Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
E-materiały do kształcenia zawodowego

Produkcja ciasta i wyrobów obgotowywanych

SPC.01. Produkcja wyrobów cukierniczych - Cukiernik 751201 i Technik technologii żywności 344403

Słownik pojęć dla e‑zasobu

1
Instrukcja korzystania ze słownika

Słownik pojęć do e‑zasobu zawiera hasła oraz ich definicje. Hasła zostały ułożone w kolejności alfabetycznej. Wybrane pojęcia zawierają również odsyłacze (linki) do elementów składowych e‑zasobu, w których zostały użyte.

Poprawne korzystanie ze słownika pojęć pozwoli Ci opanować podstawowy zasób słownictwa branżowego oraz ułatwi przyswojenie wiedzy zawartej w materiale w e‑zasobie.

1
biologiczne środki spulchniające
biologiczne środki spulchniające

Drożdże, organizmy jednokomórkowe rozmnażające się przez pączkowanie. Warunkami niezbędnymi do ich rozmnażania są: obecność tlenu, temperatura od 27 do 35°C, kwaśny odczyn środowiska i pożywka. Podczas rozrostu drożdży dochodzi do rozkładu cukrów na alkohol i dwutlenek węgla. Powstały alkohol etylowy ulatnia się podczas pieczenia, natomiast dwutlenek węgla jest zatrzymywany przez napęczniały gluten. Ilość zatrzymanego gazu zależy od jakości glutenu.

RGIjqp9kHAz0v
Biologiczne środki spulchniające
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
chemiczne środki spulchniające
chemiczne środki spulchniające

Związki, do których zaliczamy kwaśny węglan sodu (popularnie zwany sodą oczyszczoną), kwaśny węglan amonu (popularnie nazywany amoniakiem) oraz proszek do pieczenia, w skład którego wchodzi kwaśny węglan sodu, kwaśny pirofosforan sodu oraz inne kwasy o lekko kwaśnym odczynie nazywane regulatorami kwasowości.

ciasto obgotowywane
ciasto obgotowywane

Ciasto sporządzane z mąki, jaj, niewielkiej ilości tłuszczu i cukru, ewentualnie z dodatkiem drożdży. Wyroby z tych ciast – po uformowaniu, a przed pieczeniem – krótko obgotowuje się w wodzie z dodatkiem soli, sody i cukru. Zabieg ten zwiększa objętość gotowych wyrobów.

czarnuszka
czarnuszka

Jednoroczna roślina z czarnymi trójkanciastymi nasionami, dorastająca do wysokości 40 centymetrów. Jest to przyprawa o wyrazistym ostrym i gorzkim smaku. Nasiona czarnuszki wykorzystuje się m.in. do wykańczania potraw i do produkcji oleju.

RmwfAvADkdh4L
Czarnuszka
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
fermentacja ciasta
fermentacja ciasta

Proces występujący przy produkcji ciast z użyciem drożdży. Uczestnicząc w fermentacji alkoholowej, drożdże zamieniają cukry zawarte w cieście na alkohol i dwutlenek węgla, który tworzy w cieście pęcherze gazu, powodując tzw. wyrastanie.

fermentacja kęsów
fermentacja kęsów

Etap rozrostu zachodzący w cieście podzielonym na kęsy.

fizyczne środki spulchniające
fizyczne środki spulchniające

Powietrze wprowadzone do ciasta, np. przez napowietrzoną masę jajową.

formierka do paluszków
formierka do paluszków

Maszyna do wyciskania cienkiej wstęgi paluszkowej, wchodząca w skład linii produkcyjnej.

R1BRx12fS1lpD
Formierka do paluszków
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
gliadyna
gliadyna

Białko roślinne proste, rozpuszczalne w alkoholu, należące do prolamin.

glutelina
glutelina

Białko roślinne proste, rozpuszczalne w kwasach i zasadach.

glutenina
glutenina

Najbardziej powszechne białko roślinne proste, należące do grupy glutelin.

gluten
gluten

Białko zbożowe pozyskiwane przez wypłukiwanie ciasta pszennego. Składa się z gliadyny i gluteniny. Gluten występuje przede wszystkim w pszenicy; gwarantuje dobre właściwości ciasta i zrobionych z niego wypieków.

komora rozrostowa
komora rozrostowa

Urządzenie służące do garowania, czyli rozrostu ciasta w odpowiednich i stabilnych warunkach temperatury, wilgotności oraz cyrkulacji powietrza. Stanowi ważne ogniwo w całym procesie produkcyjnym.

RXfcYWadUE192
Komora rozrostowa
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
linia mechaniczna do paluszków
linia mechaniczna do paluszków

Zespół połączonych ze sobą kolejno modułów, które mają za zadanie mechaniczne wytworzenie paluszków. W skład linii mechanicznej do paluszków wchodzą: mieszarka zetowa, formierka, wanna ługowa, obrotowe noże nacinające, urządzenia do dozowania posypek, piec przelotowy cyklotermiczny, tunel chłodniczy, przenośnik taśmowy i urządzenia pakujące.

mak
mak

Niebieskoczarne nasiona z kapsułek rośliny makowej. W całości lub rozdrobnione wykorzystuje się do wypieków, a także do produkcji oleju.

R6oQ8hWRPyr3g
Obwarzanek z makiem
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
miesiarka spiralna
miesiarka spiralna

Urządzenie służące do wyrabiania ciast różnego rodzaju, w zależności od zastosowanej końcówki. Można wyrabiać ciasta drożdżowe z użyciem zagniatacza – haka, piaskowe – z użyciem mieszadła typu liść lub biszkoptowe – z użyciem mieszadła typu rózga.

RX8pojvRmWfFg
Miesiarka spiralna
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
mieszarka zetowa
mieszarka zetowa

Urządzenie służące do zagniatania sztywnych ciast, wykorzystywane na liniach produkcyjnych na przykład w produkcji paluszków.

R1ZMsFOo70ZWD
Mieszarka zetowa
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
nasiona sezamu
nasiona sezamu

Ziarna długości około 2 milimetrów, mające kształt gruszki i kolor od jasnego po czarny. Czarny sezam ma orzechowy aromat, a jasny jest bardzo łagodny. Z sezamu pozyskuje się olej, dodaje się go do słodyczy i wypieków, robi się z niego kaszkę oraz używa jako przyprawę.

RZ8pTI3jkL40G
Nasiona sezamu
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
obgotowywanie kęsów
obgotowywanie kęsów

Proces polegający na obgotowywaniu uformowanych kęsów w wodzie, do której można dodać cukier, syrop skrobiowy, sodę oczyszczoną lub sól. Dzięki temu zabiegowi wyroby będą miały złocistą barwę i większą objętość.

piec przelotowy cyklotermiczny
piec przelotowy cyklotermiczny
1

Piec taśmowy, do wypieku w cyklu ciągłym w linii produkcyjnej. Dzięki ruchomej, stalowej taśmie siatkowej lub płytkowej jest zwiększona wydajność wypieku. Komora wypiekowa to tunel biegnący wzdłuż całego pieca. Urządzenia tego typu są stosowane przy wypieku większej ilości produktu.

1,1
RdNUtJGWykyxO
Piec przelotowy cyklotermiczny
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
RYCz7Ifkq1Yre
Piec przelotowy cyklotermiczny
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
proszek do pieczenia
proszek do pieczenia

Chemiczny środek spulchniający do ciast, który jest mieszaniną wodorowęglanu sodu, dwu wodoropirofosforanu sodu, skrobi oraz regulatorów kwasowości.

roztwór ługu sodowego
roztwór ługu sodowego

Wodorotlenek sodu NaOH rozpuszczony w wodzie. Wykorzystywany między innymi przy produkcji paluszków, nadaje wyrobowi błyszczącą powierzchnię, brązowy kolor i intensywny smak.

siła mąki
siła mąki

Zdolność do wchłaniania płynów podczas wyrabiania ciasta i do zatrzymywania dwutlenku węgla. Siłę mąki oznacza się literą W.

siła pędna drożdży
siła pędna drożdży

Zdolność spulchniania ciasta przez wytwarzanie się dwutlenku węgla.

tunel chłodniczy
tunel chłodniczy

Wydajne urządzenie przeznaczone do schładzania wyrobów, stosowane w produkcji ciągłej w linii produkcyjnej. Czynnikiem chłodzącym jest zimne powietrze, krążące specjalnymi kanałami w zamkniętym obiegu.

ROafoDQqWGVMr
Tunel chłodniczy
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
typ mąki
typ mąki

Stopień zmielenia. Liczba określająca typ informuje, ile gramów popiołu zawartych jest w 100 kilogramach suchej mąki – im wyższa liczba typu mąki, tym produkt jest ciemniejszy, ponieważ wzrasta zawartość substancji balastowych, minerałów i substancji smakowych.

urządzenia pakujące
urządzenia pakujące

Urządzenia do pakowania wyrobów gotowych w opakowania jednostkowe i zbiorcze, wykorzystywane i zamontowane na końcu linii produkcyjnej.

R1HYMClcBOhsH
Urządzenie pakujące
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
wanna ługowa
wanna ługowa

Zbiornik na roztwór ługu sodowego, wykorzystywany w linii produkcyjnej paluszków.

R1Gth1tlZRQ9V
Wanna ługowa
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
wyroby obgotowywane
wyroby obgotowywane

Do grupy tych wyrobów zaliczamy obwarzanki, precle, paluszki, świderki i bajgle.

RJa4SVPFP8Jl4
Wyroby obgotowywane
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
zbijanie ciasta
zbijanie ciasta

Proces polegający na usunięciu z ciasta nadmiaru nagromadzonego w nim dwutlenku węgla, a także wprowadzeniu tlenu, czyli napowietrzeniu go. Zbijanie ciasta ma również za zadanie rozerwanie siatki glutenu i uzyskanie jednolitej masy, o luźnej konsystencji. Dzięki temu, wyroby gotowe uzyskują odpowiednią kruchość.