E-materiały do kształcenia zawodowego

Wspieranie osoby z niepełnosprawnością w uczestniczeniu w życiu społecznym

SPO.01. Udzielanie pomocy i organizacja wsparcia osobie niepełnosprawnej - Asystent osoby niepełnosprawnej 341201

SPO.03. Świadczenie usług opiekuńczo‑wspierających osobie podopiecznej - Opiekun w domu pomocy społecznej 341203

bg‑azure

Słownik pojęć dla e‑materiału

1
aktywizacja zawodowa
aktywizacja zawodowa

wszelakiego rodzaju przedsięwzięcia podejmowane w celu zapewnienia równowagi na rynku pracy, a także niedopuszczenia do powstawania problemów natury ekonomicznej i społecznej; wykorzystują one narzędzia aktywizujące, których zadaniem jest zwalczanie bierności zawodowej i motywowanie do podjęcia pracy

aktywny samorząd
aktywny samorząd

program prowadzony przez Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie, którego celem jest:

  • dofinasowanie dla osób z niepełnosprawnościami na likwidację barier utrudniających aktywizację społeczną i zawodową,

  • pomoc w uzyskaniu wykształcenia na poziomie wyższym,

  • szkolenia kadr samorządów oraz organizacji pozarządowych z zakresu problematyki niepełnosprawności

alfabet Lorma
alfabet Lorma

alfabet wykorzystywany głównie w komunikowaniu się z osobami głuchoniewidomymi; polega na kreśleniu linii i stawianiu punktów na dłoni

audiodeskrypcja
audiodeskrypcja

dostosowanie materiału dla osób niewidomych i niedowidzących - słowny opis tego, co widzi osoba widząca, nagrany przez profesjonalnego lektora; dotyczy filmów, sztuk teatralnych oraz wszystkich innych przekazów wizualnych

bariery architektoniczne
bariery architektoniczne

wszelkiego rodzaju przeszkody i utrudnienia w budynkach, wokół nich i w przestrzeni publicznej, które uniemożliwiają lub utrudniają swobodę ruchu i przemieszczania się osobom z niepełnosprawnością, a także osobom sprawnym poruszającym się np. z dużym bagażem lub wózkiem dziecięcym

cukrzyca
cukrzyca

przewlekła choroba metaboliczna związana z nieprawidłowym wydzielaniem i/lub działaniem insuliny

diabetyk
diabetyk

osoba chorująca na cukrzycę; słowo pochodzi od łacińskiej nazwy diabetes mellitus

doradztwo zawodowe
doradztwo zawodowe

proces pomagania przy wyborze kierunku kształcenia i/lub kariery, udzielanie informacji o zawodach i możliwych ścieżkach kształcenia oraz diagnozowanie predyspozycji zawodowych

dostępność
dostępność

zapewnienie osobom z niepełnosprawnością, na zasadzie równości z innymi osobami, dostępu do środowiska fizycznego, środków transportu, informacji i komunikacji, w tym technologii i systemów informacyjno‑komunikacyjnych, a także do innych urządzeń i usług, powszechnie dostępnych lub powszechnie zapewnianych, zarówno na obszarach miejskich, jak i wiejskich

epidermolysis bullosa (EB)
epidermolysis bullosa (EB)

pęcherzowe oddzielanie się naskórka; choroba o podłożu genetycznym, w której dochodzi do zwiększonej podatności na uszkodzenia skóry; nawet niewielkie urazy powodują powstawanie pęcherzy i zmian skórnych

hipoterapia
hipoterapia

jedna z wielu form rehabilitacji; prowadzona z wykorzystaniem koni

język migowy do dłoni
język migowy do dłoni

język migowy używany przez osoby głuchoniewidome, nie wymagający używania wzroku

job crafting
job crafting

modelowanie pracy, ma służyć pracownikowi w przywróceniu poczucia sensu w realizowanych przez niego zadaniach zawodowych i zwiększeniu jego zaangażowania; celem wprowadzanych zmian jest czerpanie przyjemności i poczucia sensu z wykonywanej pracy

komunikacja alternatywna i wspomagająca
komunikacja alternatywna i wspomagająca

AAC (ang. Augmentative and Alternative Communication); wszelkie sposoby umożliwiające osobom ze złożonymi potrzebami komunikacyjnymi przekazywanie i odbieranie komunikatów

konwencja Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) o prawach osób niepełnosprawnych
konwencja Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) o prawach osób niepełnosprawnych

standardy postępowania w celu zapewnienia osobom z niepełnosprawnościami realizacji ich praw; celem Konwencji jest ochrona i zapewnienie pełnego i równego korzystania z praw człowieka i podstawowych wolności przez osoby z niepełnosprawnościami na równi ze wszystkimi innymi obywatelami. Konwencja ONZ o Prawach Osób Niepełnosprawnych przyjęta została przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych 13 grudnia 2006 roku, podpisana przez polski rząd 20 marca 2007 roku i ratyfikowana 6 września 2012 roku; tekst Konwencji opublikowany został w Dz. U. z dnia 25 października 2012 r., poz. 1169

linijka brajlowska
linijka brajlowska

monitor brajlowski; umożliwia odczytywanie za pomocą pisma Braille’a tekstu wyświetlanego na tradycyjnym monitorze komputera

R1HuE3a7ioRxC
Linijka brajlowska
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY-SA 3.0.
lupa elektroniczna
lupa elektroniczna

niewielkich rozmiarów urządzenie umożliwiające wyświetlanie tekstów i grafik w powiększeniu na wyświetlaczu

R1AR9n2nhjM2h
Lupa elektroniczna
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY-SA 3.0.
ociemniały
ociemniały

osoba, która utraciła możliwość widzenia po 5 roku życia i która pamięta obrazy wzrokowe

orbiTouch
orbiTouch

specjalistyczna klawiatura zastępująca klawiaturę QWERTY i mysz komputerową, przeznaczona dla osób z protezami, o ograniczonej sprawności palców i nadgarstka, z artretyzmem, urazami rdzenia, cieśnią nadgarstka, po udarach, z mózgowym porażeniem dziecięcym oraz innymi ograniczeniami; nie wymaga ruchów palców i nadgarstka, wystarczy delikatne poruszanie dłońmi położonymi na rączkach urządzenia

orzeczenie o niepełnosprawności
orzeczenie o niepełnosprawności

orzeczenie wydawane osobie do 16 roku życia, która ma naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną; przewidywany okres trwania upośledzenia stanu zdrowia przekracza 12 miesięcy; wymaga zapewnienia jej całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu

orzeczenie o stopniu niepełnosprawności
orzeczenie o stopniu niepełnosprawności

orzeczenie wydawane osobie, która ukończyła 16 rok życia; określa się w nim stopień niepełnosprawności: znaczny, umiarkowany, lekki

pętla indukcyjna
pętla indukcyjna

system transmitujący wzmocniony sygnał wprost do aparatów słuchowych lub implantów słuchowych, może być umieszczona w dowolnym miejscu: szkole, kościele, urzędzie, teatrze, miejscu pracy, a także w domu

pies przewodnik
pies przewodnik

specjalnie szkolony pies, który jest przewodnikiem osób niewidomych i słabowidzących; zadaniem psów przewodników jest bezpieczne prowadzenie osób z dysfunkcją wzroku, co pomaga im swobodnie poruszać się w przestrzeni publicznej

Polski Język Migowy (PJM)
Polski Język Migowy (PJM)

jest pierwszym językiem dzieci, których obydwoje rodzice są głusi. PJM jest językiem o własnej strukturze gramatycznej, odmiennej od polskiej gramatyki

pośrednictwo pracy
pośrednictwo pracy

szereg zadań ukierunkowany na skojarzenie osoby poszukującej pracy z pracodawcą:

  • pomaganie osobom bezrobotnym i osobom poszukującym pracy uzyskać zatrudnienie,

  • udzielanie pomocy pracodawcom w znalezieniu pracowników,

  • pozyskiwanie ofert pracy,

  • udzielanie informacji dotyczących aktualnej sytuacji rynku pracy

powiatowe centrum pomocy rodzinie (PCPR)
powiatowe centrum pomocy rodzinie (PCPR)

prowadzi zadania powiatu z zakresu pomocy społecznej własne i z zakresu administracji rządowej oraz zadania wynikające z innych ustaw

rehabilitacja
rehabilitacja

szereg działań (leczniczych, psychologicznych, społecznych, organizacyjnych, technicznych i edukacyjnych) podejmowanych na rzecz konkretnej osoby i mających na celu przywrócenie całkowitej lub przynajmniej częściowej sprawności fizycznej lub psychicznej

schodołaz
schodołaz

urządzenie umożliwiające transport osoby na wózku inwalidzkim lub osoby, która nie może chodzić po schodach

Rtw8rfoF7BvVu
Schodołaz
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY-SA 3.0.
siatkówka oka
siatkówka oka

jeden z elementów budowy wnętrza gałki ocznej; ma postać cieniutkiej błonki; wśród jej podstawowych elementów można wyróżnić czopki, które umożliwiają widzenie czarno‑białe i pręciki umożliwiające widzenie w kolorach; siatkówka odpowiada za odbieranie światła, barw i konturów, które przesyła do mózgu interpretującego widziany obraz; najczęstszymi chorobami siatkówki są: odwarstwienie siatkówki, siatkówczak, retinopatia cukrzycowa oraz zwyrodnienie plamki żółtej

sportowy wózek inwalidzki
sportowy wózek inwalidzki

wózek inwalidzki przeznaczony dla sportowców, tworzony pod potrzeby indywidualnego pacjenta i uprawianą przez niego dyscyplinę sportu

R1DqvueQEHGOy
Sportowy wózek inwalidzki
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY-SA 3.0.
stopnie niepełnosprawności
stopnie niepełnosprawności

prawne potwierdzenie stopnia nasilenia niepełnosprawności osoby z niepełnosprawnością; są trzy stopnie niepełnosprawności: znaczny, umiarkowany i lekki

stwardnienie rozsiane
stwardnienie rozsiane

przewlekła i postępująca choroba występującą głównie u osób młodych dorosłych; dochodzi w niej do uszkodzenia mózgu i rdzenia kręgowego; polega na zaniku osłonek mielinowych włókien nerwowych, które powoduje występowanie zróżnicowanych objawów neurologicznych

symbol niepełnosprawności
symbol niepełnosprawności

symbol przyczyn niepełnosprawności zawarty w orzeczeniu odzwierciedla rozpoznanie uszkodzenia lub choroby, która niezależnie od przyczyny jej powstania powoduje zaburzenia funkcji organizmu oraz ograniczenia w wykonywaniu czynności życiowych i aktywności społecznej dziecka; orzeczenie może zawierać więcej niż jeden symbol przyczyny niepełnosprawności, nie więcej niż trzy symbole schorzeń, które w porównywalnym stopniu wpływają na zaburzenie funkcji organizmu; ustawodawca ograniczył liczbę symboli przyczyn niepełnosprawności na każdym z orzeczeń do trzech, wymagając jednocześnie, aby w przypadku orzeczenia stopnia niepełnosprawności albo niepełnosprawności, każdy z symboli zawartych w orzeczeniu niezależnie od pozostałych stanowił samodzielną przyczynę niepełnosprawności lub jej stopnia

systemy FM
systemy FM

przekazują sygnały drogą radiową, osoba mówiąca jest wyposażona w mikrofon i nadajnik, a osoba słabosłysząca – w odbiornik połączony z aparatem słuchowym. Urządzenie separuje sygnał mowy od innych dźwięków zakłócających, takich jak: szum, pogłos, hałas

udźwiękowiony telefon
udźwiękowiony telefon

telefon, w którym informacje przekazywane są za pomocą syntezy mowy oraz sygnałów wibracyjnych i akustycznych; dzięki niemu osoba niewidoma może nawiązywać połączenie, kończyć rozmowę oraz wysyłać i odbierać wiadomości SMS; jest używany także przez osoby słabowidzące

wykluczenie społeczne
wykluczenie społeczne

sytuacja, w której dana jednostka będąca członkiem społeczeństwa nie może normalnie uczestniczyć w działaniach obywateli tego społeczeństwa, przy czym ograniczenie to nie wynika z jej wewnętrznych przekonań, ale znajduję się poza kontrolą wykluczonej jednostki; wykluczenie społeczne jest zjawiskiem wielowymiarowym i w praktyce oznacza niemożność uczestnictwa w życiu gospodarczym, politycznym, jak i kulturowym

wykluczenie zawodowe
wykluczenie zawodowe

jeden z wymiarów wykluczenia społecznego, odnoszący się do sfery zawodowej; wykluczenie zawodowe jest związane z niemożnością pełnego i równego uczestniczenia na rynku pracy