E-materiały do kształcenia zawodowego

Badania laboratoryjne materiałów obuwniczych i gotowego obuwia

MOD.10. Organizacja i prowadzenie procesów wytwarzania obuwia – technik obuwnik 311916

Słownik pojęć dla e‑materiału

1
Instrukcja korzystania ze słownika

Słownik posiada strukturę listy. Znajdują się w nim występujące w e‑materiale pojęcia wraz z ich definicjami. Pod każdym pojęciem znajduje się hiperłącze do odpowiedniego multimedium, w którym występuje dane pojęcie. Po kliknięciu w hiperłącze otworzy się strona z odpowiednim multimedium.

W górnej części słownika znajduje się pole do filtracji pojęć. Aby wyszukać jakieś pojęcie, należy je wpisać w polu filtracji. Po wpisaniu widoczne będzie tylko to pojęcie wraz z definicją. Aby wrócić do listy wszystkich pojęć, należy kliknąć krzyżyk w prawej części pola filtracji.

1
apretura
apretura

środek barwny służący do wytworzenia cieniutkiej powłoki ochronnej na skórze wyprawionej mającej na celu wyrównanie barwy i nadanie połysku lub zmatowienia, a dzięki dodatkom środków chwytowych, również przyjemny staje się dotyk skóry

boks
boks

wyprawiona, licowa skóra bydlęca inaczej bukat, cielęca, świńska lub dwoina (ze sztucznym licem), garbowana chromowo lub w sposób kombinowany, miękka, ścisła, mocna i sprężysta; grub. 0,5–3 mm; przeznaczona na wierzchy obuwia

desorpcja
desorpcja

proces odwrotny do sorpcji, czyli uwalnianie się substancji wchłoniętej przez obuwie

ditlenek krzemu
ditlenek krzemu

nieorganiczny związek chemiczny z grupy tlenków, w którym krzem występuje na IV stopniu utlenienia

dygestorium
dygestorium

wyciąg laboratoryjny inaczej przeszklona komora o kształcie dużej szafy, zaopatrzona w wydajny wentylator (najczęściej umiejscowiony na dachu) stale usuwający powietrze z dygestoria na zewnątrz laboratorium

eksykator
eksykator

szklane naczynie, które stosuje się w dwóch celach: do przechowywania pod normalnym ciśnieniem próbek wrażliwych na parę wodną i do ostrożnego suszenia próbek i następnie ich przechowywania

garbowanie
garbowanie

podstawowy proces wyprawy skór, w którym odpowiednio przygotowana skóra surowa (golizna) zostaje przekształcona w skórę wyprawioną

giemza
giemza

inaczej zamsz lub szewro. skóra kozia garbowana chromowo. Bardzo cienka i miękka, stosowana głównie do produkcji galanterii luksusowej takiej jak rękawiczki, obuwie

kolagen
kolagen

podstawowy budulec skóry, czyli białko strukturalne tkanki łącznej, występujące w postaci przestrzennie splecionych włókien

lico skóry
lico skóry

zewnętrzna część skóry wyprawionej, najczęściej wybarwiona na określony kolor i charakteryzująca się określonym rysunkiem

metakrzemian sodu
metakrzemian sodu

nieorganiczny związek chemiczny z grupy krzemianów, sól sodowa kwasu krzemowego

międzypodszewka
międzypodszewka

włóknina, która wzmacnia skórę i pomaga przy jej formowaniu w procesie ćwiekowania cholewek, czyli naciągania ich na kopyto

nasiąkliwość skóry
nasiąkliwość skóry

zdolność pochłaniania wody przez skórę przy jedno- lub wielostronnym zetknięciu się z nią

nośnik
nośnik

inaczej podłoże. W tworzywach skóropodobnych podłożem może być dzianina, włóknina, tkanina

powłoka kryjąca
powłoka kryjąca

cieniutka powłoka wykończeniowa na powierzchni licowej skóry, którą się nakłada poprzez naniesienie środków barwnych takich jak apretura czy zestawy kryjące

próbka pierwotna
próbka pierwotna

próbka skóry wycięta z danego miejsca powierzchni o określonych wymiarach z zaznaczeniem kierunku linii grzbietowej, z której wycina się próbkę wiosełkową do badań laboratoryjnych

próbka wiosełkowa
próbka wiosełkowa

wycięty z próbki pierwotnej kawałek skóry w kształcie wiosła, który umieszcza się w urządzeniach do badań fizycznych skóry

rotametr
rotametr

urządzenie przeznaczone dla pomiaru przepływu powietrza i gazów. Rotametr jest wyposażony w przyłącze na wężyk oraz zawór iglicowy dla regulacji przepływu przy zmiennych warunkach ciśnienia

rysunek lica
rysunek lica

charakterystyczne dla każdego rodzaju skór układ małych znaków na licu po włosach

sorpcja
sorpcja

wchłanianie powierzchniowe i objętościowe wody

stopień utlenienia (liczba utlenienia)
stopień utlenienia (liczba utlenienia)

formalna wartość ładunku atomu w związku chemicznym przy założeniu, że wszystkie wiązania chemiczne w danej cząsteczce mają charakter wiązań jonowych. Suma stopni utlenienia wszystkich atomów w cząsteczce obojętnej oraz dla wolnych pierwiastków wynosi 0, a w jonach ma wartość ładunku jonu. Podczas utleniania atomy oddają elektrony, a ich stopień utlenienia staje się wyższy, natomiast podczas redukcji atomy przyjmują elektrony, a ich stopień utlenienia staje się niższy

szafa klimatyzacyjna
szafa klimatyzacyjna

szafa, w której bardzo ważne jest utrzymanie dobrej jakości powietrza. Mowa tutaj o temperaturze, czystości i wilgotności powietrza. Wykorzystywana jest w laboratorium do klimatyzowania próbek skóry

sztuczne lico
sztuczne lico

inaczej powłoka utworzona na zewnętrznej stronie skóry zdwojonej, która już tego lica nie ma

sztuka kontrolna tkaniny (dzianiny)
sztuka kontrolna tkaniny (dzianiny)

wytypowana z partii sztuka tkaniny (dzianiny), przeznaczona do oceny jakości partii

tarcie
tarcie

opór przeciwstawiających się ruchowi dwóch ciał względem siebie

wilgotność względna
wilgotność względna

wilgotność wyrażana w procentach (%) i prezentuje stosunek masy wody znajdującej się w powietrzu do maksymalnej masy, która może zostać rozpuszczona w danej temperaturze

wydłużenie maksymalne
wydłużenie maksymalne

przyrost długości próbki w momencie rozerwania. Wyraża się stosunkiem procentowym różnicy długości po rozciąganiu i długości pierwotnej do pierwotnej długości próbki

wydłużenie plastyczne/trwałe
wydłużenie plastyczne/trwałe

stosunek procentowy różnicy długości próbki po jej rozciągnięciu i ustaniu działania siły rozciągania i długości pierwotnej do pierwotnej długości próbki

wydłużenie sprężyste
wydłużenie sprężyste

stosunek procentowy różnicy długości próbki w stanie rozciągniętym i jej długości po ustaniu siły rozciągania do pierwotnej długości próbki

wyprawianie skóry
wyprawianie skóry

zespół operacji technologicznych mających na celu nadanie nietrwałej skórze surowej pożądanych (zależnie od przeznaczenia) właściwości: odporności na działanie wody, bakterii, enzymów, podwyższonej temperatury (min. 70°C), a także miękkości i elastyczności. Proces polegający na obróbce skóry zwierzęcej, który w ogólności składa się z trzech etapów: etapu przygotowawczego, garbowania i kondycjonowania. Wszystkie prawdziwe skóry przechodzą te trzy etapy składowe. Jednakże, w zależności od rodzaju skóry, mogą być dodane także dodatkowe operacje. Proces ten może objąć więc ogółem kilka etapów:

— Konserwacja poprzez chłodzenie, solenie lub suszenie skóry zaraz po zdjęciu z martwego zwierzęcia;

— nawilżenie skóry poprzez moczenie w wodzie w celu przywrócenia jej elastyczności;

— zmiękczenie włosa i górnej warstwy skóry poprzez zanurzenie skóry w roztworze wody, wapna i siarczku sodu (wapnica);

— oczyszczenie skóry z resztek tłuszczu zwierzęcia;

— garbowanie;

— umycie skóry i nasączenie jej substancjami oleistymi w celu zmiękczenia;

— barwienie;

— impregnacja za pomocą olejków, tłuszczu i wosku

wytrzymałość na rozciąganie
wytrzymałość na rozciąganie

siła potrzebna do zerwania próbki skóry lub tworzywa skóropodobnego przy rozciąganiu na jednostkę powierzchni ich przekroju poprzecznego

zestaw kryjący
zestaw kryjący

zestaw środków barwnych służących do wytworzenia grubej powłoki na powierzchni uszkodzonego lica skóry lub nałożenia sztucznego lica

zrywarka
zrywarka

jest maszyną, na której przeprowadza się badania wytrzymałościowe materiałów na rozrywanie, wydłużanie, rozdzieranie oraz wytrzymałości połączenia klejowego podeszwy z cholewką

żel krzemionkowy
żel krzemionkowy

granulowata, porowata forma ditlenku krzemu utworzona syntetycznie z krzemianu sodu. Żel krzemionkowy jest twardy i wytrzymały, twardszy od żeli domowych takich jak żelatyna czy agar. Jest naturalnie występującym minerałem poddanym oczyszczeniu oraz przetworzeniu