Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
E-materiały do kształcenia zawodowego

Stosowanie podstaw ochrony środowiska w zawodzie technik ochrony środowiska.

CHM.05. Ocena stanu środowiska , planowanie i realizacja zadań w ochronie środowiska - Technik ochrony środowiska 325511

Słownik pojęć dla e‑materiału

Wpisz do poniższego okna słowo lub frazę, w celu ich wyszukania w poniższym słowniku.

1

Poniżej zamieszczono Słownik pojęć, występujących w lekcji „Stosowanie podstaw ochrony środowiska w zawodzie technik ochrony środowiska”. Pojęcia zostały uszeregowane w kolejności alfabetycznej. Dodatkowo na koniec każdej definicji zamieszczono podświetloną na niebiesko nazwę multimedium, z której pochodzi pojęcie. Kliknięcie na nazwę multimedium umożliwia przeniesienie do odpowiedniego materiału.

Acrisols, (Akrisole), AC
Acrisols, (Akrisole), AC

Gleby charakteryzujące się dużą zawartością iłu o małej aktywności w niżej położonych warstwach. Niska aktywność iłu związana jest m.in. z wysokim stopniem zwietrzenia. Mała powierzchnia ogranicza zdolność zatrzymywania i dostarczania składników odżywczych. Dodatkowo Akrisole posiadają niewielką zawartość zasad na głębokości  50‑100 cm pod powierzchnią. Oznacza to, że ich pH przyjmuje niskie wartości. Z wartością pH związana jest zdolność zatrzymywania oraz dostarczania składników o ujemnym ładunku (anionów) takich jak fosforany, azotany czy siarczany. Kwasowy odczyn gleby powiązany jest również z niewielką aktywnością biologiczną, skutkującą ograniczeniem występowania próchnicy. Akrisole są więc glebami o małej żyzności. Dodatkowo zawierają wysokie stężenie jonów glinu oraz są podatne na erozję. Wymienione aspekty sprawiają, że Akrisole są glebami problematycznymi pod względem uprawy roślin.

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaD1F2KTrRTPlansza interaktywna: Klasyfikacja gleb.

Alisols, (Alisole), AL
Alisols, (Alisole), AL

Gleby charakteryzujące się dużą zawartością iłu o wysokiej aktywności w niżej położonych warstwach. Wysoka aktywność iłu związana jest m.in. z niskim stopniem zwietrzenia. Duża powierzchnia zwiększa zdolność zatrzymywania i dostarczania składników odżywczych. Alisole posiadają niewielką zawartość zasad na głębokości od 50 do 100 cm pod powierzchnią. Niska wartość pH skutkuje zmniejszeniem zdolności magazynowania oraz dostarczania roślinom składników o dodatnim ładunku (kationów) takich jak potas (KIndeks górny +) czy wapń (CaIndeks górny 2+). Dodatkowo są to gleby słabo przepuszczalne oraz podatne na erozję wodną. Posiadają również wysoką zawartość glinu, wykazującego toksyczne właściwości.

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaD1F2KTrRTPlansza interaktywna: Klasyfikacja gleb.

Poszerz informacje: Alisols: https://www.zasobynauki.pl/zasoby/alisols,1310/

Anemometr
Anemometr

Urządzenie służące do pomiaru prędkości wiatru.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD15lt47L3Film edukacyjny: Procesy i zjawiska zachodzące w atmosferze.

Poszerz informacje: Anemometry – jak działają i do czego są wykorzystywane: https://www.conrad.pl/artykuly/guides/anemometry-jak-dzialaja-i-do-czego-sa-wykorzystywane

Andosols, (Andosole) – AN
Andosols, (Andosole) – AN

Gleby utworzone ze szkliwa wulkanicznego lub z materiałów bogatych w krzemiany.

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaD1F2KTrRTPlansza interaktywna: Klasyfikacja gleb.

Poszerz informacje: Andosols: https://www.encyklopedialesna.pl/haslo/andosols/

Anthrosols, (Antrosole), AT
Anthrosols, (Antrosole), AT

Gleby, które wykazują wyraźne znaki działalności człowieka głównie powiązane z rolnictwem lub składowaniem odpadów bytowych.

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaD1F2KTrRTPlansza interaktywna: Klasyfikacja gleb.

Poszerz informacje: Antrosols: https://zasobynauki.pl/zasoby/anthrosols,1312/

Arenosols, (Arenosole), AR
Arenosols, (Arenosole), AR

Gleby o obszernej warstwie składającej się z piasku.

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaD1F2KTrRTPlansza interaktywna: Klasyfikacja gleb.

Poszerz informacje: Arenosole: https://www.encyklopedialesna.pl/haslo/arenosole/

Atmosfera ziemska
Atmosfera ziemska

Gazowa powłoka otaczająca Ziemię. Składa się z pięciu warstw: troposfery, stratosfery, mezosfery, jonosfery, egzosfery.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD15lt47L3Film edukacyjny: Procesy i zjawiska zachodzące w atmosferze.

Poszerz informacje: Atmosfera ziemska: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/atmosfera-ziemska;3872135.html

Bagno
Bagno

Teren podmokły zawierający około 80% wody w gruncie. Występuje na obszarach o utrudnionym odpływie wody, często powiązanym z obecnością skał nieprzepuszczalnych.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD9gm6QUf3Film edukacyjny: Rodzaje wód powierzchniowych i podziemnych.

Poszerz informacje: Krajobrazy Polski: krajobraz bagienno‑łąkowy: https://zpe.gov.pl/a/film-edukacyjny/DzIqAEUha

Tarometr
Tarometr

Urządzenie służące do pomiaru ciśnienia.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD15lt47L3Film edukacyjny: Procesy i zjawiska zachodzące w atmosferze.

Poszerz informacje: Barometr: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/barometr;3874534.html

Burza
Burza

Zjawisko atmosferyczne charakteryzujące się występowaniem wyładowań elektrycznych, tzw. piorunów, którym towarzyszą efekty dźwiękowe oraz świetlne. Podczas burzy często dochodzi również do intensywnych opadów. Burze powstają na skutek zderzenia się masy zimnego i suchego powietrza z masą ciepłego i wilgotnego powietrza.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD15lt47L3Film edukacyjny: Procesy i zjawiska zachodzące w atmosferze.

Poszerz informacje: Burza: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/burza;3882235.html

Calcisols, (Kalcisole), CL
Calcisols, (Kalcisole), CL

Gleby charakteryzujące się wysoką zawartością wtórnych węglanów, nagromadzonych poniżej 100 cm od powierzchni gleby.

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaD1F2KTrRTPlansza interaktywna: Klasyfikacja gleb.

Poszerz informacje: Calcisols: https://zasobynauki.pl/zasoby/calcisols,1329/

Cambisols, (Kambisole), CM
Cambisols, (Kambisole), CM

Gleby częściowo rozwinięte, charakteryzują się widoczną warstwowością. Zazwyczaj górna warstwa posiada ciemniejsze zabarwienie. Kambisole składają się z materiału słabo lub średnio zwietrzonego.

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaD1F2KTrRTPlansza interaktywna: Klasyfikacja gleb.

Poszerz informacje: Cambisols: https://www.encyklopedialesna.pl/haslo/cambisols/

Chernozems, (Czarnoziemy), CH
Chernozems, (Czarnoziemy), CH

Gleby posiadające mocno ciemną, grubą warstwę powierzchniową zasobną w materię organiczną.

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaD1F2KTrRTPlansza interaktywna: Klasyfikacja gleb.

Poszerz informacje: Czarnoziem: https://zasobynauki.pl/zasoby/czarnoziem,1103/

Cyklon
Cyklon

Zjawisko atmosferyczne powstające w wyniku wirowego układu wiatrów, utworzonego z powodu wystąpienia znacznej różnicy ciśnień. Cyklony tworzą się nad ciepłą powierzchnią oceanów. Dodatkowo towarzyszy im charakterystyczny układ chmur przynoszących silne opady.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD15lt47L3Film edukacyjny: Procesy i zjawiska zachodzące w atmosferze.

Poszerz informacje: Cyklon: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/cyklon;3888686.html

Cryosols, CR
Cryosols, CR

Gleby mineralne, których górna warstwa jest przemarznięta.

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaD1F2KTrRTPlansza interaktywna: Klasyfikacja gleb.

Częstotliwość fali (f)
Częstotliwość fali (f)

Wielkość informująca o ilości cykli w jednostce czasu.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD15lt47L3Film edukacyjny: Procesy i zjawiska zachodzące w atmosferze.

Poszerz informacje: Częstotliwość, częstość: https://www.ekologia.pl/wiedza/slowniki/leksykon-ekologii-i-ochrony-srodowiska/czestotliwosc

Decybel (dB)
Decybel (dB)

Często stosowana jednostka natężenia dźwięku.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD15lt47L3Film edukacyjny: Procesy i zjawiska zachodzące w atmosferze.

Poszerz informacje: Decybel: https://sjp.pwn.pl/sjp/decybel;2451357.html

Decybelomierz
Decybelomierz

Urządzenie wykorzystywane do pomiaru natężenia dźwięku.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD15lt47L3Film edukacyjny: Procesy i zjawiska zachodzące w atmosferze.

Poszerz informacje: Decybelomierze: https://www.conrad.pl/o/decybelomierze-0508010

Deszcz
Deszcz

Zjawisko atmosferyczne powstające w chmurach w wyniku łączenia się drobnych kropel wody w krople o większej masie, opadające pod wpływem siły ciężkości. Innym sposobem powstawania deszczu jest topienie drobnych kryształów lodu znajdujących się w zimnych częściach chmur do postaci cieczy, która tworzy deszcz.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD15lt47L3Film edukacyjny: Procesy i zjawiska zachodzące w atmosferze.

Poszerz informacje: Deszcz: https://www.ekologia.pl/wiedza/slowniki/leksykon-ekologii-i-ochrony-srodowiska/deszcz

Deszczomierz
Deszczomierz

Przyrząd służący do pomiaru ilości opadu atmosferycznego.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD15lt47L3Film edukacyjny: Procesy i zjawiska zachodzące w atmosferze.

Poszerz informacje: Deszczomierz: https://pl.wikipedia.org/wiki/Deszczomierz

Długość fali ( lambda)
Długość fali ( lambda)

Najmniejsza odległość mierzona równolegle do kierunku rozchodzenia się fali, występująca pomiędzy dwoma powtarzającymi się jej fragmentami.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD15lt47L3Film edukacyjny: Procesy i zjawiska zachodzące w atmosferze.

Poszerz informacje: Długość fali i częstotliwość fali: https://eszkola.pl/fizyka/dlugosc-i-czestotliwosc-fali-3749.html

Durisols, (Durisole), DU
Durisols, (Durisole), DU

Gleby bogate we wtórną krzemionkę (SiOIndeks dolny 2). Charakteryzują się scementowaną strukturą.

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaD1F2KTrRTPlansza interaktywna: Klasyfikacja gleb.

Dźwięk
Dźwięk

Wrażenie słuchowe powstające na skutek lokalnej zmiany ciśnienia i gęstości ośrodka, wywołane drganiami cząsteczek.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD15lt47L3Film edukacyjny: Procesy i zjawiska zachodzące w atmosferze.

Poszerz informacje: Dźwięk: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/dzwiek;3896050.html

Dźwięki słyszalne
Dźwięki słyszalne

Dźwięki o częstotliwości z zakres od 16 do 20 000 Hz.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD15lt47L3Film edukacyjny: Procesy i zjawiska zachodzące w atmosferze.

Poszerz informacje: Fale dźwiękowe: infradźwięki, dźwięki słyszalne i ultradźwięki: https://leszekbober.pl/fizyka/ruch-drgajacy-i-falowy/fale-dzwiekowe/

Egzosfera
Egzosfera

Warstwa atmosfery ziemskiej znajdująca się nad termosferą.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD15lt47L3Film edukacyjny: Procesy i zjawiska zachodzące w atmosferze.

Poszerz informacje: Egzosfera: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/egzosfera;3896779.html

Ferralsols, (Ferralsole), FR
Ferralsols, (Ferralsole), FR

Gleby czerwone i żółte nieposiadające wyraźnego zróżnicowania warstwowego. Są zasobne w tlenki oraz kaolinity, czyli ilaste minerały należące do grupy krzemianów.

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaD1F2KTrRTPlansza interaktywna: Klasyfikacja gleb.

Poszerz informacje: Ferralsols: https://zasobynauki.pl/zasoby/ferralsols,1356/

Fluvisols, (Fluwisole), FL
Fluvisols, (Fluwisole), FL

Gleby młode utworzone z osadów morskich, rzecznych i jeziornych.

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaD1F2KTrRTPlansza interaktywna: Klasyfikacja gleb.

Poszerz informacje: Fluvisols: https://zasobynauki.pl/zasoby/fluvisols,1357/

Gleysols, (Glejosole), GL
Gleysols, (Glejosole), GL

Gleby mokre poddane działaniu wód gruntowych wywołujących warunki redukcyjne, skutkujące wytwarzaniem właściwości glejowych. Podczas reakcji redoks zachodzących w glebie, dochodzi do utworzenia barwnych zmian w profilu glebowym. Wytrąceniu ulegają głównie związki żelaza, które można odnaleźć  już na głębokości 40 cm pod powierzchnią.

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaD1F2KTrRTPlansza interaktywna: Klasyfikacja gleb.

Poszerz informacje: Gleysols: https://zasobynauki.pl/zasoby/gleysols,1358/

Grad
Grad

Rodzaj opadu atmosferycznego przybierający w postaci grudek lodu.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD15lt47L3Film edukacyjny: Procesy i zjawiska zachodzące w atmosferze.

Poszerz informacje: Grad: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/grad;3907347.html

Gypsisols, (Gipsosole), GY
Gypsisols, (Gipsosole), GY

Gleby charakteryzujące się wysoką zawartością gipsu (CaSOIndeks dolny 4ˑ2HIndeks dolny 2O).

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaD1F2KTrRTPlansza interaktywna: Klasyfikacja gleb.

Hałas niebezpieczny
Hałas niebezpieczny

Hałas mający natężenie o wartości przekraczającej 120 dB.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD15lt47L3Film edukacyjny: Procesy i zjawiska zachodzące w atmosferze.

Hałas
Hałas

Występowanie drażniących dźwięków.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD15lt47L3Film edukacyjny: Procesy i zjawiska zachodzące w atmosferze.

Higrometr
Higrometr

Urządzenie pozwalające określić wilgotność powietrza.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD15lt47L3Film edukacyjny: Procesy i zjawiska zachodzące w atmosferze.

Poszerz informacje: Higrometry - zasada działania i wykorzystanie: https://www.conrad.pl/artykuly/guides/higrometry-zasada-dzialania-i-wykorzystanie

Histosols, (Histosole), HS
Histosols, (Histosole), HS

Gleby błotne, torfowe oraz bagienne powstałe ze szczątków roślin. W ich składzie można odnaleźć niewielkie ilości pyłów, iłu lub piasku.

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaD1F2KTrRTPlansza interaktywna: Klasyfikacja gleb.

Infradźwięki
Infradźwięki

Dźwięki o częstotliwości z zakres poniżej 16 Hz.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD15lt47L3Film edukacyjny: Procesy i zjawiska zachodzące w atmosferze.

Poszerz informacje: Infradźwięki: https://www.ekologia.pl/wiedza/slowniki/leksykon-ekologii-i-ochrony-srodowiska/infradzwieki

ISAP
ISAP

Internetowego Systemu Aktów Prawnych.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD9gm6QUf3Film edukacyjny: Rodzaje wód powierzchniowych i podziemnych.

Poszerz informacje: Internetowy System Aktów Prawnych (ISAP): https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/home.xsp

Drobnoziarnista skała osadowa, utworzona najczęściej z kaolinitu. Średnica ziaren iłu nie przekracza 0,02 mm.

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaD1F2KTrRTPlansza interaktywna: Klasyfikacja gleb.

Poszerz informacje: Ił: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/il;3914211.html

Jezioro
Jezioro

Zbiornik wodny występujący w naturalnym zagłębieniu, o brzegach ukształtowanych pod wpływem falowania i prądów wodnych, charakteryzujący się powolną wymianą wody.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD9gm6QUf3Film edukacyjny: Rodzaje wód powierzchniowych i podziemnych.

Poszerz informacje: Jezioro: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/jezioro;3917849.html

Kanał
Kanał

Sztuczne cieki wodny, wykonany na skutek wykopu, przekopu bądź nasypu z odpowiednio umocnionymi brzegami.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD9gm6QUf3Film edukacyjny: Rodzaje wód powierzchniowych i podziemnych.

Poszerz informacje: Zioło Z., Czech A. „Drogi wodne europy”, 2013

Kastanozems, (Kasztanoziemy), KS
Kastanozems, (Kasztanoziemy), KS

Gleby z ciemną (kasztanową) warstwą powierzchniową. Kasztanoziemy charakteryzują się dużą zawartością węglanów.

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaD1F2KTrRTPlansza interaktywna: Klasyfikacja gleb.

Klasa bonitacyjna
Klasa bonitacyjna

Klasy gruntu ustalane na podstawie właściwości użytkowych takich jak: żyzność, rzeźba terenu czy stosunki wodne.

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaD1F2KTrRTPlansza interaktywna: Klasyfikacja gleb.

Klimat
Klimat

Zespół zjawisk i procesów atmosferycznych występujący na określonym obszarze, powiązany z czynnikami geograficznymi występującymi na rozważanym obszarze. Określa się go na podstawie wieloletnich obserwacji.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD15lt47L3Film edukacyjny: Procesy i zjawiska zachodzące w atmosferze.

Klimat akustyczny
Klimat akustyczny

Ogół zjawisk akustycznych występujących w określonej przestrzeni.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD15lt47L3Film edukacyjny: Procesy i zjawiska zachodzące w atmosferze.

Poszerz informacje: Kształtowanie klimatu akustycznego środowiska i jego ochrona przed hałasem i drganiami: http://yadda.icm.edu.pl/baztech/element/bwmeta1.element.baztech-article-BTB2-0006-0033

Kondensacja
Kondensacja

Inaczej skraplanie, jest to proces zmiany stanu skupienia z fazy gazowej w fazę ciekłą.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD15lt47L3Film edukacyjny: Procesy i zjawiska zachodzące w atmosferze.

Leptosols, (Leptosole), LP
Leptosols, (Leptosole), LP

Gleby płytkie znajdujące się na podłożu skalnym, kamienistym lub żwirowym. W górnej ziemiste części gleby, elementy skalne nie przekraczają 20% objętościowych warstwy.

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaD1F2KTrRTPlansza interaktywna: Klasyfikacja gleb.

Lixisols, (Liksisole), LX
Lixisols, (Liksisole), LX

Gleby charakteryzujące się dużą zawartością iłu o małej aktywności w niżej położonych warstwach. Niska aktywność iłu związana jest m.in. z wysokim stopniem zwietrzenia. Mała powierzchnia ogranicza zdolność zatrzymywania i dostarczania składników odżywczych. Dodatkowo Liksisole posiadają znaczną zawartość zasad na głębokości z zakresu 50‑100 cm pod powierzchnią. Oznacza to, że ich pH przyjmuje wysokie wartości. Fakt ten wpływa na zdolność zatrzymywania i dostarczania roślinom składników o dodatnim ładunku (kationów)  takich jak potas (KIndeks górny +) czy wapń (CaIndeks górny 2+).

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaD1F2KTrRTPlansza interaktywna: Klasyfikacja gleb.

Poszerz informacje: Lixisols: https://zasobynauki.pl/zasoby/lixisols,1367/

Lodowiec
Lodowiec

Obszerna masa lodu utworzona z wiecznego śniegu, podlegająca ciągłemu ruchowi.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD9gm6QUf3Film edukacyjny

Poszerz informacje: Lodowiec: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/lodowiec;3933510.html

Luvisols, (Luwisole), LV
Luvisols, (Luwisole), LV

Gleby charakteryzujące się dużą  zawartością iłu o wysokiej aktywności w niżej położonych warstwach. Wysoka aktywność iłu związana jest m.in. z niskim stopniem zwietrzenia. Dodatkowo Luwisole posiadają dużą zawartość zasad na głębokości od 50 do 100 cm pod powierzchnią. Wysoka wartość pH skutkuje zwiększeniem zdolności magazynowania oraz dostarczania roślinom składników o dodatnim ładunku (kationów) takich jak potas (KIndeks górny +),wapń (CaIndeks górny 2+) czy magnez (MgIndeks górny 2+).

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaD1F2KTrRTPlansza interaktywna: Klasyfikacja gleb.

Materiały dźwiękochłonne
Materiały dźwiękochłonne

Są to materiały pochłaniające energię fali dźwiękowej. Stosowane w celu odizolowania stref o wysokim poziomie hałasu.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD15lt47L3Film edukacyjny: Procesy i zjawiska zachodzące w atmosferze.

Mezosfera
Mezosfera

Warstwa atmosfery ziemskiej znajdująca się nad stratosferą.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD15lt47L3Film edukacyjny: Procesy i zjawiska zachodzące w atmosferze.

Mgła
Mgła

Zjawisko atmosferyczne powiązane z temperaturą oraz wilgotnością powietrza. W momencie osiągnięcia tzw. punktu rosy dochodzi do skroplenia się pary wodnej. Jeśli utworzone krople są niewielkich rozmiarów, unoszą się w powietrzu, tworząc mgłę.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD15lt47L3Film edukacyjny: Procesy i zjawiska zachodzące w atmosferze.

Natężenie dźwięku
Natężenie dźwięku

Miara energii fali dźwiękowej.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD15lt47L3Film edukacyjny: Procesy i zjawiska zachodzące w atmosferze.

Nitisols, (Nitisole), NT
Nitisols, (Nitisole), NT

Gleby czerwone o silnie rozwiniętej strukturze. Ich górna warstwa składa się z co najmniej 30% iłu, czyli drobnoziarnistej skały osadowej. Dodatkowo Nitisole charakteryzują się występowaniem płaskich lub orzechowych błyszczących agregatów glebowych, czyli struktur powstałych na skutek łączenia się pojedynczych ziaren mineralnych.

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaD1F2KTrRTPlansza interaktywna: Klasyfikacja gleb.

Okno hydrologiczne
Okno hydrologiczne

Otwór łączący wody gruntowe z wodami wgłębnymi.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD9gm6QUf3Film edukacyjny: Rodzaje wód powierzchniowych i podziemnych.

Okres (T)
Okres (T)

Czas w którym dochodzi do jednego pełnego drgania.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD15lt47L3Film edukacyjny: Procesy i zjawiska zachodzące w atmosferze.

Parowanie
Parowanie

Proces zmiany stanu skupienia z fazy ciekłej w fazę gazową.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD9gm6QUf3Film edukacyjny: Rodzaje wód powierzchniowych i podziemnych.

Phaeozems, (Feoziemy), PH
Phaeozems, (Feoziemy), PH

Gleby o ciemnym zabarwieniu warstwy powierzchniowej wykazującej wysoką zawartość kationów zasadowych. Występują głównie na wilgotnych obszarach łąk i lasów.

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaD1F2KTrRTPlansza interaktywna: Klasyfikacja gleb.

Planosols, (Planosole), PL
Planosols, (Planosole), PL

Gleby, których górne warstwy są ubogie w ił w porównaniu z warstwami głębszymi wykazującymi zbitą strukturę. Warstwy powierzchniowe posiadają jasne zabarwienie oraz lekkie uziarnienie. Dodatkowo charakteryzują się zdolnością do zatrzymywania wody.

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaD1F2KTrRTPlansza interaktywna: Klasyfikacja gleb.

Plinthosols, (Plintosole), PT
Plinthosols, (Plintosole), PT

Gleby bogate w żelazo. Składają się z trzech warstw różniących się strukturą oraz twardością.

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaD1F2KTrRTPlansza interaktywna: Klasyfikacja gleb.

Pogoda
Pogoda

Istniejący w danej chwili stan klimatu, określany na podstawie występujących warunków atmosferycznych.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD15lt47L3Film edukacyjny: Procesy i zjawiska zachodzące w atmosferze.

Potok
Potok

Niewielki ciek wodny charakteryzujący się skalnym korytem oraz znaczną różnicą w wysokości punktu początkowego i końcowego.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD9gm6QUf3Film edukacyjny: Rodzaje wód powierzchniowych i podziemnych.

Podzols, (Podzole), PZ
Podzols, (Podzole), PZ

Gleby charakteryzujące się występowaniem szarej warstwy przypominającej popiół, pod którą występuje iluwialny poziom spodic. Poziom ten odznacza się barwą od rdzawej do rdzawo‑czarnej, kwasowym pH oraz zawartością węgla organicznego przekraczającą 0,5%. Opisywana grupa referencyjna posiada zakumulowany materiał próchniczny oraz związki żelaza.

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaD1F2KTrRTPlansza interaktywna: Klasyfikacja gleb.

Profil gleby
Profil gleby

Pionowy przekrój gleby.

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaD1F2KTrRTPlansza interaktywna: Klasyfikacja gleb.

Punkt rosy
Punkt rosy

W odniesieniu do mieszaniny para wodna - powietrze jest to wartość temperatury w określonych warunkach ciśnienia, przy której powietrze osiąga stan nasycenia.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD15lt47L3Film edukacyjny: Procesy i zjawiska zachodzące w atmosferze.

Regosols, (Regosole), RG
Regosols, (Regosole), RG

Gleby mineralne o słabo rozwiniętym profilu.

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaD1F2KTrRTPlansza interaktywna: Klasyfikacja gleb.

Rosa
Rosa

Zjawisko atmosferyczne powiązane z temperaturą oraz wilgotnością powietrza. W momencie osiągnięcia tzw. punktu rosy dochodzi do skroplenia się pary wodnej. Rosa powstaje w przypadku, gdy masa kropel jest wystarczająco duża, aby opaść, na przykład na glebę albo roślinność.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD15lt47L3Film edukacyjny: Procesy i zjawiska zachodzące w atmosferze.

Retencja wody
Retencja wody

Możliwość gromadzenia wody. Wyróżnia się m.in.: retencje w zbiornikach wodnych, retencję śnieżną oraz retencję szaty roślinnej.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD9gm6QUf3Film edukacyjny: Rodzaje wód powierzchniowych i podziemnych.

Retisols, (Retisole), RT
Retisols, (Retisole), RT

Gleby charakteryzujące się jasnymi przebarwieniami pochodzącymi od materiału o grubszej ziarnistości, wnikającego pomiędzy materiał o drobniejszych ziarnach.

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaD1F2KTrRTPlansza interaktywna: Klasyfikacja gleb.

RSG- (ang. Reference Soil Groups)
RSG- (ang. Reference Soil Groups)

Referencyjne grupy glebowe, stanowią system klasyfikacji gleb względem ich właściwości fizycznych i chemicznych.

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaD1F2KTrRTPlansza interaktywna: Klasyfikacja gleb.

Rzeka
Rzeka

Naturalny ciek wodny o znacznej powierzchni przekraczającej 100 kmIndeks górny 2.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD9gm6QUf3Film edukacyjny: Rodzaje wód powierzchniowych i podziemnych.

Solonchaks, (Sołonczaki), SC
Solonchaks, (Sołonczaki), SC

Gleby bogate w rozpuszczalne sole. Występują głównie w strefie suchej, półsuchej oraz na wybrzeżach morskich.

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaD1F2KTrRTPlansza interaktywna: Klasyfikacja gleb.

Solonetz, (Sołońce), SN
Solonetz, (Sołońce), SN

Gleby bogate w jony sodu oraz czasami w jony magnezu. Warstwa podpowierzchniowa posiada zbitą strukturę składającą się z drobnoziarnistego materiału. Ph gleb zaklasyfikowanych do tego rodzaju grupy jest większe od 8,5.

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaD1F2KTrRTPlansza interaktywna: Klasyfikacja gleb.

Stagnosols, (Stagnosole),ST
Stagnosols, (Stagnosole),ST

Gleby stagnujące wodę. Charakteryzują się występowaniem plamistości świadczących o obecności tlenków. Dodatkowo często posiadają zróżnicowaną strukturę.

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaD1F2KTrRTPlansza interaktywna: Klasyfikacja gleb.

Studnia
Studnia

Otwór o głębokości sięgającej poziomu wodonośnego, pozwalający na wydobycie wody podziemnych.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD9gm6QUf3Film edukacyjny: Rodzaje wód powierzchniowych i podziemnych.

Poszerz informacje: Ujęcia wód podziemnych: https://instsani.pl/technik-inzynierii-sanitarnej/vademecum-instalacji-sanitarnych/instalacje-wodociagowe/wiadomosci-wstepne-2-3-4-5-6-7/ujecia-wody/ujecia-wod-podziemnych/

Stratosfera
Stratosfera

Warstwa atmosfery ziemskiej znajdująca się nad troposferą.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD15lt47L3Film edukacyjny: Procesy i zjawiska zachodzące w atmosferze.

Strefa aeracji
Strefa aeracji

Warstwa gleby, która występuje nad swobodnym zwierciadłem wód podziemnych. Zawierająca pory i szczeliny, w których znajduje się woda oraz powietrze.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD9gm6QUf3Film edukacyjny: Rodzaje wód powierzchniowych i podziemnych.

Struga
Struga

Najmniejszy ciek wodny, znajdujący się na terenie o niewielkich nierównościach.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD9gm6QUf3Film edukacyjny: Rodzaje wód powierzchniowych i podziemnych.

Strumień
Strumień

Nieco większy ciek wodny od strugi płynący w płytkim korycie znajdującym się na terenie o zróżnicowanym poziomie.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD9gm6QUf3Film edukacyjny: Rodzaje wód powierzchniowych i podziemnych.

Sztuczny zbiornik wodny
Sztuczny zbiornik wodny

Zbiornik wodny występujący w zagłębieniach wykonanych przez człowieka.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD9gm6QUf3Film edukacyjny: Rodzaje wód powierzchniowych i podziemnych.

Technosols, (Technosole), TC
Technosols, (Technosole), TC

Gleby składające się w dużej części z odpadów wytworzonych przez człowieka, do których można zaliczyć m.in. popioły, żużle, bruki.

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaD1F2KTrRTPlansza interaktywna: Klasyfikacja gleb.

Termosfera
Termosfera

Warstwa atmosfery ziemskiej znajdująca się nad mezosferą.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD15lt47L3Film edukacyjny: Procesy i zjawiska zachodzące w atmosferze.

Tęcza
Tęcza

Zjawisko atmosferyczne o charakterze optycznym. Powstaje na skutek załamania fal promieniowania słonecznego na kroplach deszczu.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD15lt47L3Film edukacyjny: Procesy i zjawiska zachodzące w atmosferze.

Trąba powietrzna
Trąba powietrzna

Zjawisko atmosferyczne polegające na utworzeniu przez wirujący wiatr przemieszczającej się kolumny powietrza, w której panuje bardzo niskie ciśnienie, zdolne do zasysania obiektów znajdujących się na drodze trąby powietrznej.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD15lt47L3Film edukacyjny: Procesy i zjawiska zachodzące w atmosferze.

Troposfera
Troposfera

Warstwa atmosfery ziemskiej znajdująca się najbliżej powierzchni ziemi.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD15lt47L3Film edukacyjny: Procesy i zjawiska zachodzące w atmosferze.

Ultradźwięki
Ultradźwięki

Dźwięki o częstotliwości z zakresu przekraczającego wartość 20 000 Hz.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD15lt47L3Film edukacyjny: Procesy i zjawiska zachodzące w atmosferze.

Umbrisols, (Umbrisole), UM
Umbrisols, (Umbrisole), UM

Gleby o ciemnym zabarwieniu warstwy powierzchniowej. Wykazującej niską zawartość kationów zasadowych.

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaD1F2KTrRTPlansza interaktywna: Klasyfikacja gleb.

Vertisols, (Wertisole), VR
Vertisols, (Wertisole), VR

Gleby ciężkie charakteryzują się znacznym udziałem iłów pęczniejących. Dodatkowo wykazują tendencje do tworzenia pęknięć w okresach suchych.

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaD1F2KTrRTPlansza interaktywna: Klasyfikacja gleb.

Wody artezyjskie
Wody artezyjskie

Wody występujące wyłącznie w przypadku specyficznego układu skał, gdy pomiędzy dwoma warstwami nieprzepuszczalnymi występuje warstwa skał przepuszczalnych mająca kontakt z otoczeniem zewnętrznym. Na skutek wybudowania studni pod działaniem ciśnienia hydrostatycznego wody te wydostaje się na zewnątrz.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD9gm6QUf3Film edukacyjny: Rodzaje wód powierzchniowych i podziemnych.

Wody głębinowe
Wody głębinowe

Najniżej położone wody podziemne oddzielone od reszty wód skałami nieprzepuszczalnymi.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD9gm6QUf3Film edukacyjny: Rodzaje wód powierzchniowych i podziemnych.

Wody gruntowe
Wody gruntowe

Wody podziemne oddzielone od wód przypowierzchniowych strefą aeracji. Wody te wykazują niski stopień zanieczyszczeń wynikający z występowania procesu filtracji na złożu o znacznej grubości.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD9gm6QUf3Film edukacyjny: Rodzaje wód powierzchniowych i podziemnych.

Wody infiltracyjne
Wody infiltracyjne

Rodzaj wód powstających na skutek przesiąkania wody przez poszczególne warstwy gruntu.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD9gm6QUf3Film edukacyjny: Rodzaje wód powierzchniowych i podziemnych.

Wody juwenilne
Wody juwenilne

Wody występujące na terenach wulkanicznych, powstają na drodze kondensacji pary wodnej zawartej w magmie.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD9gm6QUf3Film edukacyjny: Rodzaje wód powierzchniowych i podziemnych.

Wody kondensacyjne
Wody kondensacyjne

Rodzaj wód powstających na skutek skraplania pary wodnej w przypowierzchniowych warstwach gruntu.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD9gm6QUf3Film edukacyjny: Rodzaje wód powierzchniowych i podziemnych.

Wody mineralne
Wody mineralne

Wody podziemne zawierające powyżej tysiąca miligramów rozpuszczonych składników mineralnych na litr.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD9gm6QUf3Film edukacyjny: Rodzaje wód powierzchniowych i podziemnych.

Wody przypowierzchniowe (zaskórne)
Wody przypowierzchniowe (zaskórne)

Wody znajdujące się pod powierzchnią ziemi na niedużych głębokościach. Charakteryzują się wysoką zależnością od warunków atmosferycznych oraz niską jakością związaną ze znacznym zanieczyszczeniem.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD9gm6QUf3Film edukacyjny: Rodzaje wód powierzchniowych i podziemnych.

Wody reliktowe
Wody reliktowe

Wody uwięzione w warstwach skalnych w odległych epokach geologicznych w wyniku ruchu płyt tektonicznych.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD9gm6QUf3Film edukacyjny: Rodzaje wód powierzchniowych i podziemnych.

Poszerz informacje: Wody reliktowe: https://inzynieriasrodowiska.com.pl/encyklopedia/wody-reliktowe

Wody subartezyjskie
Wody subartezyjskie

Wody występujące wyłącznie w przypadku specyficznego układu skał, gdy pomiędzy dwoma warstwami nieprzepuszczalnymi występuje warstwa skał przepuszczalnych mająca kontakt z otoczeniem zewnętrznym. Na skutek wybudowania studni pod działaniem ciśnienia hydrostatycznego wody te podnoszą swój poziom, ale nie wydostają się na zewnątrz.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD9gm6QUf3Film edukacyjny: Rodzaje wód powierzchniowych i podziemnych.

Poszerz informacje: Wody subartezyjskie: https://pl.wikipedia.org/wiki/Wody_subartezyjskie

Wody termalne
Wody termalne

Wody podziemne o temperaturze wyższej od rocznej średniej temperatury powietrza na danym obszarze.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD9gm6QUf3Film edukacyjny: Rodzaje wód powierzchniowych i podziemnych.

Poszerz informacje: Wody termalne: https://pl.wikipedia.org/wiki/Wody_termalne

WRB
WRB

(ang. World Reference Base for Soil Resources) - klasyfikacja zasobów glebowych świata. Stanowi międzynarodowy system klasyfikacji gleb względem ich nazewnictwa i tworzenia legend w mapach glebowych.

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaD1F2KTrRTPlansza interaktywna: Klasyfikacja gleb.

Poszerz informacje: Dominujące gleby na świecie: https://www.fao.org/index.php?eID=tx_cms_showpic&file=uploads%2Fpics%2Fdomsoiw.GIF&md5=dbd00b1488328ce1b42549d645dfce08054d1e18&parameters[0]=YTo0OntzOjU6IndpZHRoIjtzOjM6IjgwMCI7czo2OiJoZWlnaHQiO3M6NDoiNjAw&parameters[1]=bSI7czo3OiJib2R5VGFnIjtzOjQxOiI8Ym9keSBzdHlsZT0ibWFyZ2luOjA7IGJh&parameters[2]=Y2tncm91bmQ6I2ZmZjsiPiI7czo0OiJ3cmFwIjtzOjM3OiI8YSBocmVmPSJqYXZh&parameters[3]=c2NyaXB0OmNsb3NlKCk7Ij4gfCA8L2E%2BIjt9

Zwierciadło napięte
Zwierciadło napięte

Zwierciadło wód podziemnych, otoczonych skałami nieprzepuszczalnymi. W wymienionych warunkach swobodne przemieszczanie cieczy nie jest możliwe przez co dochodzi do wzrostu ciśnienia oraz utworzenia zwierciadła napiętego.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD9gm6QUf3Film edukacyjny: Rodzaje wód powierzchniowych i podziemnych.

Poszerz informacje: Zwierciadło napięte: https://www.encyklopedialesna.pl/haslo/zwierciadlo-napiete/

Zwierciadło swobodne
Zwierciadło swobodne

Zwierciadło wód podziemnych, występujące pod strefą aeracji. W wymienionych warunkach swobodne przemieszczanie cieczy jest możliwe przez co nie dochodzi do wzrostu ciśnienia.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyD9gm6QUf3Film edukacyjny: Rodzaje wód powierzchniowych i podziemnych.

Poszerz informacje: Zwierciadło swobodne - powierzchnia swobodna: https://www.encyklopedialesna.pl/haslo/zwierciadlo-swobodne-powierzchnia-swobodna/