Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Sprawdź się

1
Pokaż ćwiczenia:
11
Ćwiczenie 1

W Trenie XIV poeta podważa założenia filozofii stoickiej, stwierdzając, że człowiek nie kamień. Wyjaśnij, jak rozumiesz te słowa.

RF20TmDkgAGQG
(Uzupełnij).
11
Ćwiczenie 2

Pytania zadawane w Trenie X opierają się na różnych wyobrażeniach pośmiertnego losu człowieka. Wypisz z tekstu cytaty wskazujące kierunki filozoficznych poszukiwań poety oraz wyjaśnij, z jakimi koncepcjami się one łączą.

RLFJKunBVtL3z
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
R1FIwXuaomgBi
(Uzupełnij).
Jan Kochanowski Tren X

Orszulo moja wdzięcznaIndeks górny 191919 Indeks górny koniec, gdzieś mi sie podziała?
W którą stronę, w którąś sie krainę udała?
Czyś ty nad wszystki niebaIndeks górny 202020 Indeks górny koniec wysoko wniesiona
I tam w liczbę aniołków małych policzona?
Czyliś do raju wzięta? Czyliś na szcześliwe
WyspyIndeks górny 212121 Indeks górny koniec zaprowadzona? Czy cię przez teskliwe
CharonIndeks górny 222222 Indeks górny koniec jeziora wiezie i napawa zdrojem
NiepomnymIndeks górny 232323 Indeks górny koniec, że ty nie wiesz nic o płaczu moim?
Czy człowieka zrzuciwszyIndeks górny 242424 Indeks górny koniec i myśli dziewicze,
Wzięłaś na się postawęIndeks górny 252525 Indeks górny koniec i piórka słowicze?
Czyli sie w czyścu czyścisz, jesli z strony ciała
Jakakolwiek zmazeczka na tobie została?
Czyś po śmierci tam poszła, kędyś pierwej była,
Niżeś sie na mą ciężką żałość urodziła?
Gdzieśkolwiek jest, jesliś jest, lituj mej żałościIndeks górny 262626 Indeks górny koniec,
A nie możesz li w onej dawnej swej całościIndeks górny 272727 Indeks górny koniec,
Pociesz mię, jako możesz, a staw sie przede mną
LuboIndeks górny 282828 Indeks górny koniec snem, lubo cieniem, lub marą nikczemnąIndeks górny 292929 Indeks górny koniec.

C3 Źródło: Jan Kochanowski, Tren X, [w:] Fraszki, Pieśni, Treny, Psalmy, Kraków 2019, s. 69–70.
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
11
Ćwiczenie 3

Wypisz z Trenu X przykłady wskazanych środków stylistycznych i określ ich funkcje.

RM2EGzUWVz0Wp
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
Rm6AhcfbzAdaL
(Uzupełnij).
R1L1MtXqPKttY11
Ćwiczenie 4
Zapoznaj się z Trenem X, a następnie oceń prawdziwość poniższych stwierdzeń. Pytania zadawane przez postać mówiącą można uznać za wyraz antycznego toposu ubi est? (ubi sunt?). Możliwe odpowiedzi: prawda, fałsz. Zdanie Gdzieśkolwiek jest, jeśliś jest można uznać za negatywną odpowiedź na postawione wstępnie pytania. Możliwe odpowiedzi: prawda, fałsz. Ze słów postaci mówiącej można wnioskować, że żadna religia nie daje pewnej wiedzy eschatologicznej, nie daje też zatem oparcia w przeżywaniu żałoby. Możliwe odpowiedzi: prawda, fałsz. Wizja zaświatów zarysowana w utworze ma charakter synkretyczny, co świadczy o humanistycznej erudycji poety. Możliwe odpowiedzi: prawda, fałsz. Kryzys postaci mówiącej jest związany z jednej strony z lękiem eschatologicznym, z drugiej zaś z przeświadczeniem, że ludzki sposób myślenia o tym, co spotyka człowieka po śmierci, jest niedoskonały. Możliwe odpowiedzi: prawda, fałsz
21
Ćwiczenie 5

Zapoznaj się z komentarzem do Trenu X napisanym przez Janusza Pelca. Wyjaśnij, jak rozumiesz stwierdzenie, że utwór poety ma charakter bluźnierstwa. Czy zgadzasz się ze stanowiskiem badacza? Uzasadnij odpowiedź.

Janusz Pelc Jan Kochanowski. Szczyt renesansu w literaturze polskiej

Zbolały ojciec‑poeta, poeta‑myśliciel, którego w największej potrzebie zawiodły ideały i pewniki, jakie podsuwała filozofia, pobożność, ludzkie przekonania i wierzenia, wypowiada tu najbardziej podstawowe pytanie egzystencjalne: jeśliś jest”? Bo może po śmierci w ogóle ciebie już nie ma? Może ostatecznie i bezpowrotnie zakończyłaś swój byt? Dla chrześcijanina XVI wieku [...] pytanie takie było właściwie bluźnierstwem. I poeta przed takim bluźnierstwem nie cofnął się jednak.

C4 Źródło: Janusz Pelc, Jan Kochanowski. Szczyt renesansu w literaturze polskiej, Warszawa 1980, s. 450.
R15eNKp8Htg81
(Uzupełnij).
211
Ćwiczenie 6

Wyjaśnij, jak rozumiesz wątpliwości wyrażone przez poetę w podanych fragmentach Trenów. Każdy z cytatów opatrz krótkim komentarzem.

R23WmQHnt1saL
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
RhOUarUCAXDYJ
1. Nie wiem, co lżej: czy w smutku jawnie żałować,Czyli się z przyrodzeniem gwałtem mocować?Tren I 2. Tak li moja Orszula, jeszcze żyć na świecieNie umiawszy, musiała w ranym umrzeć lecie? I nie napatrzawszy sie jasności słonecznej,Poszła nieboga widzieć krajów nocy wiecznej.Tren II 3. Kupić by cię, mądrości, za drogie pieniądze,Która (jesli prawdziwie mienią) wszytki żądze,Wszytki ludzkie frasunki umiesz wykorzenić,A człowieka tylko nie w anioła odmienić,Który nie wie, co boleść, frasunku nie czuje,Złym przygodam nie podległ, strachom nie hołduje.Tren IX 4. Nieszczesna matko [...]Gdzie teraz twych siedm synów i dziewek tak wiele?Gdzie pociecha? Gdzie radość i twoje wesele?Widzę czternaście mogił; a ty nieszcześliwa [...]W którą nadzieję żywiesz? Czego czekasz więcej?Czemu śmiercią żałości nie zbywasz co pręcej?Tren XV. (Uzupełnij).
3
Ćwiczenie 7

Zapoznaj się z Trenem XI, a następnie zaznacz poprawne wnioski wynikające z lektury.

Jan Kochanowski Tren XI

„Fraszka cnota”Indeks górny 303030 Indeks górny koniec, powiedział Brutus porażonyIndeks górny 313131 Indeks górny koniec.
Fraszka, kto sie przypatrzy, fraszka z każdej strony.
Kogo kiedy pobożność jego ratowała?
Kogo dobroć przypadku złego uchowała?
NieznajomyIndeks górny 323232 Indeks górny koniec wróg jakiś miesza ludzkie rzeczy,
Nie mając ani dobrych, ani złych na pieczyIndeks górny 333333 Indeks górny koniec.
Kędy jego duch wienie, żaden nie ulężeIndeks górny 343434 Indeks górny koniec:
Praw li, krzyw li, bez braku każdego dosiężeIndeks górny 353535 Indeks górny koniec.
A my rozumy swoje przedsię udać chcemyIndeks górny 363636 Indeks górny koniec,
Hardzi miedzy prostaki, że nic nie umiemy.
Wspinamy sie do nieba, Boże tajemnice
UpatrującIndeks górny 373737 Indeks górny koniec, ale wzrok śmiertelnej źrzenice
Tępy na to; sny lekkie, sny płocheIndeks górny 383838 Indeks górny koniec nas bawią,
Które sie nam podobno nigdy nie wyjawią.
Żałości, co mi czynisz? OwaIndeks górny 393939 Indeks górny koniec już oboje
Mam stracić - i pociechę, i baczenieIndeks górny 404040 Indeks górny koniec swoje?

C5 Źródło: Jan Kochanowski, Tren XI, [w:] Fraszki, Pieśni, Treny, Psalmy, Kraków 2019, s. 70–71.
RSJ9PgdzWx8Im
Możliwe odpowiedzi: 1. Utwór można uznać za wyraz kryzysu religijnego, ponieważ poeta podważa w nim sens pobożności., 2. Utwór można uznać za wyraz kryzysu religijnego, ponieważ poeta podkreśla sprzeczność, jaką dostrzega pomiędzy wyobrażeniem o sprawiedliwym i dobrym Bogu a pierwiastkiem zła obecnym w stworzonym przez niego świecie., 3. Utwór można uznać za przejaw kryzysu etycznego, ponieważ poeta podważa sens czynienia dobra., 4. Utwór można uznać za wyraz kryzysu religijnego, ponieważ poeta kwestionuje istnienie Boga., 5. Utwór można uznać za wyraz kryzysu filozoficznego, ponieważ poeta podważa wartości stoicyzmu, którego ideom był wcześniej wierny.
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
31
Ćwiczenie 8

Wyjaśnij, jak rozumiesz pytanie kierowane do personifikowanej żałości na końcu Trenu XI.

RF3ovp8z3dgsy
(Uzupełnij).
Prezentacja TED
Dla nauczyciela