E-materiały do kształcenia zawodowego

Eksploatacja środków transportu drogowego

Eksploatacja środków transportu drogowego — Kierowca mechanik , Technik transportu drogowego

bg‑turquoise

Słownik pojęć dla e‑materiałów

Słownik pojęć zawiera objaśnienia pojęć związanych z zagadnieniami omawianymi w niniejszym e‑materiale. Pojęcia uporządkowano alfabetycznie.

1
agregat chłodniczy
agregat chłodniczy

urządzenie służące do chłodzenia przestrzeni ładunkowej w naczepie lub w innych pojazdach transportowych

amortyzator
amortyzator

element zawieszenia w pojazdach, który ma za zadanie tłumić wibracje i wstrząsy powstające podczas jazdy, poprawiając komfort oraz bezpieczeństwo jazdy. Amortyzator składa się z cylindra, w którym porusza się tłok, oraz płynu hydraulicznego, który amortyzuje ruchy tłoka

benzyna
benzyna

surowcem do produkcji benzyny jest ropa naftowa, stosowana w silnikach spalinowych o zapłonie iskrowym. Skład tego paliwa zależy od składu ropy naftowej i warunków jej przerobu. Główny parametr benzyny to liczba oktanowa określa odporność na niekontrolowany samozapłon paliwa. Określone właściwości benzyny silnikowej uzyskuje się w wyniku komponowania w odpowiednich proporcjach lekkich ciekłych węglowodorów

część zamienna
część zamienna

pojedynczy element pojazdu (część, podzepół), który można nabyć w handlu, który ma, nadany przez jej producenta, numer katalogowy i nazwę

drążek kierowniczy
drążek kierowniczy

element układu kierowniczego w pojazdach, który umożliwia sterowanie kierunkiem jazdy. Drążek kierowniczy łączy koła przednie z kierownicą i umożliwia kierowcy zmianę kierunku jazdy poprzez obracanie kierownicy. Drążek kierowniczy jest połączony z końcówkami drążków kierowniczych, które z kolei są zamocowane do wahaczy kół przednich

eksploatacja
eksploatacja

proces zarządzania, użytkowania i utrzymania danego pojazdu lub środka transportowego w celu zapewnienia jego skutecznego, bezpiecznego i efektywnego funkcjonowania. Czas eksploatacji pojazdu trwa od chwili przejęcia go do wykorzystania, aż do chwili jego likwidacji (złomowania)

hamulec postojowy
hamulec postojowy

urządzenie mechaniczne lub elektryczne wbudowane w pojazd. Głównym zadaniem jest zabezpieczenie pojazdu przed przypadkowym ruchem lub toczącym się poruszaniem się, szczególnie gdy jest on zaparkowany lub zatrzymany. Działanie hamulca postojowego jest niezależne od funkcji głównych hamulców, takich jak hamulce tarczowe lub bębnowe, i zazwyczaj aktywuje się go za pomocą dźwigni lub przycisku, które znajdują się wewnątrz pojazdu

klocki hamulcowe
klocki hamulcowe

elementy układu hamulcowego w pojazdach, które mają za zadanie hamowanie ruchu obrotowego koła. Klocki hamulcowe są zamontowane na zaciskach hamulcowych i przyciskają się do tarczy hamulcowej, tworząc tarcie i hamując ruch kołowy

kod błędu
kod błędu

cyfrowy kod, który wskazuje na konkretne problemy lub usterki w samochodzie lub innym pojeździe. Kod błędu jest generowany przez system diagnostyczny pojazdu i przechowywany w pamięci sterownika

korozja
korozja

proces niszczenia materiałów, który jest wynikiem chemicznego lub elektrochemicznego oddziaływania ze środowiskiem, zazwyczaj atmosferą, wodą, solą lub glebą. Jest to naturalny proces, który prowadzi do degradacji materiałów, takich jak metal, na skutek reakcji chemicznych między materiałem a substancjami obecnymi w otoczeniu

R1IWrjsg2SP6X
Korozja
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
mechanizm różnicowy
mechanizm różnicowy

element układu napędowego w pojazdach, który umożliwia niezależne obracanie się kół jednej osi napędowej w różnych kierunkach i z różnymi prędkościami obrotowymi

nadwozie
nadwozie

zewnętrzna część konstrukcji pojazdu, która chroni kierowcę, pasażerów oraz ładunek przed warunkami atmosferycznymi i innymi czynnikami zewnętrznymi

naprawa
naprawa

przywrócenie właściwości użytkowych uszkodzonym elementom lub pojedynczym zespołom (podzespołom) pojazdu w wyniku regeneracji i/lub wymiany części zużytych

naprawialność
naprawialność

wszystkie cechy, właściwości konstrukcyjne i  technologiczne zespołów i elementów umożliwiające przywrócenie im sprawności w trakcie obsługi lub naprawy bez konieczności ich wymiany na nowe

niesprawność
niesprawność

oznacza wszelkie problemy wpływające na opóźnienia, utrudnienia lub nieefektywne przemieszczanie się ludzi lub towarów w ramach systemu transportowego

niezawodność
niezawodność

spełnianie przez zespoły, układy konstrukcyjne lub elementy, w określonym czasie i warunkach eksploatacji, i w zakresie planowanego obciążenia, funkcji, do których są one przeznaczone

niezdatność
niezdatność

niezdolność do wypełniania w określonych warunkach eksploatacji przeznaczonych dla niego funkcji i zadań

numer VIN (ang. Vehicle Identification Number)
numer VIN (ang. Vehicle Identification Number)

unikalny kod alfanumeryczny, składający się z 17 znaków, przypisany do każdego pojazdu. Numer VIN jest przypisany przez producenta i nie zmienia się przez cały okres użytkowania pojazdu

obiekt eksploatacji
obiekt eksploatacji

dowolny obiekt techniczny (maszyna, instalacja, urządzenie, wyposażenie, budowla), znajdująca się w eksploatacji. Obiektem eksploatacji jest również pojazd wykonujący transport drogowy

obsługa eksploatacyjna pojazdów
obsługa eksploatacyjna pojazdów

czynności obsługowe wykonywane cykliczne, których częstotliwość zależy od przebiegu pojazdu oraz czasu eksploatacji i przemienności sezonów odznaczających się szczególnymi warunkami eksploatacyjnymi

obsługiwalność
obsługiwalność

przystosowanie danego zespołu, układu konstrukcyjnego lub elementu do diagnostyki, regulacji, kontroli i wszelkich czynności związanych z usunięciem skutków ich zużycia

obsługiwanie
obsługiwanie

utrzymywanie pojazdu w stanie zdatności oraz przywracanie mu wymaganych właściwości funkcjonalnych dzięki przeglądom, regulacjom, konserwacji, naprawom

olej napędowy
olej napędowy

paliwo stosowane w silnikach z zapłonem samoczynnym. W jego skład wchodzą węglowodory otrzymywane w procesie destylacji ropy naftowej. Najistotniejszym parametrem oleju napędowego jest liczba cetanowa, określająca zdolność tego paliwa do samozapłonu

pneumatyczny układ hamulcowy
pneumatyczny układ hamulcowy

układ hamulcowy, w którym do przenoszenia siły hamowania wykorzystuje się sprężone powietrze. W takim układzie powietrze jest przekazywane za pomocą przewodów hamulcowych z układu sprężonego do zacisków hamulcowych, które dociskają klocki hamulcowe do tarcz hamulcowych

przepustnica
przepustnica

element, który służy do regulacji przepływu płynów lub gazów w układzie, poprzez zmianę stopnia otwarcia lub zamykania przepustnicy

rama
rama

szkielet lub konstrukcja nośna, która stanowi podstawowy element budowy pojazdu, na którym montowane są pozostałe elementy i podzespoły

rama podłużnicowa
rama podłużnicowa

konstrukcja, która stanowi podstawę pojazdu lub maszyny, zbudowana z dwóch podłużnych belek (tzw. podłużnic) oraz połączonych z nimi elementów krzyżowych

reduktor
reduktor

element mechaniczny, który służy do zmniejszenia prędkości obrotowej wału napędowego

silentblok
silentblok

element zawieszenia, który służy do tłumienia wibracji, hałasu i drgań w pojeździe

siodło
siodło

element umożliwiający łączenie naczepy z ciągnikiem siodłowym

RwaaghQfVKmkk
Siodło
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
sprzęgło
sprzęgło

element mechaniczny w pojazdach, który umożliwia przenoszenie momentu obrotowego z silnika na skrzynię biegów, a także jego rozłączanie w celu zmiany biegu lub zatrzymania pojazdu. Składa się z trzech elementów - tarczy sprzęgła, koła zamachowego oraz docisku sprzęgła

R1aQDAf2yjsn9
Sprzęgło
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
tester diagnostyczny
tester diagnostyczny

urządzenie służące do diagnozowania i identyfikowania usterek oraz problemów związanych z elektroniką i systemami mechanicznymi w samochodach oraz innych pojazdach mechanicznych

R1B0zy9oNDKsv
Tester diagnostyczny
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
trwałość
trwałość

zdolność do wykonywania przez zespoły, układy konstrukcyjne lub elementy funkcji, do których zostały przeznaczone, w określonym przedziale czasu i warunkach eksploatacji bez wymuszonych w nim przerw, aż do osiągnięcia przez nie stanu, który wymusi ich naprawę

układ hamulcowy
układ hamulcowy

zespół elementów w pojazdach mechanicznych, których zadaniem jest umożliwienie kierowcy skutecznego i bezpiecznego hamowania pojazdu poprzez przekształcenie energii kinetycznej na cieplną

układ jezdny
układ jezdny

zespół elementów w pojazdach mechanicznych, których zadaniem jest umożliwienie poruszania się pojazdu oraz zapewnienie jego stabilności i bezpieczeństwa na drodze

układ kierowniczy
układ kierowniczy

zespół elementów w pojazdach mechanicznych, których zadaniem jest umożliwienie kierowcy kontrolowania kierunku jazdy pojazdu oraz utrzymanie go na właściwej trajektorii, zapewniając jednocześnie komfort i bezpieczeństwo jazdy

układ napędowy
układ napędowy

zespół elementów technicznych w pojazdach mechanicznych, których celem jest przekazywanie energii z silnika lub innej źródła napędu na koła lub inne urządzenia napędzane, umożliwiając poruszanie się pojazdu

układ wspomagania kierownicy
układ wspomagania kierownicy

element układu kierowniczego w pojazdach, który ułatwia prowadzenie pojazdu i zmniejsza wysiłek potrzebny do skręcenia kół. Wspomaganie kierownicy jest realizowane przez hydrauliczne pompy, elektromechaniczne silniki lub elektroniczne układy sterowania, w celu asystowania kierowcy w obracaniu kierownicą

użytkowanie
użytkowanie

ogół działań związanych z operacją i eksploatacją pojazdu, w tym jazdą, utrzymaniem, naprawami, uzupełnianiem paliwa, obsługą, trasy planowania, zarządzaniem flotą oraz wszelkimi czynnościami mającymi na celu zapewnienie bezpiecznego i efektywnego przemieszczania się osób lub towarów między różnymi miejscami

zawieszenie
zawieszenie

zespół elementów w pojazdach mechanicznych, których celem jest zapewnienie odpowiedniego poziomu stabilności, komfortu jazdy oraz przyczepności pojazdu do nawierzchni drogowej poprzez absorbowanie wstrząsów i nierówności terenu

zdatność
zdatność

zdolność do wypełniania w określonych warunkach eksploatacji przeznaczonych dla niego funkcji i zadań