E-materiały do kształcenia zawodowego

Od modelowania do wydruku 3D

PGF.05. Drukowanie cyfrowe i obróbka druków - Technik grafiki i poligrafii cyfrowej 311943

Słownik pojęć dla e‑zasobu

1
Instrukcja korzystania ze słownika

Słownik pojęć do e‑zasobu zawiera hasła oraz ich definicje. Hasła zostały ułożone w kolejności alfabetycznej. Wybrane pojęcia zawierają również odsyłacze (linki) do elementów składowych e‑zasobu, w których zostały użyte.

Poprawne korzystanie ze słownika pojęć pozwoli Ci opanować podstawowy zasób słownictwa branżowego oraz ułatwi przyswojenie wiedzy zawartej w materiale w e‑zasobie.

1
ASC
ASC

Skrót od ang. American Standard Code

Format pliku używany do tworzenia plików przestrzennych w programie 3D Studio Max. Pliki w formacie ASC zawierają punkty geometryczne i kształty zapisane w formacie tekstowym ASCII, które mogą być odczytywane w dowolnym edytorze tekstu.

  • Film instruktażowy – Jak tworzyć obiekty przestrzenne do druku 3DDWPRsmmz8Film instruktażowy – Jak tworzyć obiekty przestrzenne do druku 3D

  • Źródło: Strona internetowa 3D w praktyce o technicznych aspektach druku 3D, w tym o formatach zapisu danych, https://3dwpraktyce.pl/formaty-plikow-projektowaniu-3d/ [dostęp 19.11.2021 r.].

brim
brim

Technika stosowana w druku 3D, która polega na utworzeniu tzw. brzegu (ronda), czyli warstwy materiału rozciągającej się wzdłuż stołu roboczego od krawędzi wydruku 3D. Brzegi poprawiają przyczepność i zapobiegają wypaczaniu.

  • Gra edukacyjna - Projektowanie druku przedstrzennegoD16zvFXWCGra edukacyjna - Projektowanie druku przedstrzennego

  • Źródło: Strona internetowa ATMAT, Poradniki. Słowniczek podstawowych pojęć,https://atmat.pl/slowniczek-podstawowych-pojec [dostęp 19.11.2021 r.].

CAD
CAD

Skrót od ang. Computer Aided Design. To system oprogramowania (np. EdgeCam, MasterCam, Hypermill, NX) wspomagający komputerowo tworzenie modelu 3D z płaskiego, dwuwymiarowego obrazu (np. rysunku technicznego).  Dzięki CAD przygotowuje się projekty 2D i 3D.

CAM
CAM

Skrót od ang. Computer Aided Manufacturing. To system oprogramowania (np. SolidWorks, CATIA) mający na celu wsparcie procesu wytwarzania obiektu 3D. CAM umożliwia wygenerowanie G‑code bezpośrednio ze stworzonego modelu 3D lub płaskiego, dwuwymiarowego obrazu (np. rysunku technicznego). Dzięki CAM przekształca informacje z projektu CAD do kodu maszynowego.

chmura punktów
chmura punktów

Zbiór punktów ulokowanych na osi XYZ, dane, które zostały zebrane podczas trójwymiarowego skanowania obiektów.

druk 3D
druk 3D

To inaczej drukowanie przestrzenne, czyli metoda polegająca na warstwowym nakładaniu materiału (np. proszku metalowego czy polimeru) i łączeniu go ze sobą, tworząc w ten sposób trójwymiarowych wydruk na podstawie komputerowo wymodelowanego modelu obiektu.

  • Film instruktażowy – Jak tworzyć obiekty przestrzenne do druku 3DDWPRsmmz8Film instruktażowy – Jak tworzyć obiekty przestrzenne do druku 3D

  • Źródło: Strona internetowa CD3D. Centrum druku 3D, Paweł Ślusarczyk, Czym jest druk 3D i jak działa?, https://centrumdruku3d.pl/czym-jest-druk-3d-i-na-czym-polega/ [dostęp 19.11.2021 r.].

drukarka 3D
drukarka 3D

Urządzenie wykorzystywane do wydruku trójwymiarowego obiektu. Drukarki 3D dzielą się na takie, które służą do użytku domowego (desktopowe) oraz przemysłowe, oparte najczęściej na technologii FDM (skrót od ang. Fused Deposition Modelling). Drukarki do użytku domowego  pod względem kalibracji i wyposażenia nie ustępują modelom przemysłowym, jednak ich tolerancja błędu pozostaje większa i jest to około 0,5 mm. Poziom jakości wydruku 3D w dużym stopniu jest zależnych od umiejętności operatora drukarki, a modele drukowane na drukarkach do domowego użytku wymagają większej pracy przy obróbce końcowej. Budowa i szczegółowe zasady działania drukarki 3D są zależne od zastosowanej technologii druku.

ekstruder
ekstruder

Część głowicy drukującej drukarki 3D, która odpowiada za aplikowanie filamentu ze szpuli do bloku grzejnego.

RZYgNCcSlom2b
Ekstruder
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
filament
filament

Jest to materiał stosowany do druku z użyciem technologii addytywnejwytwarzanie przyrostowetechnologii addytywnej, czyli przyrostowej. Ma postać żyłki i jest wykonany z polimerów termoplastycznych.

RaFqHKR996aAq
Filament
Źródło: https://unsplash.com/, domena publiczna.
fotopolimer
fotopolimer

Rodzaju polimeru, którego właściwości są modyfikowane za pomocą światła UV, a zmodyfikowane są nieodwracalne.

  • Gra edukacyjna - Projektowanie druku przestrzennegoD16zvFXWCGra edukacyjna - Projektowanie druku przestrzennego

  • Źródło: Strona internetowa 3D w praktyce, Łukasz Długosz, Niezbędnik drukarza 3D – technologia fotopolimerowa, https://3dwpraktyce.pl/2018/11/niezbednik-drukarza-3d-technologia-fotopolimerowa/ [dostęp 19.11.2021 r.].

G‑code
G‑code

Kod zapisu komend dla urządzeń pracujących w wytwarzaniu przyrostowym (addatywnym). Zadaniem G‑code jest określenie bazowych operacji, które wykonuje drukarka 3D.

kalibracja drukarki 3D
kalibracja drukarki 3D

Ustawienie pozycji stołu drukarki 3D względem głowicy drukującej, tzw. wypoziomowanie stołu.

komora robocza maszyny
komora robocza maszyny

Przestrzeń, w której jest drukowany model 3D.

R1F4vUWIYmPOK
Komora robocza maszyny
Źródło: https://pixabay.com, domena publiczna.
  • Sekwencja filmowa – Proces drukowania 3D, cz. 3. Dobór materiałów, dobór maszyny 3DD19RX6O5sSekwencja filmowa – Proces drukowania 3D, cz. 3. Dobór materiałów, dobór maszyny 3D

  • Źródło: Strona internetowa CD3D. Centrum druku 3D, Paweł Ślusarczyk, 4‑ty BŁĄD PRZY ZAKUPIE DRUKARKI 3D – o co chodzi z zamkniętą i podgrzewaną komorą roboczą?, https://centrumdruku3d.pl/4-ty-blad-przy-zakupie-drukarki-3d-o-co-chodzi-z-zamknieta-komora-robocza/ [dostęp 19.11.2021 r.].

mesh
mesh

Siatka, czyli zbiór wielokątów połączonych ze sobą powierzchniami, krawędziami i wierzchołkami. Obiekt 3D składa się z jednej lub większej liczby takich siatek.

  • Gra edukacyjna - Projektowanie druku przestrzennegoD16zvFXWCGra edukacyjna - Projektowanie druku przestrzennego

  • Źródło: Strona internetowa 3D.edu.pl Wszystko o 3d!, Mariusz Walasek, Podstawy modelowania 3D: Wszystko, co musisz wiedzieć, https://3d.edu.pl/podstawy-modelowania-3d-wszystko-co-musisz-wiedziec/ [dostęp 19.11.2021 r.].

modelowanie 3D
modelowanie 3D

Cyfrowe przedstawienie obiektu lub powierzchni z wykorzystaniem oprogramowania do modelowania 3D. Model 3D może być tworzony z prostych kształtów (np. sześcianów, prostokątów i trójkątów), które są łączone w siatki (inaczej mesh), czyli zbiory wielokątów połączonych ze sobą powierzchniami, krawędziami i wierzchołkami.

OBJ
OBJ

Skrót od ang. Object

Format pliku używany do geometrycznej interpretacji modelu 3D, która jest określana w oparciu o położenie wierzchołków w ustalonym układzie współrzędnych. Format ten pozwala na przesyłanie plików między różnymi aplikacjami graficznymi, praktycznie bez ryzyka uszkodzenia pliku i danych. Pliki w formacie OBJ są na ogół generowane przez oprogramowania z rodziny CAD.

PLY
PLY

Skrót od ang. Polygon File Format

Format pliku przestrzennego stosowany w druku 3D, który zapisuje przygotowany model pod postacią listy płaskich wielokątów, o zdefiniowanych kolorach, przeźroczystości, powierzchni i współrzędnych. Plik w formacie PLY może być zapisany w wersji tekstowej oraz binarnej, czyli skompresowanej i zakodowanej. Format PLY służy przede wszystkim do przechowywania obrazów stworzonych dzięki skanerowi 3D.

podpora
podpora

Z ang. support – element, który wspiera drukowany model 3D i jest usytuowany poprzecznie do platformy roboczej.

R1QG9UD3572Iz
Podpora
Źródło: https://unsplash.com/, domena publiczna.
postprocessing
postprocessing

Końcowa obróbka (mechaniczna lub ręczna) modelu 3D polegająca na odcinaniu, szlifowaniu, wygładzaniu, a także obróbce chemicznej. Postprocessing mechaniczny odbywa się z użyciem narzędzi (np. nożyków, cążków) i polega na usuwaniu naddatków i wad technologicznych wydruku. Obróbka chemiczna polega na wykorzystaniu specjalnych substancji oraz warunków atmosferycznych, które służą do usunięcia naddatków i wad technologicznych wydruku 3D, a szczególnie uzyskaniu odpowiedniej struktury zewnętrznej wydruku. Obróbkę chemiczną stosuje się wówczas, gdy modelom 3D należy nadać gładkość i błysk lub zmatowić ich strukturę zewnętrzną. Oprócz tego, po zastosowaniu odpowiednich żywic i środków żrących, istnieje możliwość osiągnięcia niestandardowej struktury zewnętrznej, np. porowatej, chropowatej, skórki pomarańczy.

Rh5DB4H0cHZ24
Postproccesing
Źródło: https://unsplash.com, domena publiczna.
projektowanie procesu druku 3D
projektowanie procesu druku 3D

To zaplanowanie ciągu czynności, które muszą zostać wykonane, aby wyprodukować model 3D. Obejmują one etap projektu graficznego, modelowania, drukowania aż po obróbkę wykończeniową.

  • Źródło: Strona internetowa 3D.edu.pl Wszystko o 3d!, Mariusz Walasek, Podstawy modelowania 3D: Wszystko, co musisz wiedzieć, https://3d.edu.pl/podstawy-modelowania-3d-wszystko-co-musisz-wiedziec/ [dostęp 19.11.2021 r.].

raft
raft

Pozioma siatka filamentu, umieszczana w celu polepszenia przyczepności do stołu roboczego drukarki 3D. Uniemożliwia deformację krawędzi modelu 3D.

R1Q00KxP9ywsv
Raft
Źródło: https://unsplash.com, domena publiczna.
  • Gra edukacyjna - Projektowanie druku przestrzennegoD16zvFXWCGra edukacyjna - Projektowanie druku przestrzennego

  • Źródło: Strona internetowa 3D.edu.pl Wszystko o 3d!, Małgorzata Maciążek, Raft w druku 3D: dowiedz się czym jest oraz kiedy i jak go stosować, https://3d.edu.pl/raft-w-druku-3d-dowiedz-sie-czym-jest-oraz-kiedy-i-jak-go-stosowac/ [dostęp 19.11.2021 r.].

siatka trójkątów
siatka trójkątów

Wielokątna siatka składająca się z zestawu trójwymiarowych trójkątów połączonych wspólnymi krawędziami lub rogami, stosowana w grafice komputerowej.

skaner 3D
skaner 3D

Urządzenie analizujące fizyczny, realny obiekt ruchomy (np. stół) lub nieruchomy (np. wycinek krajobrazu) w celu zgromadzenia danych na temat skanowanego kształtu, wymiarów, pozycji, a także wyglądu. Zgromadzone dane przekształca się w pliki w postaci chmury punktów, najczęściej w rozszerzeniu STL.

  • Film instruktażowy – Jak tworzyć obiekty przestrzenne do druku 3DDWPRsmmz8Film instruktażowy – Jak tworzyć obiekty przestrzenne do druku 3D

  • Źródło: Strona internetowa CX Cadxpert, Jak działa skaner 3D i jakie jest zastosowanie skanera 3D [Wszystko co musisz wiedzieć o skanerach 3D], https://cadxpert.pl/case-study/jak-dziala-skaner-3d-i-jakie-jest-zastosowanie-tych-urzadzen-wszystko-co-musisz-wiedziec-o-skanerach-3d/ [dostęp 19.11.2021 r.].

skirt
skirt

Obwódka (kontur) drukowana na stole drukarki 3D przed wydrukowaniem właściwego modelu. Głównymi zadaniami skirt jest polepszenie przyczepności druku do stołu oraz pozbycia się naddatku filamentu czy powietrza z dyszy drukarki.

  • Gra edukacyjna - Projektowanie druku przestrzennegoD16zvFXWCGra edukacyjna - Projektowanie druku przestrzennego

  • Źródło: Strona internetowa ATMAT, Poradniki. Słowniczek podstawowych pojęć, https://atmat.pl/slowniczek-podstawowych-pojec [dostęp 19.11.2021 r.].

skurcz materiału
skurcz materiału

Niepożądane zjawisko, występujące w każdym wytwarzaniu przyrostowym, polegające na zmniejszaniu objętości materiału pod wpływem gwałtownej zmiany temperatury w procesie druku 3D. Im drukowany obiekt ma więcej szczegółów, tym skurcz materiału jest większy.

  • Gra edukacyjna - Projektowanie druku przestrzennegoD16zvFXWCGra edukacyjna - Projektowanie druku przestrzennego

  • Źródło: Strona internetowa CD3D. Centrum druku 3D, Paweł Ślusarczyk, Technologia FDM – ROZDZIAŁ 4 – Dlaczego wydruki 3D się kurczą?, https://centrumdruku3d.pl/technologia-fdm-rozdzial-4-dlaczego-wydruki-3d-sie-kurcza/ [dostęp 19.11.2021 r.].

slicer
slicer

To typ oprogramowania, które generuje g‑code, czyli umożliwia import modelu i przygotowanie go do druku 3D.

  • Sekwencja filmowa – Proces drukowania 3D, cz. 2. Projektowanie procesu druku 3DD19RX6O5sSekwencja filmowa – Proces drukowania 3D, cz. 2. Projektowanie procesu druku 3D

  • Źródło: Strona internetowa 3D.edu.pl Wszystko o 3d!, Małgorzata Maciążek, W poszukiwaniu najlepszego slicera do drukarek Creality, https://3d.edu.pl/w-poszukiwaniu-najlepszego-slicera-do-drukarek-creality/ [dostęp 19.11.2021 r.].

slicing
slicing

Czyli cięcie, podział modelowanego obiektu na zdefiniowane na etapie tworzenia modelu warstwy w celu zapewnienia dokładności wydruku oraz najwyższej jego jakości.

R1ECmFs0CUUvZ
Slicing
Źródło: https://en.wikipedia.org, licencja: CC BY-SA 4.0.
  • Interaktywne narzędzie typu scenario‑based learning – Drukowanie przestrzenneD2U7CYQklInteraktywne narzędzie typu scenario‑based learning – Drukowanie przestrzenne

  • Źródło: Strona internetowa 3D.edu.pl Wszystko o 3d!, Małgorzata Maciążek, W poszukiwaniu najlepszego slicera do drukarek Creality, https://3d.edu.pl/w-poszukiwaniu-najlepszego-slicera-do-drukarek-creality/ [dostęp 19.11.2021 r.].

STL
STL

Skrót od ang. STereoLithography i Standard Tessellation Language

Format pliku przestrzennego stosowany w druku 3D, który zapisuje przygotowywany model 3D w postaci siatki trójkątów. STL to format stworzony przez 3D Systems na potrzeby drukowania przestrzennego metodą stereolitografii.

RWQ9NrQY01lgE
STL
Źródło: https://wikipedia.org, licencja: CC BY-SA 3.0.
  • Interaktywne narzędzie typu scenario‑based learning – Drukowanie przestrzenneD2U7CYQklInteraktywne narzędzie typu scenario‑based learning – Drukowanie przestrzenne

  • Źródło: Strona internetowa CD3D. Centrum druku 3D, Paweł Ślusarczyk, Czym jest format STL oraz jak poprawnie przygotowywać pliki tego typu?, https://centrumdruku3d.pl/czym-format-stl-oraz-poprawnie-przygotowywac-pliki-tego-typu/ [dostęp 19.11.2021 r.].

STP
STP

Skrót od ang. Standard for the Exchange of Product Data

Format pliku przestrzennego stosowany w druku 3D, utrwalający na potrzeby zadań projektowych trójwymiarowe dane obiektów zapisane w formacie Standard dla wymiany danych produktu (STEP), znany jako Standard ISO 10303. Jest obsługiwany przez programy do projektowania mechanicznego (np. TurboCAD, Fusion 360). 

technologia DMLS
technologia DMLS

Nazwa technologii to skrót od ang. Direct Metal Laser Sintering. Technologia druku 3D wykorzystująca laser do przetapiania i łączenia ze sobą cząsteczek proszku metalowego, a obiekt powstaje w wyniku nakładania i łączenia kolejnych warstw użytego materiału. Analogiczną technologią jest technologia SLM (skrót od ang. Selective Laser Melting), a różnicę stanowią ograniczenia patentowe.

  • Film instruktażowy – Jak tworzyć obiekty przestrzenne do druku 3DDWPRsmmz8Film instruktażowy – Jak tworzyć obiekty przestrzenne do druku 3D

  • Źródło: Strona internetowa Drukarki3D.pl, Technologia DMSL. Selektywne przetapianie laserowe proszków metalowych, https://drukarki3d.pl/technologie/technologia-dmls/ [dostęp 19.11.2021 r.].

technologia FDM
technologia FDM

Nazwa technologii to skrót od ang. Fused Deposition Modelling. Technologia FDM polega na tworzeniu trwałych części wydruku z tworzyw termoplastycznych, które są formowane w wysokich temperaturach. Drukowany model powstaje poprzez nakładanie kolejnych warstw półpłynnego filamentu wytłaczanego (tzw. ekstrudowanego) z podgrzewanej dyszy drukarki 3D. Obecnie jest to jedna z najbardziej rozpowszechnionych metod druku 3D na świecie.

  • Film instruktażowy – Jak tworzyć obiekty przestrzenne do druku 3DDWPRsmmz8Film instruktażowy – Jak tworzyć obiekty przestrzenne do druku 3D

  • Źródło: Strona internetowa CD3D. Centrum druku 3D, Paweł Ślusarczyk, Technologia FDM – ROZDZIAŁ 1 – Co to jest i na czym polega…?, https://centrumdruku3d.pl/technologia-fdm-rozdzial-1-co-to-jest-i-na-czym-polega/ [dostęp 19.11.2021 r.].

technologia PolyJet
technologia PolyJet

Nazwa technologii to skrót od ang. stereolitography. Technologia druku 3D, która wykorzystuje światło ultrafioletowe do utwardzania kolejnych warstw ciekłego światłoutwardzalnego fotopolimeru.

Źródło: Strona internetowa Drukarki3D.pl, Technologia PolyJet. Drukowanie wysokiej jakości elementów z żywic utwardzanych światłem UV, https://drukarki3d.pl/technologie/technologia-polyjet/ [dostęp 19.11.2021 r.].

technologia SLA
technologia SLA

Nazwa technologii to skrót od ang. Stereolitography. Technologia druku 3D, która wykorzystuje proces fotopolimeryzacji, a budowany obiekt powstaje jako efekt selektywnego utwardzania żywicy fotopolimerowej za pomocą światła lasera.

  • Film instruktażowy – Jak tworzyć obiekty przestrzenne do druku 3DDWPRsmmz8Film instruktażowy – Jak tworzyć obiekty przestrzenne do druku 3D

  • Źródło: Strona internetowa Drukarki3D.pl, Technologia SLA. Drukowanie elementów z żywic utwardzanych światłem lasera, https://drukarki3d.pl/technologie/technologia-sla/ [dostęp 19.11.2021 r.].

technologia SLM
technologia SLM

Nazwa technologii to skrót od ang. Selective Laser Melting. Technologia druku 3D wykorzystująca laser do przetapiania i łączenia ze sobą cząsteczek proszku metalowego, a obiekt powstaje w wyniku nakładania i łączenia kolejnych warstw użytego materiału. Analogiczną technologią jest technologia DMLS  (skrót od ang. Direct Metal Laser Sintering ), a różnicę stanowią ograniczenia patentowe.

  • Film instruktażowy – Jak tworzyć obiekty przestrzenne do druku 3DDWPRsmmz8Film instruktażowy – Jak tworzyć obiekty przestrzenne do druku 3D

  • Źródło: Strona internetowa Drukarki3D.pl, Technologia SLM. Selektywne przetapianie laserowe proszków metalowych, https://drukarki3d.pl/technologie/technologia-dmls/ [dostęp 19.11.2021 r.].

technologia SLS
technologia SLS

Nazwa technologii to skrót od ang. Selective Laser Sintering. Technologia druku 3D, która wykorzystuje laser, który przetapia cząsteczki sproszkowanego termoplastycznego polimeru, a następnie całość łączy w kolejne warstwy.

3FM
3FM

Skrót od ang. 3D Manufacturing File

Format pliku używany do tworzenia oraz drukowania trójwymiarowych modeli z aplikacjami Windows, takimi jak 3D Builder. Plik zapisany w formacie 3FM zawiera tekstury, siatkę, kolory, materiały, skalę oraz zalecane opcje drukowania. 3FM ma funkcje analogiczne do innych formatów plików przestrzennych, ale powstał jako format dedykowany do drukarek 3D.

  • Interaktywne narzędzie typu scenario‑based learning – Drukowanie przestrzenneD2U7CYQklInteraktywne narzędzie typu scenario‑based learning – Drukowanie przestrzenne

  • Źródło: Strona internetowa 3DCD Centrum druku 3D, Paweł Ślusarczyk, Szersze spojrzenie na nowy format pliku do druku 3D – 3MF, https://centrumdruku3d.pl/szersze-spojrzenie-na-nowy-format-pliku-do-druku-3d-3mf/ [dostęp 19.11.2021 r.].

wytwarzanie przyrostowe
wytwarzanie przyrostowe

Inaczej wytwarzanie addytywne, używane w druku 3D, polega na warstwowym nakładaniu materiału (np. żywicy fotopolimerowej czy cząsteczek proszku metalowego) w trakcie procesu druku.

RqnUKEjRgWkU8
Wytwarzanie addytywne
Źródło: https://pixabay.com, domena publiczna.