E-materiały do kształcenia zawodowego

Ochrona środowiska morskiego

TWO.06. Organizacja i wykonywanie prac związanych z eksploatacją maszyn, urządzeń i instalacji okrętowych
– technik mechanik okrętowy 315105

bg‑blue

Słownik pojęć dla e‑materiału

1
bunkrowanie
bunkrowanie

pobieranie paliwa do zbiorników jednostki pływającej

ECA
ECA

obszary kontroli emisji (ang. Emission Control Areas, ECA); obszary morskie, w których ustanowiono bardziej rygorystyczne kontrole w celu zminimalizowania emisji do powietrza ze statków, zgodnie z definicją zawartą w załączniku VI protokołu MARPOL z 1997 r.; emisje obejmują w szczególności SOIndeks dolny x, NOIndeks dolny x, od 2011 r. akweny Morza Bałtyckiego oraz Morza Północnego należą do strefy ECA

IMO
IMO

Międzynarodowa Organizacja Morska (IMO, ang. International Maritime Organization); wyspecjalizowana agencja ONZ odpowiedzialna za regulację żeglugi, jej zadania obejmują bezpieczeństwo, kwestie środowiskowe, kwestie prawne, współpracę techniczną bezpieczeństwo na morzu, efektywność żeglugi; w jej skład wchodzą obecnie 174 państwa członkowskie i 3 członków stowarzyszonych

MARPOL
MARPOL

umowa międzynarodowa przyjęta 2 listopada 1973 r. na Międzynarodowej Konferencji w sprawie Zanieczyszczania Mórz przez Międzynarodową Organizację Morską (IMO); zawiera przepisy, które mają na celu zapobieganie i minimalizowanie zanieczyszczeń powodowanych przez statki, zarówno przypadkowych, jak i występujących podczas rutynowych operacji; zawiera obecnie 6 załączników technicznych; obszary specjalne objęte ścisłą kontrolą zrzutów operacyjnych są zawarte w większości załączników

NECA
NECA

obszary kontroli emisji tlenków azotu (ang. Nitrogen Oxides Emission Control Areas, NECA); obszary morskie, w których ustanowiono bardziej rygorystyczne kontrole w celu zminimalizowania emisji do powietrza ze statków, zgodnie z definicją zawartą w załączniku VI protokołu MARPOL z 1997 r.

NOIndeks dolny x
NOIndeks dolny x

grupa związków zbudowanych z azotu (N) i tlenu (O); biorą udział w dużej liczbie reakcji chemicznych zachodzących w atmosferze, np. NIndeks dolny 2OIndeks dolny 5reaguje z wodą (zawartą w powietrzu albo znajdującą się na mokrych powierzchniach), z czego tworzy się kwas azotowy HNOIndeks dolny 3, a w konsekwencji kwaśne deszcze; niektóre związki azotowe powodują powstawanie dziury ozonowej

odsiarczanie paliw
odsiarczanie paliw

usuwanie siarki z paliw; może odbywać się na dwa sposoby: zmniejszenie zawartości siarki w paliwach wyjściowych lub wychwytywanie związków siarki (tlenków) z gazów spalinowych

SAR
SAR

Morska Służba Poszukiwania i Ratownictwa (ang. Search and Rescue); do zadań Służby SAR należy poszukiwanie i ratowanie każdej osoby znajdującej się w niebezpieczeństwie na morzu oraz zwalczanie zagrożeń i zanieczyszczeń olejowych i chemicznych środowiska morskiego

scrubber
scrubber

system oczyszczania spalin z tlenków azotu

SECA
SECA

obszary kontroli emisji siarki (ang. Sulfur Emission Control Areas, SECA); obszary morskie, w których ustanowiono bardziej rygorystyczne kontrole w celu zminimalizowania emisji do powietrza ze statków, zgodnie z definicją zawartą w załączniku VI protokołu MARPOL z 1997 r.

SOPEP
SOPEP

(ang. ship oil pollution emergency plan) plan awaryjny na wypadek zanieczyszczenia olejem ze statków; wszystkie statki o tonażu 400 i większym muszą posiadać plan zapobiegania olejom zgodnie z normami i wytycznymi określonymi przez Międzynarodową Organizację Morską

SOPEP KIT
SOPEP KIT

zestaw zawierający przedmioty wykorzystywane podczas zabezpieczania i usuwania zanieczyszczenia olejem ze statku; w jego skład wchodzą na przykład materiały chłonne, zbiorniki, łopaty, mopy

SOIndeks dolny x 
SOIndeks dolny x 

rodzina gazów, obejmująca dwutlenek oraz tritlenek siarki (SOIndeks dolny 2 i SOIndeks dolny 3); w atmosferze SOIndeks dolny 2 utlenia się do SOIndeks dolny 3, a SOIndeks dolny 3 reaguje z kropelkami wody i tworzy kwas siarkowy (HIndeks dolny 2SOIndeks dolny 4), powoduje to kwaśne deszcze; reagują w powietrzu również z innymi związkami – powstaje groźny pył drobny, szkodliwy dla środowiska oraz dla infrastruktury

substancje szkodliwe
substancje szkodliwe

substancje, które zostały zidentyfikowane jako zanieczyszczenia morza w Międzynarodowym kodeksie morskich towarów niebezpiecznych

substancje ropopochodne
substancje ropopochodne

związki organiczne pochodzące z wykorzystania i przerobu ropy naftowej

wody balastowe
wody balastowe

woda przetrzymywana w specjalnych zbiornikach na statkach w celu zapewnienia równowagi i stabilności

zanieczyszczenia akustyczne
zanieczyszczenia akustyczne

wszelkiego rodzaju niepożądane, a także uciążliwe dźwięki w danym miejscu i czasie, utrudniające normalne funkcjonowanie organizmów lub wywierające na nie negatywny efekt

zanieczyszczenie ropopochodne
zanieczyszczenie ropopochodne

zanieczyszczenia spowodowane substancjami ropopochodnymi

związki toksyczne
związki toksyczne

substancje, np. nadtlenki, mające negatywny wpływ na zdrowie organizmów; przykładem mogą być tlenki siarki i tlenki azotu, które są wydzielane do atmosfery na skutek spalania paliw