Maści i odmiany koni
ROL.01. Jeździectwo i trening koni – jeździec 516408
ROL.01. Jeździectwo i trening koni – technik hodowca koni 314203
Słownik pojęć dla e‑materiału
choroba polegająca na utracie barwnika ze skóry i pojawieniu się (w miejscach pozbawionych pigmentupigmentu) białych plam; ma podłoże autoimmunologiczne – organizm sam atakuje i niszczy melanocyty, czyli komórki skóry produkujące barwnik. U koni oznaki bielactwa można zaobserwować najczęściej w okolicach pyska, chrap i oczu, ale także genitaliów. W przypadku koni zwykle jest to problem kosmetyczny, zdarzają się też repigmentacje białych miejsc na skórze. Należy jednak chronić te miejsca przed nadmiernym nasłonecznieniem, może bowiem dość do poparzenia.
Znaki szczególne wykorzystywane w identyfikacji koniZnaki szczególne wykorzystywane w identyfikacji koni
odbarwienie, utrata barwnika ze skóry
Wzory białej sierści w maściach koniWzory białej sierści w maściach koni
jedna z form melaniny, barwnik ciemny, o odcieniu od brązowego do czarnego
Maści koniMaści koni
jedna z form melaniny, barwnik o kolorze od czerwonego do żółtego
Maści koniMaści koni
zespół genów danego osobnika warunkujących jego właściwości dziedziczne
Wzory białej sierści w maściach koniWzory białej sierści w maściach koni
gen (allel), który dominuje nad drugim genem z pary, koduje cechę dominującą zwykle przekazywaną z pokolenia na pokolenie; oznacza się go wielką literą
Maści koniMaści koni
gen (allel), którego działanie ujawnia się tylko w przypadku występowania dwóch kopii tego allelu (w organizmie homozygotycznym); oznacza się go małą literą
Maści koniMaści koni
organizm, który posiada zróżnicowane allele tego samego genu (np. Aa)
Maści koniMaści koni
organizm posiadający identyczne allele danego genu w chromosomach (np. AA lub aa)
Maści koniMaści koni
drobne plamki koloru brązowego lub rudobrązowego. Najczęściej spotykane są konie siwe w hreczce

Wzory białej sierści w maściach koniWzory białej sierści w maściach koni
występowanie sierścisierści z owalnymi plamami („jabłkami”), które mają ten sam kolor, ale jaśniejszy odcień; plamy te powstają w wyniku stopniowej utraty przez zwierzę ciemniejszych włosów. Jabłkowitość bywa cechą wrodzoną (najczęściej występuje u koni maści siwej, choć rzadziej także kasztanowatej czy gniadej), ale istnieje również zjawisko tzw. jabłkowitości sezonowej, w czasie, gdy konie zmieniają okrywę (z zimowej na letnią lub odwrotnie). Wówczas koń staje się jabłkowity, lecz po zakończeniu linienia to zjawisko zanika. Można również zaobserwować odwróconą jabłkowitość (ciemne „jabłka”), która występuje przejściowo np. u koni dereszowatych. Jabłkowitości nie uwzględnia się w opisieopisie.
Maści koniMaści koni
wyniosłość znajdująca się pomiędzy grzbietem a szyją, którą tworzą wyrostki kolczyste kręgów piersiowych (2–7). W kłębie mierzy się wysokość konia.

Odmiany na głowie i nogachOdmiany na głowie i nogach
określony obszar chromosomu zajmowany przez gen, charakterystyczny dla każdego genu; pozycja ta może być zmieniona jedynie w wyniku mutacji
Maści koniMaści koni
część nogi konia (z przodu śródręcze, z tyłu śródstopie) pomiędzy pęciną a nadgarstkiem (przód) lub stawem skokowym (tył)

Odmiany na głowie i nogachOdmiany na głowie i nogach
dystalna (końcowa) część kończyny konia, która razem ze znajdującym się nad nią stawem pęcinowym łączy kopyto końskie z dalszą częścią nogi. Pęcina umożliwia poruszanie się poprzez amortyzowanie ciężaru konia i wstrząsów podczas ruchu.

Odmiany na głowie i nogachOdmiany na głowie i nogach
znak szczególny powstały na skórze konia w wyniku palenia lub mrożenia wykonywany w celu identyfikacji zwierzęcia; piętna uwzględnia się w opisie identyfikacyjnymopisie identyfikacyjnym
Odmiany na głowie i nogachOdmiany na głowie i nogach
substancja barwiąca wytwarzana przez komórki żywych organizmów i tkanki roślin, nadająca im kolor
Wzory białej sierści w maściach koniWzory białej sierści w maściach koni
czarny lub brązowy pas o szerokości ok. 1,5 cm, ciągnący się na grzbiecie konia wzdłuż kręgosłupa, od kłębu do ogona. Pręga ta występuje w połączeniu z maścią bułaną lub myszatą, ale może się też pojawić u koni o innym umaszczeniu, np. u koni gniadych lub kasztanowatych.
Maści koniMaści koni
opis słowny i graficzny konia umieszczany w paszporcie zwierzęcia. Powinien być on zgodny z przepisami Unii Europejskiej odnoszącymi się do metod identyfikacji koniowatych oraz Ustawą z dn. 2 kwietnia 2004 r. o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt. Paszport powinien towarzyszyć zwierzęciu przy każdym jego przemieszczaniu się w kraju i za granicą, a każdy właściciel powinien przekazywać go wraz ze zwierzęciem nowemu właścicielowi. Do wystawiania paszportów uprawnione są podmioty prowadzące księgi stadne, a opisu koni mogą dokonywać wyłącznie uprawnione przez nie osoby.
Maści koniMaści koni
delikatna i bardzo wrażliwa część konia, znajdująca się poniżej lędźwi, między żebrami a udem

Wzory białej sierści w maściach koniWzory białej sierści w maściach koni
biała kreska, często zwężająca się ku dołowi, biegnąca od czoła w kierunku nozdrzy

Maści koniMaści koni
młody koń do ok. 6. miesiąca życia, odżywiający się głównie mlekiem matki
Maści koniMaści koni
krótkie włosy pokrywające ciało konia. Sierść składa się z dwóch rodzajów włosów: okrywowych oraz puchowych (podszerstka). Włosy puchowe stanowią podszycie w okresie zimowym, a także są to włosy, z którymi rodzą się źrebaki. Włosy okrywowe ulegają nieustannej, niewidocznej wymianie, jednak na wiosnę i jesienią wymiana ta przebiega gwałtowniej – zwierzęta linieją.
Wzory białej sierści w maściach koniWzory białej sierści w maściach koni
obszary jednolitej sierścisierści występujące u koni dereszowatych. Ślady kukurydziane pojawiają się w miejscach, w których skóra zwierzęcia została uszkodzona i wówczas włosy odrastają bez siwizny
Wzory białej sierści w maściach koniWzory białej sierści w maściach koni
zakłócenie we wzorze sierścisierści widoczne jako naturalny skręt włosów, który wynika z różnego kierunku ich wzrostu w danym miejscu. W opisie identyfikacyjnymopisie identyfikacyjnym umieszcza się tylko wicherki o odśrodkowym skręcie włosów. W centralnym miejscu takiego wicherka zazwyczaj widoczny jest fragment gołej skóry.
Maści koniMaści koni
sztywne włosy z ogona lub grzywy konia
Maści koniMaści koni