E-materiały do kształcenia zawodowego

Badania laboratoryjne materiałów obuwniczych i gotowego obuwia

MOD.10. Organizacja i prowadzenie procesów wytwarzania obuwia – technik obuwnik 311916

1

Przewodnik dla nauczyciela

5

Spis treści

  1. Cele i efekty kształceniaCele i efekty kształcenia

  2. Struktura e‑materiałuStruktura e‑materiału

  3. Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodu technik kuśnierz/technik technologii wyrobów skórzanychWskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodu technik kuśnierz/technik technologii wyrobów skórzanych

  4. Wymagania techniczneWymagania techniczne

1

1. Cele i efekty kształcenia

E‑materiał jest zgodny z obowiązującą podstawą programową kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego dla zawodu Technik obuwnik 311916 branży Przemysłu Mody dla wyodrębnionej w zawodzie kwalifikacji MOD.10. Organizacja i prowadzenie procesów wytwarzania obuwia.

Celem e‑materiału jest ułatwienie przyswajania wiedzy z zakresu badań laboratoryjnych materiałów obuwniczych i gotowego obuwia, sprzętu używanego do badań oraz sposobu ich przeprowadzania:

- dla skór naturalnych: wytrzymałość na rozciąganie, rozdzieranie, przepuklenie, wielokrotne zginanie, przepuszczalność powietrza, pary wodnej, sorpcja i desorpcja, nasiąkliwość, odporność termiczna, odporność na tarcie;

- dla materiałów tekstylnych: wytrzymałość na rozciąganie, wypychanie, rozerwanie;

- dla tworzyw skóropodobnych: wytrzymałość na rozdzieranie, rozwarstwianie, przepuklenie, odporność na tarcie, przemakanie, wielokrotne zginanie;

- dla gotowego obuwia: wytrzymałość połączenia klejonego wierzchu ze spodem.

Treści e‑materiału są zgodne z kryteriami weryfikacji dla efektów kształcenia, które wspiera dany e‑materiał:

E‑materiał przeznaczony dla kwalifikacji

MOD.10. Organizacja i prowadzenie procesów wytwarzania obuwia w zawodzie  Technik obuwnik 311916.

Cele kształcenia

E‑materiał wspiera osiąganie celów kształcenia określonych dla kwalifikacji MOD.10. Organizacja i prowadzenie procesów wytwarzania obuwia:

  • organizowanie prac związanych z technicznym przygotowaniem produkcji;

  • ocenianie jakości i identyfikowania nieprawidłowości procesów technologicznych wytwarzania obuwia.

Efekty kształcenia:

E‑materiał wspiera osiąganie efektów kształcenia określonych dla kwalifikacji MOD.10. Organizacja i prowadzenie procesów wytwarzania obuwia.

MOD.10.2. Podstawy obuwnictwa

7) oznacza właściwości materiałów stosowanych do produkcji obuwia;

MOD.10.3. Badanie właściwości materiałów stosowanych w procesie produkcji obuwia

1) charakteryzuje metody badań materiałów stosowanych w procesie produkcji obuwia,

2) określa właściwości materiałów i półproduktów stosowanych w procesie produkcji

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

2

2. Struktura e‑materiału

Niniejszy e‑materiał składa się z trzech części: wprowadzenia, materiałów multimedialnych oraz obudowy dydaktycznej. Każda z nich zawiera powiązane tematycznie elementy składowe.

2.1. Wprowadzenie

E‑materiał pozwala nabywać kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

  • kompetencje cyfrowe,

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

  • kompetencje w zakresie przedsiębiorczości.

E‑materiał jest zgodny z koncepcją e‑materiałów do kształcenia zawodowego, w szczególności w obszarze przydatności w realizacji nowoczesnego kształcenia zawodowego.

E‑materiał zawiera materiał do wykorzystania w pracy dydaktycznej  dla nauczyciela jak i dla ucznia/słuchacza/użytkownika w celu samokształcenia.

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces nauki. Ułatwi uczniom zapamiętywanie pojęć oraz poszerzy wiedzę z zakresu badań laboratoryjnych materiałów obuwniczych i gotowego obuwia.

2.2. Materiały multimedialne

Zawiera materiały multimedialne i obudowę dydaktyczną zdefiniowane w koncepcji e‑materiałów do kształcenia zawodowego i standardzie funkcjonalnym. Zasób „Badania laboratoryjne materiałów obuwniczych i gotowego obuwia” składa się z następujących materiałów multimedialnych:

  • Film instruktażowy – TutorialD69DkuVPBFilm instruktażowy – Tutorial „Badania laboratoryjne materiałów obuwniczych” przedstawia badania laboratoryjne właściwości fizykomechanicznych i higienicznych materiałów obuwniczych stosowanych na wierzchy obuwia: skóry naturalnej, tworzyw skóropodobnych i materiałów tekstylnych. Należą do nich m.in.: wytrzymałość na rozciąganie, rozdzieranie, przepuklinie, wielokrotne zginanie, przepuszczalność powietrza i pary wodnej, nasiąkliwość, sorpcja i desorpcja, odporność termiczna, odporność na tarcie. Zaprezentowane w filmie badania przeprowadzone są w laboratorium z użyciem maszyny wytrzymałościowej wyposażonej w program komputerowy do rejestrowania przebiegu zależności naprężenie–odkształcenie i parametrów wytrzymałościowych, pokazany jest fleksometr Bally’ego, przyrząd do badania odporności na tarcie, uchwyt do prób na przepuklinie, przyrząd do badania sorpcji i desorpcji, przyrząd do oznaczania przepuszczalności pary wodnej. W filmie określono nazwę zawodu: Technik obuwnik i kwalifikacje występującew tym zawodzie: MOD.05. Wytwarzanie obuwia, MOD.10. Organizacja i prowadzenie procesów wytwarzania obuwia. Pojawia się także krótka charakterystyka materiałów stosowanych na wierzchy obuwia: skóry naturalnej, tworzyw skóropodobnych, materiałów tekstylnych (rodzaje skór naturalnych: cielęce, bydlęce, świńskie, kozie), przedstawione są rodzaje garbowania skór: chromowe, roślinne, chromowo‑roślinne (rodzaje tworzyw skóropodobnych: jedno- i wielowarstwowe, rodzaje materiałów tekstylnych: dzianiny, tkaniny, włókniny, filce). W filmie pokazano także czynności zawodowe dotyczące sposobu przeprowadzenia badań laboratoryjnych właściwości fizykomechanicznych i higienicznych materiałów na wierzchy obuwia (skóry naturalnej, tworzyw skóropodobnych, materiałów tekstylnych): przygotowanie próbek do badań (kształt, sposób wycinania, wielkość, warunki przechowywania, znakowanie) i umieszczenie próbek w urządzeniu do badania (maszyna wytrzymałościowa). Przedstawiono dokumentację związaną z wykonywaniem badań laboratoryjnych właściwości fizykomechanicznych i higienicznych materiałów obuwniczych: rodzaje próbek, ich liczba i sposób przygotowania, sprzęt zastosowany do badania, wyniki badań i normy

  • Wirtualne laboratoriumD11D5AI4LWirtualne laboratorium – „Badania laboratoryjne gotowego obuwia” umożliwia  przeprowadzenie badania wytrzymałości przymocowania wierzchu z podeszwą w obuwiu produkowanym systemem klejonym. Pokazuje warunki pracy w laboratorium badań materiałów i gotowego obuwia, prezentuje przygotowanie obuwia do badania (wstępne naderwanie połączenia wierzchu z podeszwą w czubku) i umocowanie obuwia w maszynie wytrzymałościowej np. typu Instron wyposażonej w program komputerowy do rejestrowania przebiegu zależności naprężenie‑odkształcenie i parametrów wytrzymałościowych. Dzięki laboratorium można zobaczyć wykonanie badania (oderwanie podeszwy od wierzchu, odczyt pomiaru siły w kolejnych etapach odrywania: odrywanie w czubku i przedstopiu, śródstopiu, pięcie) i procesy zachodzące w czasie oceny właściwości wytrzymałościowych przymocowania wierzchu z podeszwą obuwia produkowanego systemem klejonym. Ponadto przedstawione są wyniki badania w kolejnych fazach odrywania podeszwy od wierzchu.

  • Grafika interaktywnaDnbku1To7Grafika interaktywna – „Urządzenia i aparatura badawcza” przedstawia urządzenia, maszyny i aparaturę badawczą do wykonywania badań laboratoryjnych właściwości fizykomechanicznych i higienicznych materiałów stosowanych do produkcji wierzchów obuwia i gotowego obuwia. Pokazane są: maszyna wytrzymałościowa wyposażona w program komputerowy do rejestrowania przebiegu zależności naprężenie‑odkształcenie i parametrów wytrzymałościowych, fleksometr Bally`ego, przyrząd do badania odporności na tarcie, urządzenie do prób na przepuklinie, przyrząd do badania sorpcji i desorpcji, przyrząd do oznaczania przepuszczalności pary wodnej, przyrząd do oznaczania nasiąkliwości, waga laboratoryjna, prasa do wycinania próbek, klimatyzator, dygestorium.

  • Animacja 3DD9i2lMu3SAnimacja 3D – „Badania wytrzymałościowe materiałów obuwniczych i gotowego obuwia” przedstawia badanie wytrzymałości przymocowania wierzchu z podeszwą w obuwiu produkowanym systemem klejonym oraz wytrzymałości na zerwanie próbki skóry naturalnej za pomocą maszyny wytrzymałościowej wyposażonej w program komputerowy do rejestrowania przebiegu zależności naprężenie‑odkształcenie i parametrów wytrzymałościowych z wykorzystaniem rysunku aksonometrycznego. Maszyna jest zaprezentowana z zewnątrz w pełnej panoramie z perspektywy obserwatora obchodzącego obiekt wokół i podczas obrotu i przemieszczania wokół wszystkich osi X,Y, Z. Pokazane są także czynności występujące przy wykonywaniu badania wytrzymałości na zerwanie próbki wykonanej ze skóry naturalnej bydlęcej, garbowanej chromowo, wykończonej od strony lica.

2.3. Obudowa dydaktyczna

  • Interaktywne materiały sprawdzająceDptYCGJZNInteraktywne materiały sprawdzające pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności z zakresu badań laboratoryjnych właściwości fizykomechanicznych i higienicznych materiałów stosowanych do produkcji wierzchów obuwia oraz badań gotowego obuwia oraz sprzętu stosowanego do badań przygotowując uczniów do egzaminu zawodowego.

  • Słownik pojęć do e‑materiałuDIjszmQvVSłownik pojęć do e‑materiału zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.

  • Przewodnik dla nauczycielaD1GEgBtnFPrzewodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

  • Przewodnik dla uczącego sięDyBmuMS0FPrzewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

  • Netografia i bibliografiaDoyz7Mq0RNetografia i bibliografia stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

  • Instrukcja użytkowaniaDWe5EenAzInstrukcja użytkowania objaśnia działanie e‑materiału oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

3

3. Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu pracownik pomocniczy krawca

Podczas nauki i zajęć laboratoryjnych można wykorzystać metody praktyczne, za pomocą których kształtuje się i rozwija umiejętności, nawyki i sprawności o charakterze praktycznym. Wiedza i umiejętności zdobyte podczas działania są znacznie trwalsze od wiedzy i umiejętności przyswojonych innymi metodami.

3.1. Praca uczniów podczas zajęć

Propozycje zastosowania metod kształcenia:

Pokaz z objaśnieniem polega na demonstracji czynności związanych z badaniami laboratoryjnymi materiałów obuwniczych, ich kolejności i prawidłowości wykonania. Pokaz powinien obejmować demonstrację kolejnych czynności laboratoryjnych na podstawie filmu instruktażowego. Nauczyciel powinien dokonać prezentacji opisu badań skóry naturalnej, tworzyw skóropodobnych i materiałów tekstylnych. Uczniowie na tej podstawie mogą przygotowywać notatki w formie mapy myśli, korzystając również z filmu w razie problemów z przyswojeniem trudniejszych treści.  Na mapie myśli powinny znaleźć się następujące parametry: wytrzymałość na rozciąganie, rozdzieranie, przepuklinie, wielokrotne zginanie, przepuszczalność powietrza i pary wodnej, nasiąkliwość, sorpcja i desorpcja, odporność termiczna i odporność na tarcie. Przy każdym pojęciu uczniowie powinni zanotować 3‑4 słowa kluczowe, które będą im potrzebne przed zapoznaniem się z kolejnymi e‑materiałami z tego modułu.

Pokaz z instruktażem polega na dołączeniu komentarza słownego wspierającego pokaz, udzielanie wskazówek co do sposobu realizacji zadania. Nauczyciel dokonuje takiego instruktażu po zapoznaniu się uczniów z wirtualnym laboratorium. Prosi uczniów, aby w trakcie pracy z nim i przeprowadzania symulacji badania wytrzymałości przymocowania wierzchu z podeszwą w obuwiu produkowanym systemem klejonym zanotowali po 3 nowe dla nich fakty. Następnie na lekcji wszyscy uczniowie odczytują swoje notatki, a nauczyciel zapisuje je hasłowo na tablicy. Później chętni uczniowie zgłaszają się i omawiają wybrane, zapisane na tablicy, zagadnienie, a reszta sporządza notatki. Nauczyciel podczas słownych komentarzy uczniów dokonuje pokazu z instruktażem, rozszerza treści, które prezentują uczniowie. Później nauczyciel proponuje, aby uczniowie wykonali również własne symulacje badań, zapisali jedno trudne zagadnienie i przekazali je sąsiadowi z ławki, który ma opisać, jak dokonałby analizy danego typu obuwia.

Ćwiczenia przedmiotowe umożliwiają kształtowanie umiejętności zastosowania przyswojonej wiedzy w praktyce i jej twórczego wykorzystania. Nauczyciel pokazuje uczniom na zdjęciach z sieci kolejne urządzenia, maszyny i aparaturę badawczą do wykonywania badań laboratoryjnych właściwości fizykomechanicznych i higienicznych materiałów stosowanych do produkcji wierzchów obuwia i gotowego obuwia. Muszą być to zdjęcia inne niż te zaprezentowane w grafice interaktywnej. Uczniowie muszą nazwać dane urządzenia, nie mogą jednak nauczyć się na pamięć tego, co zaprezentowano w grafice, muszą szukać analogii i zrozumieć schemat działania danych maszyn. Warto, aby nauczyciel zaprezentował następujące sprzęty: maszyna wytrzymałościowa wyposażona w program komputerowy do rejestrowania przebiegu zależności naprężenie‑odkształcenie i parametrów wytrzymałościowych, fleksometr Bally`ego, przyrząd do badania odporności na tarcie, urządzenie do prób na przepuklinie, przyrząd do badania sorpcji i desorpcji, przyrząd do oznaczania przepuszczalności pary wodnej, przyrząd do oznaczania nasiąkliwości, waga laboratoryjna, prasa do wycinania próbek, klimatyzator, dygestorium.

3.2. Praca uczniów poza zajęciami

Propozycje pracy z uczniami poza zajęciami dotyczą wykorzystania e‑materiału w pracy indywidualnej lub w grupach:

Lekcja odwrócona

Metoda ta polega na zmianie koncepcji lekcji: uczniowie najpierw w swoich domach zapoznają się z nowymi treściami zamieszczonymi w materiałach multimedialnych e‑materiału (indywidualnie lub w przydzielonych grupach), a w szkole pogłębiają i utrwalają swoją wiedzę, ćwiczą umiejętności, rozwiązują problemy z wykorzystaniem wiedzy nauczyciela i pod jego kontrolą. Każdy samodzielnie zapoznaje się z animacją 3D i na jej podstawie zapisuje „Dziesięć faktów dotyczących badań wytrzymałościowych materiałów obuwniczych i gotowego obuwia”. Ważne, aby powiedzieć uczniom, że mają skupić się na przymocowaniu wierzchu z podeszwą w obuwiu produkowanym systemem klejonym oraz wytrzymałości na zerwanie próbki skóry naturalnej za pomocą maszyny wytrzymałościowej wyposażonej w program komputerowy do rejestrowania przebiegu zależności naprężenie‑odkształcenie i parametrów wytrzymałościowych. Na lekcji wszyscy uczniowie przedstawiają swoje fakty, a nauczyciel zapisuje na tablicy tylko te, które się nie powtarzają, w ten sposób uczniowie mogą zobaczyć, co mogło być trudne/łatwe dla pozostałych osób z ich grupy i zrozumieć, na czym sami mogą się jeszcze dodatkowo skupić. Każdy może w ten sposób dokonać prostej ewaluacji własnego poziomu przyswojenia zagadnień z animacji 3D.

Burza mózgów

Metoda ta może angażować wszystkich uczniów, każdemu dając możliwość swobodnej wypowiedzi i generowania nawet nierealnych rozwiązań problemu. Technika burzy mózgów polega w dużej mierze na możliwości szybkiego zgromadzenia wielu odpowiedzi/hipotez/pomysłów/rozwiązań postawionego problemu w bardzo krótkim czasie. Im więcej osób bierze udział w przedsięwzięciu, tym więcej pomysłów można zgromadzić. Nauczyciel przedstawia temat przewodni, a uczniowie w domach zapoznają się z treściami dotyczącymi tematu, zamieszczonymi w materiałach multimedialnych e‑materiału. Na lekcji przedstawiają pomysły rozwiązania problemu i dyskutują na temat każdego z nich. Nauczyciel prosi uczniów, aby poszukali w internecie przykładów kilku par butów lub wręcz przynieśli do szkoły swoje buty. Następnie każda osoba prezentuje swój przykład, a reszta stara się zaproponować, jakie badania wytrzymałościowe można by przeprowadzić z danym typem obuwia. Nauczyciel zapisuje na tablicy katalog/repertuar typów obuwia dostarczonych przez uczniów, a następnie przy każdym z nich, np. w postaci notatki‑ośmiornicy, możliwe typy badań. Uczniowie na tej podstawie tworzą notatki w zeszytach.

3.3. Indywidualna praca z uczniem

Materiał multimedialny zawarty w e‑materiale może być wykorzystywany do indywidualizacji pracy z uczniem poprzez przydzielanie zadań dodatkowych dla uczniów zdolnych lub też uczniów mających problemy w nauce. Uczeń zdolny może samodzielnie opracować zagadnienie, natomiast uczeń mający problemy w nauce powinien otrzymać konkretne wskazówki do samodzielnej pracy.

Na początek wszystkim uczniom warto zaproponować, aby wysłuchali i obejrzeli (film instruktażowy) krótką charakterystykę materiałów stosowanych na wierzchy obuwia: skóry naturalnej, tworzyw skóropodobnych, materiałów tekstylnych (rodzaje skór naturalnych: cielęce, bydlęce, świńskie, kozie), rodzaje garbowania skór: chromowe, roślinne, chromowo‑roślinne (rodzaje tworzyw skóropodobnych: jedno- i wielowarstwowe, rodzaje materiałów tekstylnych: dzianiny, tkaniny, włókniny, filce). Następnie uczniów zdolnych warto poprosić, aby wyszukali na temat tych materiałów dodatkowych informacji w internecie i o każdym z nich zapisali 3‑4 dodatkowe fakty. Uczniowie pracujący wolniej czy mniej zdolni mogą wyszukać w sieci informacji na temat higienicznych materiałów na wierzchy obuwia (skóry naturalnej, tworzyw skóropodobnych, materiałów tekstylnych) i opisali je. Nauczyciel może skserować notatki od obu grup uczniów, po uprzednim przejrzeniu ich, i rozdać je wszystkim uczestnikom zajęć. Dalej na ich podstawie uczniowie samodzielnie sporządzają fiszki, na których opisują następujące pojęcia: wytrzymałość na rozciąganie, rozdzieranie, przepuklinie, wielokrotne zginanie, przepuszczalność powietrza, pary wodnej, sorpcja i desorpcja, nasiąkliwość, odporność termiczna, odporność na tarcie, wytrzymałość na wypychanie i rozerwanie, wytrzymałość na rozdzieranie, rozwarstwianie, przepuklinie, odporność na tarcie, przemakanie, wielokrotne zginanie. Na rewersie mają znaleźć się te pojęcia, zaś na awersie fiszki ich opisy, jeśli uczeń jest w stanie, z podkreśleniem słów kluczowych dla danego typu wytrzymałości.

3.4. Praca z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych (SPE)

Uczniowie o specjalnych potrzebach edukacyjnych powinni pracować w grupach o zróżnicowanych uzdolnieniach i wiadomościach.  Pozwala to na zwiększenie aktywności i motywacji do pracy uczniów, większe zaangażowanie ich w wykonywaną pracę.

W przypadku pracy indywidualnej uczeń o specjalnych potrzebach edukacyjnych powinien pracować w swoim własnym rytmie i na odpowiednim dla siebie poziomie. Można stosować karty pracy, które umożliwiają każdemu uczniowi zapoznawanie się z kolejnymi partiami materiału w swoim własnym tempie.

W przypadku uczniów z dysfunkcją narządu wzroku należy pamiętać np. o odpowiednim miejscu – blisko nauczyciela, zachowaniu porządku na stanowisku pracy, stosowaniu powiększonej czcionki w tekstach. W przypadku ucznia z dysfunkcją narządu słuchu należy zapewnić uczniowi miejsce w pierwszej ławce, w niedużej odległości od nauczyciela (od 0,5 do 1,5 m), warto takiego ucznia posadzić w jednej ławce ze zdolnym uczniem. Należy często powtarzać komunikaty i zapewnić dodatkowe wyjaśnienia oraz upraszczać polecenia. W przypadku uczniów o inteligencji niższej niż przeciętna można zaproponować wydłużenie czasu pracy, indywidualne instruowanie podczas pokazów, omawianie mniejszych partii materiału. W przypadku ucznia zdolnego można angażować go do funkcji lidera, zachęcać do dzielenia się wiedzą z innymi, przygotowywać trudniejsze zadania. Uczestnicy ze SPE powinni zostać otoczeni pomocą koleżeńską oraz nauczycielską, otrzymywać na bieżąco dodatkowe wskazówki oraz objaśnienia.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

4

4. Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych materiałów platformy zpe.gov.pl.

System operacyjny:

  • Windows 7 lub nowszy

  • OS X 10.11.6 lub nowszy

  • GNU/Linux z jądrem w wersji 4.0 lub nowszej 3GB RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

  • Chrome w wersji 69.0.3497.100

  • Firefox w wersji 62.0.2

  • Safari w wersji 11.1

  • Opera w wersji 55.0.2994.44

  • Microsoft Edge w wersji 42.17134.1.0

  • Internet Explorer w wersji 11.0.9600.18124

Urządzenia mobilne:

  • 2GB RAM iPhone/iPad z systemem iOS 11 lub nowszym

  • Tablet/Smartphone z systemem Android 4.1 (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium 69 (lub nowszym) np. Chrome 69, Samsung Browser 10.1, szerokość co najmniej 420 px

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści