E-materiały do kształcenia zawodowego

Przygotowanie pojazdu lub jego elementów do naprawy lakierniczej

MOT.03. Diagnozowanie i naprawa powłok lakierniczych - Lakiernik samochodowy 713203

bg‑orange

Słownik pojęć dla e‑materiału

Aby wyszukać pojęcie lub frazę występujące w słowniku, wpisz je w poniższą ramkę.

1
belka skrętna
belka skrętna

zawieszenie półzależne stosowane na tylnej osi samochodów. Konstrukcja ta opiera się na sztywnej belce łączącej obydwa koła pojazdu, zakończonej dwoma wahaczami, które poruszają się częściowo niezależnie podczas skrętu belki

RI3qhJ4h7YThh
Belka skrętna
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
cewka elektromagnesu
cewka elektromagnesu

w sprzęgle elektromagnetycznym przekazuje moment obrotowy między dwoma wałami. Cewka jest nawinięta na rdzeń ferromagnetyczny z otwartym obwodem magnetycznym, który przyczynia się do zwiększenia natężenia pola magnetycznego w części otoczenia zwojnicy. Wraz ze wzrostem natężenia prądu elektrycznego płynącego przez cewkę wzrasta pole magnetyczne wytwarzane przez elektromagnes

czujnik kąta skrętu kierownicy
czujnik kąta skrętu kierownicy

mierzy kąt skrętu kierownicy w pojazdach samochodowych. Czujnik jest zintegrowany z systemem kontroli stabilizacji pojazdu (ESP) i innymi systemami kontroli pojazdu, takimi jak systemy kontroli trakcji i systemy kontroli stabilizacji toru jazdy

czujnik prędkości kół
czujnik prędkości kół

służy do kontroli prędkości obrotowej każdego koła. Na podstawie informacji z czujników prędkości kół moduł sterujący ABS określa, czy koło blokuje się podczas hamowania. Jeśli wykryje zablokowanie koła, zmniejszy ciśnienie jego hamowania, umożliwiając odzyskanie przyczepności i zapobiegając w ten sposób poślizgowi. Czujnik prędkości koła wykorzystywany jest także do kontroli trakcji i kontroli stabilności toru jazdy

RELWimbzYliiT
Czujnik prędkości koła
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
drążek podłużny kierowniczy
drążek podłużny kierowniczy

element układu kierowniczego w samochodzie, który łączy koła przednie z mechanizmem kierowniczym

R16ZBXvW9eQFD
Drążek podłużny kierowniczy
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
gradacja (papieru ściernego)
gradacja (papieru ściernego)

termin używany w odniesieniu do ziarnistości materiałów ściernych, takich jak: papier ścierny, tarcze ściernice, koła lamelkowe itp. Gradacja określa grubość i rozkład ziaren ściernych na powierzchni materiału ściernego. Im mniejsza liczba, tym większa grubość ziaren ściernych i większa ilość materiału zostanie usunięta z powierzchni obrabianej. Na przykład ściernice o gradacji 40 posiadają grube ziarna i usuwają dużo materiału, podczas gdy ściernice o gradacji 800 posiadają cienkie ziarna i zazwyczaj stosuje się je do wykończenia powierzchni

W praktyce gradacja papieru ściernego lub innych materiałów ściernych jest oznaczana cyframi lub literami, które wskazują na grubość ziaren. System oznaczania gradacji może się różnić w zależności od kraju lub producenta, ale zazwyczaj mniejsza liczba oznacza grubszą ziarnistość. Na przykład w systemie oznaczeń FEPA (Federation of European Producers of Abrasives) najniższa liczba to 8, a najwyższa to 4000

kadłub mieszany (nadwozie mieszane)
kadłub mieszany (nadwozie mieszane)

połączenie elementów struktury skorupowej i szkieletowej stosowane w przypadku krótkoseryjnej produkcji samochodów sportowych oraz w produkcji małych samochodów dostawczych, będących modyfikacją samochodów osobowych

kadłub nadwozia
kadłub nadwozia

wszystkie elementy nadwozia trwale połączone w jedną strukturę

kadłub skorupowy (nadwozie skorupowe)
kadłub skorupowy (nadwozie skorupowe)

kadłub (nadwozie) składający się ze struktury złożonej z połączonych na stałe sztywnych elementów nadwozia i dołączonych do niej elementów poszycia zewnętrznego, takich jak dach czy błotniki tylne

kadłub szkieletowy (nadwozie szkieletowe)
kadłub szkieletowy (nadwozie szkieletowe)

wykonany jest w formie szkieletu z połączonych ze sobą w sposób trwały wytłoczek oraz kształtowników z blach metalowych (najczęściej ze stali o różnej grubości i wytrzymałości). W skład kadłuba szkieletowego nie wchodzą elementy poszycia, zarówno wewnętrznego, jak i zewnętrznego

kolumna MacPhersona
kolumna MacPhersona

zawieszenie pojazdu mające postać jednego elementu, na który składa się amortyzator, sprężyna i zwrotnica. Kolumna MacPhersona pełni jednocześnie funkcję tłumiącą, resorującą, prowadzącą i skręcającą

R11KmSmdYQkOq
Kolumna MacPhersona
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
koła koronowe
koła koronowe

w mechanizmie różnicowym współpracują z satelitami w kompensacji różnicy prędkości obracania się kół napędowych, która jest spowodowana na przykład pokonywaniem zakrętów. Przez koła koronowe napęd jest przenoszony bezpośrednio na półosie napędowe

R1GFo21gE8loW
Koła koronowe
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
koła talerzowe
koła talerzowe

część składowa skrzyni biegów w samochodzie umożliwiająca zmianę przełożeń. Koło talerzowe składa się z dwóch części: talerza, który jest zamocowany na wałku atakującym i talerza zębatego, który jest połączony z wałem wyjściowym skrzyni biegów. Talerz zębaty jest umieszczony wewnątrz talerza i może się z nim obracać

RkVp2e69mNXKT
Koła talerzowe
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
komora lakiernicza (kabina susząca)
komora lakiernicza (kabina susząca)

pomieszczenie zamknięte wyposażone w urządzenie umożliwiające oczyszczanie i ogrzewanie powietrza dopływającego oraz oczyszczanie zanieczyszczonego powietrza wypływającego

R8cVbQ6jr5Xdd
Komora lakiernicza (kabina susząca)
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
mechanizm różnicowy
mechanizm różnicowy

układ kół zębatych, które znajdują się pomiędzy wałem napędowym, a osiami pojazdu. Mechanizm różnicowy jest odpowiedzialny za kompensację różnicy prędkości obrotowych kół osi napędowej podczas pokonywania przez nie łuków o różnych długościach

R1DoejY60elsd
Mechanizm różnicowy
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
mechanizm różnicowy Torsen
mechanizm różnicowy Torsen

podlegający automatycznej blokadzie mechanizm różnicowy, w sposób mechaniczny samoczynnie przenoszący moment obrotowy na oś o większej przyczepności do podłoża. Zazwyczaj montowany w samochodach sportowych i terenowych

moduł sterujący ABS
moduł sterujący ABS

zarządza pracą układu ABS poprzez odbieranie informacji i przekazywanie komend do poszczególnych elementów układu

nadwozie niepracujące (nadwozie nieniosące)
nadwozie niepracujące (nadwozie nieniosące)

nadwozie samochodu w elastyczny sposób osadzone na ramie nośnej, nie współpracuje z ramą w przejmowaniu obciążeń

nadwozie półniosące
nadwozie półniosące

nadwozie samochodu przenoszące obciążenia, które nie są przenoszone przez tzw. ramę dodatkową przenoszącą tylko część obciążeń

nadwozie samonośne (nadwozie samoniosące)
nadwozie samonośne (nadwozie samoniosące)

nadwozie samochodu bez ramy, które spełnia funkcje ochronne, a także przejmuje wszystkie obciążenia pojawiające się w trakcie eksploatacji

pistolety lakiernicze
pistolety lakiernicze

narzędzia służące do rozpylania lakieru na powierzchnie

połączenia gwintowe
połączenia gwintowe

rodzaj połączeń rozłącznych, w których łączenie odbywa się za pomocą gwintowanych łączników, takich jak śruba z nakrętką lub wkręt

połączenia klejone
połączenia klejone

rodzaj połączeń stałych, w których łączy się metale lub metale z niemetalami za pomocą klejów syntetycznych

połączenia klinowe
połączenia klinowe

rozłączne pośrednie połączenia kształtowe, w których dwa elementy są łączone za pomocą klina. Klin to element o powierzchni roboczej płaskiej lub walcowej pochylonej względem siebie pod kątem (rozwarcia klina), który jest umieszczany pomiędzy elementami i blokuje ich ruchy obrotowe. Połączenia klinowe mogą być poprzeczne, wzdłużne i nastawne

połączenia kołkowe
połączenia kołkowe

połączenia kształtowe uzyskiwane za pomocą wbijanych w otwory znormalizowanych łączników zwanych kołkami

połączenia lutowane
połączenia lutowane

połączenia nierozłączne, w których elementy łączone są przy użyciu spoiwa topionego w wysokiej temperaturze. Podgrzane spoiwo wypełnia wszystkie przestrzenie pomiędzy spajanymi elementami. Do podgrzewania lutu oraz lutowanych elementów używa się płomienia gazowego lub lutownicy

połączenia nierozłączne
połączenia nierozłączne

połączenie, w którym ewentualne rozłączenie spowoduje uszkodzenie elementów połączonych lub łączników. Połączenia te dzieli się na: klejone, lutowane, nitowe, spawane, zgrzewane

połączenia nitowe
połączenia nitowe

nierozłączne połączenie pośrednie elementów wykonane za pomocą nitów, zwykle w postaci trzpieni walcowych z łbami

połączenia rozłączne
połączenia rozłączne

połączenia, w których rozłączenie nie powoduje uszkodzenia elementów lub ich łączników. Połączenia rozłączne dzielimy na: gwintowe, klinowe, kołkowe, sworzniowe, wciskowe, wpustowe, wielowypustowe

połączenia spawane
połączenia spawane

połączenia nierozłączne powstałe poprzez stopienie brzegów łączonych elementów bez wywierania nacisku

połączenie sworzniowe
połączenie sworzniowe

połączenie rozłączne, w którym elementem łączącym jest pręt walcowy nazywany sworzniem. Najczęściej jest on wykorzystywany jako łącznik w przegubach

połączenia wciskowe
połączenia wciskowe

rodzaj połączeń mechanicznych, w których unieruchomienie łączonych części następuje na skutek tarcia wywołanego przez wcisk pomiędzy ich powierzchniami. Połączenia wciskowe używane są często do osadzania obrotowych kół przekładniowych na wałach

połączenia wpustowe (połączenie wielowpustowe)
połączenia wpustowe (połączenie wielowpustowe)

tworzone przez wpusty łączące piastę kół z czopem wału. Połączenie wielowypustowe przenosi moment obrotowy i środkuje piastę na kole. Działa podobnie jak połączenie wpustowe, ale umożliwia przenoszenie większych obciążeń

połączenia zgrzewane
połączenia zgrzewane

połączenia metali i tworzyw syntetycznych spowodowane miejscowym dociskaniem łączonych elementów. Dzięki równoczesnemu podgrzewaniu łączone materiały stają się plastyczne, co ułatwia ich połączenie

promienniki podczerwieni
promienniki podczerwieni

urządzenia wykorzystujące promieniowanie podczerwone do ogrzewania lub suszenia różnych materiałów, np. takich jak: lakier, klej, farba. Urządzenia te przetwarzają energię elektryczną w ciepło (promieniowanie podczerwone)

przekładnia kierownicza
przekładnia kierownicza

element mechanizmu kierowniczego zapewniający przełożenie kinematyczne oraz dynamiczne mechanizmu kierowniczego (ruchu kierownicy na skręt kół pojazdów)

RCywsvjUrx17j
Przekładnia kierownicza
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
satelita
satelita

element składowy układu różnicowego, którego zadaniem jest umożliwienie różnicowej rotacji dwóch kół napędzanych przez jedną oś. Przekazuje moment obrotowy z koła z większą przyczepnością do koła z mniejszą przyczepnością, umożliwiając jednocześnie różnicową rotację obu kół

W przypadku jazdy na prostej drodze oba koła obracają się z tą samą prędkością, więc satelita nie pełni żadnej funkcji. Jednak gdy samochód skręca, koła muszą obracać się z różnymi prędkościami, a satelita w mechanizmie różnicowym im to umożliwia, utrzymując jednocześnie równowagę momentów obrotowych i zapewniając płynną jazdę

serwomechanizm
serwomechanizm

część układu hamulcowego, która wspomaga kierowcę w dociskaniu pedału hamulca, zapewniając większą siłę hamowania przy mniejszej sile dociskania pedału koniecznej do zahamowania pojazdu

R1fXVRcuDMtoZ
Serwomechanizm
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
skrzynia rozdzielcza
skrzynia rozdzielcza

mechanizm, którego zadaniem jest przekazywanie momentu obrotowego z silnika do dwóch lub więcej osi napędowych. Skrzynie rozdzielczą stosuje się w samochodach terenowych oraz innych samochodach z napędem na więcej niż jedną oś

sprzęgło elektromagnetyczne (proszkowe)
sprzęgło elektromagnetyczne (proszkowe)

podzespół układu napędowego działający dzięki wykorzystaniu właściwości przenoszenia sił statycznych przez warstwę proszku ferromagnetycznego, który znajduje się w polu magnetycznym

stabilizator
stabilizator

element zawieszenia samochodu zmniejszający przechyły samochodu w trakcie pokonywania zakrętów. Podczas jazdy po zakręcie siła odśrodkowa powoduje przechylenie samochodu, ale stabilizator dzięki swojej sztywności ogranicza ten efekt, co przekłada się na lepszą stabilność i pewność prowadzenia

stal niskowytrzymała LSS (Low Strength Steel)
stal niskowytrzymała LSS (Low Strength Steel)

rodzaj stali o niskiej wytrzymałości mechanicznej. Stal LSS charakteryzuje się wysoką plastycznością, co pozwala na łatwe jej formowanie i kształtowanie podczas procesu produkcji elementów nadwozi pojazdu. Wysoka plastyczność stali LSS umożliwia produkcję elementów o skomplikowanych kształtach, co z kolei przekłada się na zwiększenie wytrzymałości i bezpieczeństwa pojazdu. Zastosowanie stali LSS jest także opłacalne pod względem ekonomicznym, ponieważ jest ona tańsza w produkcji niż bardziej wytrzymałe gatunki stali, takie jak stal wysokowytrzymała (HSS)

stal wysokowytrzymała HSS (High Strength Steel)
stal wysokowytrzymała HSS (High Strength Steel)

stal stosowana do budowy nadwozi pojazdów samochodowych ze względu na swoją dużą wytrzymałość mechaniczną przy jednocześnie niskiej masie. Najczęściej stosowane w budowie pojazdu są stopy o wysokiej zawartości węgla, chromu, manganu i krzemu. Dzięki temu, że stopy te są hartowane, posiadają wysoką twardość i wytrzymałość na rozciąganie, co pozwala na zastosowanie ich w miejscach, gdzie wymagana jest duża wytrzymałość mechaniczna

stal zaawansowana wysokowytrzymała AHSS
stal zaawansowana wysokowytrzymała AHSS

stal zaawansowana wysokowytrzymała AHSS (Advanced High Strength Steel) charakteryzuje się największą odpornością na odkształcenia i pęknięcia, a jednocześnie zachowuje niską wagę i zapewnia bezpieczeństwo pasażerów w przypadku wypadków drogowych. W przemyśle motoryzacyjnym stosuje się różne rodzaje stali AHSS, w tym m.in. stal martenzytyczną, stal ferrytyczno‑bainityczną oraz stale mieszane. W różnych częściach pojazdów mają zastosowanie różne rodzaje stali w zależności od wymagań dotyczących wytrzymałości, odporności na korozję i innych czynników

tarcza dociskowa
tarcza dociskowa

umożliwia dociśnięcie tarczy sprzęgła do koła zamachowego, co pozwala na przeniesienia momentu obrotowego z silnika na koła napędowe. Naciśnięcie pedału sprzęgła powoduje rozłączenie docisku i tarczy sprzęgła, umożliwiając zmianę biegu

tarcza pośrednia
tarcza pośrednia

element, który pośredniczy między tarczą główną a tarczą dociskową w układzie sprzęgła

urządzenia natryskowe
urządzenia natryskowe

urządzenia przeznaczone do równomiernego rozpylania farby lub lakieru z wykorzystaniem sprężonego powietrza

wał korbowy
wał korbowy

przekształca ruch posuwisto‑zwrotny tłoka w ruch obrotowy. Wał zawiera jeden lub więcej czopów korbowych, które są napędzane przez tłoki za pośrednictwem korbowodów

R1bZHqJ5HNAAW
Wał korbowy silnika czterotłokowego
Źródło: dostępny w internecie: https://upload.wikimedia.org/, licencja: CC BY-SA 3.0.
wałek atakujący
wałek atakujący

część składowa skrzyni biegów w samochodzie umożliwiająca zmianę przełożeń. Wałek atakujący przenosi moment obrotowy z silnika na koło talerzowe i talerz zębaty, co umożliwia płynne zmiany biegów w samochodzie

zwrotnica
zwrotnica

łączy koło z układem kierowniczym i zawieszeniem. Jej zadaniem jest prowadzenie koła pojazdu po torze przewidzianym przez układ kierowniczy i zawieszenie