E-materiały do kształcenia zawodowego

Naprawa mebli tapicerowanych

DRM.05. Wykonywanie wyrobów tapicerowanych - Tapicer 753402

bg‑green

Słownik pojęć

1

Pojęcia ogólne

dzianina
dzianina

Wyrób włókienniczy płaski, wytwarzany z nitek przędzy, powstający przez tworzenie rządków lub kolumienek połączonych ze sobą oczek (najmniejszy element) w procesie dziania. Łączenie oczek polega na przeplataniu sąsiednich oczek w kierunku poziomym (rządek) i pionowym (kolumienka). Dzianina rozciąga się w obu kierunkach; może być jednonitkowa – bardziej elastyczna i wielonitkowa – mniej elastyczna, za to wielobarwna.

gęstość
gęstość

Wielkość fizyczna określająca ilość masy zawartej w jednostce objętości.

Jest najważniejszą cechą tworzyw spienionych (PU, PUR), mającą wpływ na ich trwałość. Im niższa gęstość, tym niższa cena i jednocześnie niższa trwałość pianki.

podzespół tapicerski
podzespół tapicerski

Zmontowany zestaw elementów – najmniejszej konstrukcyjnej części składowej mebla – stanowiący odrębną konstrukcję w całości wyrobu w fazie montażu. W meblach tapicerowanych podzespół tworzą połączone warstwy tapicerskie.

sprężystość
sprężystość

Zdolność powrotu wyściółki po rozciągnięciu i zmięciu do stanu pierwotnego. W celu zwiększenia sprężystości włókna są często karbowane, targane, skręcane. Wartość wyrażana w procentach.

tkanina
tkanina

Wyrób płaski, utworzony z dwóch układów nitek osnowy i wątku – osnowa przebiega wzdłuż tkaniny, a wątek prostopadle do niej. Powstaje w procesie tkania, który polega na przeplataniu pod kątem prostym nitek osnowy z nitkami wątku. Osnowa i wątek przeplatają się ze sobą według określonego porządku, który nazywa się splotem.

układ tapicerski
układ tapicerski

Wykonane w różny sposób warstwy tapicerskie, ułożone jedna na drugiej. Liczba i różnorodność warstw zależą od rodzaju tapicerki. Do wytworzenia poszczególnych warstw mogą być użyte materiały naturalne lub półfabrykaty syntetyczne.

zespół tapicerski
zespół tapicerski

Zmontowany zestaw podzespołów lub podzespołów i elementów stanowiących odrębną konstrukcję, spełniający określoną funkcję użytkową w meblu.

Materiały podstawowe

Drewno lite
Drewno lite

Naturalny surowiec otrzymywany ze ściętych drzew i formowany przez obróbkę. Drewno bukowe, sosnowe, świerkowe ma zastosowanie w tapicerstwie głównie w niewidocznych dla użytkowników konstrukcjach meblowych (ramiaki, oskrzynie, łączyny itp.). Jako element dekoracyjny wykończeniowy (listwy ozdobne, nogi siedzisk) stosuje się szlachetne odmiany drewna.

noga
noga

Pionowy element konstrukcyjny nośny podstawy mebla; np. noga przednia, noga tylna.

noga oparcia (tylna)
noga oparcia (tylna)

Pionowy element, spełniający równocześnie funkcję nogi i podpory oparcia w krzesłach i fotelach.

oparcie
oparcie

Zespół lub podzespół tapicerowany, służący do podparcia.

podgłówek
podgłówek

Element tapicerowany służący do podparcia głowy.

podłokietnik
podłokietnik

Inaczej poręcz; podpora rąk w meblach do siedzenia. Przyjęte jest, że meble z poręczami to – ze względu na funkcjonalność – fotele ogółem.

poducha
poducha

Podzespół tapicerowany służący do leżenia, siedzenia, oparcia.

ramiak
ramiak

Najmniejszy element ramy mebla, stanowiący planowaną szerokość/głębokość siedziska; podstawa nośna, łącząca nogi.

ramiak oparciowy
ramiak oparciowy

Podzespół służący do oparcia.

ramiak podgłówkowy
ramiak podgłówkowy

Element łączący ramiaki oparciowe, służący do podparcia głowy oraz ustalający wysokość oparcia.

siedzisko
siedzisko

Tapicerowany zespół lub podzespół służący do siedzenia.

sprężyna dwustożkowa (TD)
sprężyna dwustożkowa (TD)

Sprężyna zwijana prawoskrętnie, składająca się z kilku zwojów o różnych średnicach. Wykazuje dużą twardość i sztywność. Zakończona z obu stron okiem. Najczęściej stosowana jest w siedziskach i oparciach mebli wykonywanych metodą rzemieślniczą, takich jak fotele, kanapy, tapczany itp.

sprężyna falista (płaska)
sprężyna falista (płaska)

Sprężyna zwana również płaską, karbikowaną, zig‑zag lub żmijką. Jej długość jest dowolna, dobierana do produktu tapicerskiego. Najczęściej stosowana jako podłoże sprężynujące pod tworzywa spienione w układach sprężystych siedzisk: krzeseł, foteli, kanap oraz oparć niektórych rodzajów krzeseł i foteli.

sprężyna spiralna (spłaszczona)
sprężyna spiralna (spłaszczona)

Sprężyna wytwarzana jest z drutu sprężynowego. Podatna na rozciąganie. Używana jest do wyrobu siatek tapicerskich, stanowi podłoże elastyczne.

tworzywo drzewne
tworzywo drzewne

Materiał, którego głównym składnikiem jest drewno. Używany jako element do konstrukcji mebli (np. pufy, ławopufy, pojemniki na pościel lub jako elementy płycinowe do wypełnienia siedziska mebla – wyściełanie twarde); najczęściej stosowanymi tworzywami drzewnymi w tapicerstwie są: płyta wiórowa, płyta stolarska, płyta pilśniowa i sklejka.

Tkaniny tapicerskie

Zastosowanie – warstwa: obiciowa

atłas
atłas

Jedwabna gładka tkanina o pływającej osnowie, produkowana z naturalnego lub sztucznego jedwabiu; ma lekki i błyszczący wzór oraz bardzo gładką, lśniącą powierzchnię. Ze względu na niezwykle wytrzymały materiał najczęściej wykonuje się z niej zasłony, story czy kotary, wykorzystywana jest także do tapicerowania lekkich i delikatnych mebli.

RkXKxCxVMMec8
Zdjęcie ukazuje próbkę tkaniny atłasowej w seledynowym kolorze.
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
ekoskóra (polcorfam)
ekoskóra (polcorfam)

Tkanina wyprodukowana w 100% z poliuretanu lub jako mieszanka bawełny i poliuretanu. Bardzo elastyczna, perfekcyjnie dopasowuje się do każdego kształtu; materiał jest odporny na uszkodzenia mechaniczne, łatwy w utrzymaniu czystości i podatny na dezynfekcję, ponadto cechuje go duża przepuszczalność pary wodnej i powietrza.

RS3CAshC6tAgH
Zdjęcie przedstawia próbkę ekoskóry. Materiał jest w brunatnozielonym kolorze z wyraźną fakturą skóry.
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
flock
flock

Materiał, który charakteryzują aksamitne wypukłe wzory, powstające w wyniku procesu produkcji – flokowania. Tkanina jest wysoce trwała, posiada szerokie zastosowanie w przemyśle meblarskim i dekoracyjnym. Flokowana tkanina przypomina zamsz.

R1E34vhkruh0Q
Na zdjęciu pokazano próbkę tkaniny flockowej. Materiał jest w jasnobrązowym kolorze i posiada wyraźną fakturę splotu w tak zwaną jodełkę.
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
gobelin
gobelin

Materiał ozdobny, którego bazę stanowią tkaniny wytwarzane z włókien bawełny, sztucznego jedwabiu lub innych włókien sztucznych. Gobelin jest wielobarwny i wzorzysty. Jego gęsta struktura wpływa na wytrzymałość i ciężar tkaniny. Stosuje się go do pokrywania wysokiej jakości mebli tapicerowanych oraz mebli specjalnego przeznaczenia.

R1X1H1ULuiYvQ
Zdjęcie ukazuje próbkę gobelinu, wzorzystego materiału. Na jasnobrązowym tle widoczny jest wzór kwiatowy w znacznie ciemniejszym odcieniu brązu.
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
mikrofaza
mikrofaza

Materiał wyprodukowany z poliestru (100%), trwały, miły w dotyku, prosty w czyszczeniu oraz w obróbce. Mikrofaza jest stosowana w tapicerstwie, tapicerce samochodowej i przemyśle meblowym, ponadto jest idealna do renowacji obić tapicerowanych.

RnQaqP0ycr65A
Zdjęcie przedstawia próbkę mikrofazy w brązowym kolorze. Tkanina wydaje się przyjemna w dotyku.
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
plusz
plusz

Materiały pluszowe wytwarza się z przędzy bawełnianej, lnianej, wełnianej, jedwabiu sztucznego, przędzy z włókien syntetycznych oraz ich mieszanek. W tapicerstwie stosuje się zarówno plusze zwykłe, jak i wzorzyste. Wśród pluszy rozróżnia się specjalne odmiany: aksamity, welury, kordy i moketty.

RA4X8MVcYGPaM
Na zdjęciu ukazano próbkę pluszu w kolorze zielonym.
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
skaj tapicerski
skaj tapicerski

Tkanina laminowana pianką gumową, najczęściej składa się z poliestru (65%) oraz bawełny (35%). Skaj jest nieskomplikowany w obróbce, a także łatwy w utrzymaniu czystości. Przy intensywnym użytkowaniu może się wykruszać, jest mało odporny na znaczne zmiany temperatur.

RWpDvT4tWkJzF
Zdjęcie przedstawia próbkę skaju tapicerskiego w beżowym kolorze. Tkanina posiada fakturę przypominającą skórę.
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
skóra naturalna
skóra naturalna

Bardzo wyszukany surowiec pokryciowy mebli tapicerowanych, szczególnie często stosowany przy meblach reprezentacyjnych. Skóry pokryciowe są cienkie, bardzo elastyczne, o jednakowej grubości na całej powierzchni, bez fałd, wybrzuszeń, miejsc przetartych i innych uszkodzeń. Do celów tapicerskich wykorzystuje się niemal całą powierzchnię pozyskanej skóry.

RROzIEBiTiPMF
Zdjęcie przedstawia próbkę skóry w kremowym kolorze.
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
szenila
szenila

Najbardziej zaawansowana technologicznie grupa tkanin obiciowych, wytwarzanych z włókien szenilowych, składających się z dwóch prostych, skręconych ze sobą nici, pomiędzy którymi umieszcza się włókna cięte, tworzące włos. Mocna tekstura szenili gwarantuje wysoką odporność na uszkodzenia mechaniczne.

RSU6t3KThCbd6
Zdjęcie przedstawia próbkę szenili. Tkaninę tworzą skręcone włókna w kilku kolorach, co tworzy ciekawy efekt barwny.
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
welur
welur

Klasycznie elegancka tkanina obiciowa, syntetyczna, niezwykle miękka, z grubym krótkim włosem, cechująca się bardzo wysoką wytrzymałością oraz unikalną paletą głębokich barw.

RMXvLI0SKv3zQ
Zdjęcie przedstawia próbkę weluru w czerwonym kolorze.
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
żakard
żakard

Tkanina, która powstaje na skutek przeplatania ze sobą (według założonego splotu) wzajemnie prostopadłych układów nitek osnowy i wątku; dzięki temu można stworzyć wyszukane wzory po jednej stronie tkaniny. Najczęściej stosowana do mebli dekoracyjnych. Szorstka w dotyku, bardzo wytrzymała mechanicznie i odporna na płowienie.

R3SHBVTPyOIz0
Na zdjęciu ukazano próbkę żakardu. Na ciemnym tle widoczny jest jasny, kwiatowy wzór.
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.

Materiały pomocnicze

farba
farba

Różnobarwna mieszanina, powstała ze spoiwa i pigmentów z dodatkiem rozpuszczalników i rozcieńczalników. Nie ma połysku, gdyż nie zawiera żywic i dlatego często nazywana jest gruntem.

klej POW
klej POW

Jasnożółty, lekko mętny roztwór polioctanu winylu w acetonie. Stosowany na zimno i gorąco do łączenia drewna, skór naturalnych i sztucznych, a nawet metali i szkła oraz różnych zestawów tych materiałów.

klej skórny
klej skórny

Preparat stosowany do sklejania elementów z drewna i tworzyw drzewnych, a w szczególności do klejenia złączy stolarskich oraz okleinowania elementów płytowych w zakładach rzemieślniczych. Ma barwę od jasnożółtej do ciemnobrązowej.

lakier
lakier

Roztwór lub zawiesina środków powłokotwórczych (np. olejów schnących, żywic naturalnych lub syntetycznych). Lakiery mogą być bezbarwne lub podbarwione przezroczystymi barwnikami.

Łączniki

gwóźdź tapicerski
gwóźdź tapicerski

Stalowy gwóźdź (srebrny). Charakteryzuje się dużym, płaskim łbem. Stosowany, zamiennie ze zszywkami, najczęściej do mocowania juty oraz surówki (długości 10 mm), a także tkanin (długości 13 mm).

łączniki meblowe
łączniki meblowe

Nazwa zbiorcza na: gwoździe, skoble, haczyki, wkręty, zszywki.

łącznik śrubowy
łącznik śrubowy

Łącznik służący do połączenia elementów płytowych i graniakowych pod kątem prostym (śruba z nakrętką wałeczkową i młotkową), do zespalania elementów ułożonych równolegle do siebie (śruba z nakrętkami z obu końców), a także do mocowania okuć i innych elementów (śruba z łbem soczewkowym).

okucie meblowe
okucie meblowe

Element służący do łączenia wieloczęściowych poduch albo leżysk oraz przytwierdzania tychże do skrzyni. W zależności od obciążenia ramienia roboczego może mieć różnie złożone konstrukcje.

papiak
papiak

Niedługi gwóźdź o szerokiej i płaskiej główce, powszechnie używany do przybijania papy na pokryciu dachowym, w tapicerstwie służy do mocowania szpagatu do ramiaka mebla.

skobel
skobel

Stalowy, wygięty w literę U gwóźdź, z dwóch stron zakończony grotem. Używany do mocowania sprężyn, formatek i drutów wzmacniających.

szpagat; sznur jutowy
szpagat; sznur jutowy

Jutowy sznur do wiązania pojedynczych sprężyn w zespole tapicerskim. Bardzo mocny, wytrzymały mechanicznie, nierozciągliwy, o nieregularnym przekroju.

teksy
teksy

Drobne gwoździe, często kute ze stali, dlatego mają ciemny kolor. Służą do przytrzymywania warstw materiałów obiciowych i używane są w miejscach, gdzie nie można zastosować innej metody przypinania materiału. Można je stosować zamiast małych gwoździ tapicerskich.

wkręt do drewna
wkręt do drewna

Łącznik metalowy służący do łączenia elementów drewnianych oraz drewnopochodnych oraz podczas przytwierdzania do nich innych materiałów, np. metalowych zawiasów bądź okuć. Wkręty, stosowane do elementów konstrukcji nośnych, mogą mieć różne wymiary – średnicę i długość oraz różne rodzaje łbów. Wkręty do drewna są najczęściej żółte lub białe. Do konstrukcji skrzyniowych z tworzyw drzewnych stosuje się często konfirmaty – w kolorze srebrnym.

zszywka
zszywka

Metalowy łącznik służący do użytkowania zszywacza pneumatycznego lub ręcznego. Wielkość i wysokość zszywek dobierana jest w zależności od narzędzia i metody pracy.

Akcesoria tapicerskie

guzik tapicerowany
guzik tapicerowany

Guzik, który powstaje w prasce z dwóch części wytłoczek i wygiętego drucika oraz wybranego i wykrojonego specjalnym, na wymiar guzika, wykrojnikiem materiału obiciowego. Pełni funkcję ozdobną, podkreślając charakter wyrobu tapicerskiego.

gwóźdź ozdobny
gwóźdź ozdobny

Gwóźdź ten, często o spłaszczonej główce i różnych kształtach, występuje, podobnie jak pinezka, w wielu wykończeniach. Do jego mocowania przydatnymi narzędziami są: listwa dystansująca oraz młotek tapicerski z ochronną końcówką z tworzywa lub gumy.

nici
nici

Nici (poliestrowe, maszynowe i do szycia ręcznego) występujące w wielu odcieniach oraz grubościach. Do szycia maszynowego tkanin obiciowych zazwyczaj stosuje się nici grubości „60” i „40”, rzadziej „20”. Przy szyciu ręcznym często wykorzystywane są grube nici (dratwa), te najczęściej stosowane mają grubość „10”, „8” i „6”.

noga meblowa
noga meblowa

Integralna część mebla. Często podczas produkcji mebli dobiera się nogi do ramy konstrukcyjnej; jest to celowy zabieg, wzmacniający walory estetyczne. Podczas renowacji, w miejscach, gdzie noga meblowa jest elementem niezespolonym z ramą, dopuszcza się również wymianę nóg.

pinezka ozdobna; głowacz
pinezka ozdobna; głowacz

Krótki gwoździk lub szpilka z dużą, półokrągłą główką, wykonana z metali o szlachetnym wykończeniu, mająca metaliczny połysk lub zmatowiona; występuje luzem. Do jej mocowania przydatnymi narzędziami są: listwa dystansująca oraz młotek tapicerski z ochronną końcówką z tworzywa lub gumy. Pomaga zakryć gwoździe i zszywki mocujące tkaninę obiciową.

Elementy warstw nośnych, sprężynujących, wyściełających oraz wypełnień

formatka sprężynowa typu Bonell
formatka sprężynowa typu Bonell

Sprężyny dwustożkowe, połączone ze sobą sprężyną spiralną, tworzące układ dowolnej wielkości, ograniczony taśmą stalową w formie ramy układu. Formatki mają wysokość 10 lub 14 cm. Najczęściej stosowane w materacach, poduchach siedzisk kanapowych i w fotelach.

formatka szczecinowo‑lateksowa
formatka szczecinowo‑lateksowa

Połączenie szczeciny, włókien sizalowych (lub innych im podobnych) z mleczkiem kauczukowym (klejowo‑lateksowym). Formatka używana do dolnych warstw wyściełających i wypełnień lub usztywnień różnych części mebli tapicerowanych.

pas tapicerski (taśma tapicerska)
pas tapicerski (taśma tapicerska)

Pas parciany z przędzy (np. jutowej, konopnej), stosowany jako element nośny, stanowiący podłoże tradycyjnych układów sprężynujących w siedziskach i oparciach kanap oraz foteli, poduch tapczanów, siedziskach krzeseł itp. Występuje też w wariancie stricte syntetycznym lub syntetycznym w połączeniu z włóknami elastycznymi (pasami gumowymi).

pianka tapicerska
pianka tapicerska

Tworzywo spienione o konstrukcji makroskopowej porowatej, z którego powstają bloki piany o różnorodnej gęstości. Im wyższa wartość liczbowa, tym pianka jest gęstsza, a zarazem twardsza. Zastosowanie znajduje zarówno w warstwie sprężystej, jak i wyściełającej układu tapicerskiego.

płyta pilśniowa
płyta pilśniowa

Płyta powstająca z rozwłóknionych odpadów drewna iglastego, do których dodaje się żywice syntetyczne lub oleje schnące. Często zastępuje sklejkę, obłogi i częściowo tarcicę. W meblach tapicerowanych stosuje się płyty pilśniowe twarde, zwykłe oraz twarde perforowane. Przeznacza się je na dna skrzyń pościelowych tapczanów i kanap oraz na podłoża w niektórych konstrukcjach foteli rozkładanych, dwufunkcyjnych.

płyta stolarska
płyta stolarska

Płyta przypominająca sklejkę; jest złożona z trzech, niekiedy pięciu warstw: grubszej środkowej i cieńszych zewnętrznych. Środki płyt wykonywane są z deszczułek, listewek, pasków fornirów lub mają wypełnienie pustakowe. Warstwy zewnętrzne stanowią obłogi lub płyty pilśniowe o grubości 3,2 mm. Płyty pięciowarstwowe mają po dwie warstwy obłogu z każdej strony.

płyta wiórowa surowa
płyta wiórowa surowa

Płyta wytwarzana z wiórów drewna, spajanych ze sobą klejem syntetycznym pod dużym ciśnieniem. W meblarstwie stosuje się płyty wiórowe prasowane – ułożone równolegle do szerokich płaszczyzn płyt. W produkcji mebli tapicerowanych wykonuje się z niej elementy skrzyń pościelowych, zwykle okleinowane i oklejane folią.

płyta z gumy piankowej/pianka lateksowa
płyta z gumy piankowej/pianka lateksowa

Płyta przypominająca elastyczną gumę spienioną. Jest wytwarzana z kauczuku naturalnego lub syntetycznego i innych dodatków. Jej wnętrze jest porowate, powierzchnie zewnętrzne gładkie. Z lateksu wyrabia się zarówno blaty, jak i kształtki. Stosowana jest zarówno w warstwie sprężynującej, jak i wyściełającej.

siatka typu flex
siatka typu flex

Najczęściej produkowany rodzaj podłoża elastycznego do układów tapicerskich.

siatka ze sprężyn falistych
siatka ze sprężyn falistych

Siatka występuje najczęściej w siedziskach i oparciach samochodowych oraz foteli. Jej zaletami są: bardzo prosta budowa, duża trwałość oraz stosunkowo łatwe mocowanie i wymiana sprężyn.

siatka ze sprężyn spiralnych spłaszczonych
siatka ze sprężyn spiralnych spłaszczonych

Siatka złożona z jednego rodzaju sprężyn, połączonych haczykami z drutu i mocowanych do ram metalowych zaczepami; obecnie nieczęsto spotykana na rynku.

sklejka
sklejka

Tworzywo drzewne sklejone z trzech, pięciu, siedmiu i większej liczby fornirów, w których włókna przylegających do siebie warstw przebiegają pod kątem prostym. W zależności od drewna użytego na forniry zewnętrzne, rozróżnia się sklejkę iglastą i liściastą.

Materiały wyściełające

filc tapicerski; włóknina tapicerska, podkładowa
filc tapicerski; włóknina tapicerska, podkładowa

Materiał wykonany z szarpanki syntetycznej. Stanowi odpad produkcyjny tkanin i materiałów syntetycznych. Jest gruby i sztywny, bardzo wytrzymały, przy tym odporny na rozciąganie i ścieranie, doskonale wygłusza pracę sprężyn.

formatka szczecinowo‑lateksowa wyściełająca
formatka szczecinowo‑lateksowa wyściełająca

Włóknina sklejana – specjalna, tapicerska. To połączenie szczeciny, włókien sizalowych (lub innych im podobnych) z mleczkiem kauczukowym. Używana do dolnych warstw wyściełających i wypełnień lub usztywnień różnych części mebli tapicerowanych. Stosowana zarówno w warstwie sprężynującej, jak i wyściełającej.

owata; watolina poliestrowa, puszysta
owata; watolina poliestrowa, puszysta

Tkanina syntetyczna, która wyglądem może przypominać watę cukrową. Umieszcza się ją w warstwie wyściełającej zespołu tapicerskiego, między surówką a materiałem obiciowym lub między pianką tapicerską a materiałem obiciowym.

pianka tapicerska wyściełająca
pianka tapicerska wyściełająca

Tworzywo spienione o konstrukcji makroskopowej porowatej, z którego powstają bloki piany. Im wyższa wartość liczbowa, tym pianka jest gęstsza, a zarazem twardsza. Zastosowanie znajduje zarówno w warstwie sprężynującej, jak i wyściełającej układu tapicerskiego.

płyta z gumy piankowej; pianka lateksowa
płyta z gumy piankowej; pianka lateksowa

Materiał o fakturze elastycznej gumy spienionej; wytwarzany z kauczuku naturalnego lub syntetycznego i innych dodatków. Jego wnętrze jest porowate, powierzchnie zewnętrzne gładkie. Z lateksu wyrabia się zarówno blaty, jak i kształtki. Pianka lateksowa jest stosowana zarówno w warstwie sprężynującej, jak i wyściełającej.

poroso
poroso

Półfabrykat tapicerski. Mata wykonana z szarpanki włókienniczej, powszechnie stosowana w tapicerstwie samochodowym jako warstwa sprężynująco‑wyściełająca – bagażnik, nadkola, podłoga pojazdu.

regenerowana pianka poliuretanowa
regenerowana pianka poliuretanowa

Elastyczne tworzywo, otrzymywane z rozdrobnionych odpadów pianek poliuretanowych o różnych gęstościach. W tapicerstwie stosowane głównie jako materiał zastępczy na warstwy wyściełające zasadnicze w układach tapicerskich poduch kanap, tapczanów czy wersalek i sof rozkładanych.

runo bawełniane
runo bawełniane

Materiał, który – w zależności od gramatury – może stanowić warstwę wypełniającą lub izolacyjną. Daje uczucie chłodu, ma właściwości izolujące od materiałów syntetycznych, stosowanych w produkcji materaców.

włóknina
włóknina

Wyrób wytwarzany z luźnej masy różnego rodzaju włókien, które są odpowiednio formowane, a następnie łączone, zamiennie igłowane, przeszywane, sklejane. Do celów tapicerskich stosuje się głównie włókniny igłowane – wojłoki.

wojłok
wojłok

Rodzaj włókniny podkładowej tapicerskiej. Wojłok wytwarzany jest z luźnej masy włókien, igłowanej, łączonej z tkaniną nośną za pomocą przeszywania. W części wyściełającej tapicerki używa się go do ochrony przed odkształceniami.

Narzędzia i urządzenia

cyklina
cyklina

Narzędzie wyprodukowane z wysokiej jakości twardej stali. Stosowane najczęściej do zdzierania cienkich warstw drewna, powłok lakierniczych, kleju z powierzchni fornirowanych. Wymaga regularnego ostrzenia.

dłuto
dłuto

Narzędzie wykonane z wysoce twardego stopu stali, z wyprofilowanym uchwytem o bardzo ostrym ostrzu roboczym. Służy do profilowania drewna, wycinania gniazd i czopów oraz pracy przy uzupełnianiu ubytków podczas renowacji.

igła
igła

Podłużny, smukły obiekt, zakończony z jednej strony ostrą końcówką, a z drugiej tzw. oczkiem/uchem do przewlekania nitki. Do szycia ręcznego – używane są igły grube, z dużym oczkiem i najczęściej nie krótsze niż 5 cm, proste i półokrągłe. Do pikowania – pikówka, do przyszywania sprężyn – dubel szpic. W tapicerstwie stosujemy igły maszynowe do grubości materiału w zakresie od 120 do 160.

kątownik
kątownik

Wzornik kąta prostego, narzędzie przydatne przy trasowaniu materiałów tapicerskich.

kozioł tapicerski
kozioł tapicerski

Rusztowanie i stół roboczy w jednym. Łatwy do przenoszenia, zbudowany ze stabilnych nóg/podstawy oraz rynien, służących do osadzenia mebla i pozostawiania narzędzi w trakcie pracy.

liniał
liniał

Listwa wyznaczająca linie proste, potrzebne do trasowania materiałów tapicerskich; liniał może mieć długość od 40 do 200 cm.

maszyna do szycia
maszyna do szycia

Urządzenie do szycia, umożliwiające precyzyjne szycie proste ściegiem stębnowym (prostym) przy użyciu mocnych nici (20, 40, 60) i grubych igieł (od 120 do 160). Maszyny do szycia dedykowane pracom tapicerskim to warianty półprzemysłowe i przemysłowe z wbudowanymi dwoma lub trzema transportami.

młotek tapicerski
młotek tapicerski

Urządzenie pełniące podwójną funkcję: jedna część (obuch) służy do wbijania gwoździ tapicerskich, druga część, spłaszczona, z nacięciem w kształcie trójkąta, jest używana do podważania, dobijania lub do wyciągania gwoździ.

młotek stolarski
młotek stolarski

Młotek składający się z główki o bardzo twardej stali i (najczęściej) trzonka drewnianego. Pomocny w pracach konstrukcyjnych, montowaniu warstw podtrzymujących i sprężynujących.

nóż
nóż

Narzędzie do krojenia, cięcia itp., składające się przeważnie z metalowego ostrza, osadzonego na rękojeści drewnianej, metalowej lub z tworzywa sztucznego. W tapicerstwie, z uwagi na dość szeroki zakres prac przy renowacji mebli, używanych jest kilka rodzajów noży: długi i krótki prosty, elektryczny i mechaniczny talerzowy, zakrzywiony, o regulowanej długości, snycerski.

nożyce
nożyce

Narzędzie do cięcia różnych materiałów, składające się z dwóch połączonych przegubowo ostrzy, zwieranych podczas cięcia. W pracach tapicerskich używanych jest kilka rodzajów nożyc i nożyczek; aby zachować jak najlepszą ostrość i precyzję cięcia, należy pamiętać o ich indywidualnym przeznaczeniu.

obcęgi
obcęgi

Narzędzie wykonane ze stali, pomocnicze, służące do wyciągania gwoździ, skobli i zszywek, po wcześniejszym podważeniu ich innym narzędziem, np. młotkiem tapicerskim.

owerlok
owerlok

Maszyna do szycia używana do obrzucania krawędzi oraz do łączenia materiałów obiciowych z wyściółką, np. owatą.

papier ścierny
papier ścierny

Papier powleczony lepiszczem, do którego przyklejone są ziarna materiału ściernego, służący do szlifowania drewna i materiałów drzewnych oraz powłok lakierowych. Gradacje/ziarnistość papieru dobiera się w zależności od rodzaju pracy, według zasady: od najmniejszej do największej.

pasociąg; napinacz pasów
pasociąg; napinacz pasów

Mechanizm składający się z drewnianego bloku przytrzymującego i blokującego pas oraz drewnianej rączki. Opierając pas tapicerski o ramiak mebla, naciąga się go, równocześnie mocując trwale do podłoża zszywaczem lub gwoździami.

pilnik
pilnik

Narzędzie ręczne stalowe, o dużej gradacji piłowania, z długim ramieniem roboczym i uchwytem. Służy do uzyskiwania pożądanego kształtu poprzez piłowanie w materiałach drzewnych.

piła
piła

Narzędzie ręczne do przecinania materiałów drzewnych, stosowane również w pilarkach.

pistolet klejowy
pistolet klejowy

Narzędzie elektryczne, które szybko się nagrzewa, dzięki czemu wkład klejowy jest rozpuszczany. Podczas mocowania elementów wykończeniowych dekoracyjnych służy do rozprowadzania kleju termotopliwego w nieodwracalnym procesie.

pobijak
pobijak

Młotek wykonany w całości z drewna twardego; może mieć różne wymiary i masę. Używa się go do montażu drewnianych elementów nośnych, szkieletów, osadzania kołków, dybli, pobijania dłuta itp.

praska do guzików
praska do guzików

Ręczny przyrząd składający się z wycinaka do wycinania materiału obiciowego na wymiar guzika oraz zagniatarki do guzików. Każdy rozmiar guzika posiada osobny wycinak i matrycę.

przybory pomiarowe
przybory pomiarowe

Nazwa zbiorcza, określająca: metrówkę, przymiar stolarski, centymetr krawiecki.

skrobak
skrobak

Urządzenie służące, podobnie jak cyklina, do zdzierania cienkich warstw drewna, powłok lakierniczych (z miejsc widocznych), kleju z powierzchni fornirowanych (z miejsc niewidocznych). Zbudowane jest z uchwytu i ostrza stalowego.

stół krojczy; stół krawiecki
stół krojczy; stół krawiecki

Długi na co najmniej 2 m i szeroki na co najmniej 1,4 m stół do trasowania i rozkroju materiałów tapicerskich.

szlifierka
szlifierka

Taśmowa, oscylacyjna, mimośrodowa – urządzenie służące m.in. do zdzierania powłok ochronnych, wygładzania i wyrównywania powierzchni, usuwania nadmiaru materiału za pomocą materiałów ściernych.

ścisk stolarski
ścisk stolarski

Urządzenie zbudowane z dwóch ramion zamontowanych na prowadnicy: silnego roboczego, które jest zamontowane na stałe oraz regulowanego, które porusza się po prowadnicy. Ścisk stolarski służy do krótkotrwałego mocowania elementów meblowych do stołu roboczego lub podczas napraw, np. klejenia.

wełna stalowa; wata stalowa
wełna stalowa; wata stalowa

Poplątane, cienkie włókna stalowe, umożliwiające wygładzanie i oczyszczanie zarówno drewna, jak i metalu.

wiertarka stołowa jednowrzecionowa
wiertarka stołowa jednowrzecionowa

Stabilne i precyzyjne urządzenie, przydatne do pracy z niewielkimi przedmiotami, w których konieczne jest wykonanie otworów do mocowania okuć dekoracyjnych.

wkrętak
wkrętak

Narzędzie ręczne, służące do wkręcania w drewno, we wcześniej nawiercony otwór, wkrętów.

wkrętarka; wiertarko‑wkrętarka
wkrętarka; wiertarko‑wkrętarka

Elektronarzędzie służące do szybkiego wkręcania w drewno, we wcześniej nawiercony otwór, wkrętów. Po uprzedniej wymianie końcówki na wiertło może też służyć do wiercenia otworów w drewnie.

wyciągacz do zszywek i gwoździ
wyciągacz do zszywek i gwoździ

Urządzenie służące do podważania i wyciągania zszywek i gwoździ z ramy oraz ramiaka mebla. Składa się z bardzo twardego, wyprofilowanego elementu stalowego, zakończonego nacięciem i fazą oraz z trzonka z twardego drewna.

zszywarka pneumatyczna tapicerska
zszywarka pneumatyczna tapicerska

Potocznie: pistolet pneumatyczny – niezbędne narzędzie pracy tapicera. Pistolet ten może być używany jedynie w warsztatach wyposażonych w instalacje sprężonego powietrza.

zszywacz tapicerski
zszywacz tapicerski

Potocznie – taker. Urządzenie przeznaczone do szybkiego łączenia różnych materiałów, często używane jako narzędzie pomocnicze przy montażu poza zakładem tapicerskim. Rzadko stosowane w regularnej pracy z uwagi na małą precyzję i powolny czas pracy.

Interaktywne materiały sprawdzające
Przewodnik dla nauczyciela