiety, która nigdy ich nie widziała?). Świat, który powołuje w ten sposób do życia, jest nową rzeczywistością, którą trzeba nie tylko stworzyć, ale i nazwać. Warstwa treściowa. Fragment tekstu: Nie wiesz, nad jaką górą wschodzi ta perełka, / Którąm wybrał dla ciebie za gwiazdeczkę-stróża; / Nie wiesz, że gdzieś daleko, aż u gór podnóża, / Za jeziorem — dojrzałem dwa z okien światełka. / Przywykłem do nich, kocham te gwiazdy jeziora, / Ciemne mgłą oddalenia, od gwiazd nieba krwawsze, / Dziś je widzę, widziałem zapalone wczora, / Zawsze mi świecą — smutno i blado — lecz zawsze… Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 10. W końcowej części wiersza kilkakrotnie pojawia się motyw gwiazd: gwiazdy, którą poeta wybrał na opiekunkę kobiety, i „gwiazdy jeziora”, które są być może odbitymi światłami na jeziorze. Owe gwiazdy okazują się pocieszeniem dla podmiotu lirycznego nazywającego siebie „biednym tułaczem”. Warstwa treściowa. Fragment tekstu: A ty — wiecznie zagasłaś nad biednym tułaczem; / Lecz choć się nigdy, nigdzie połączyć nie mamy, / Zamilkniemy na chwilę i znów się wołamy / Jak dwa smutne słowiki, co się wabią płaczem. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 11. Zakończenie wiersza potwierdza nieuchronność rozstania, a także to, że duchowy związek między kobietą a mężczyzną istnieje nadal.