Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia:

Ćwiczenie 1

Uzupełnij i zbilansuj równania reakcji spalania następujących cykloalkanów.

R1IISl3gu9NEv

C_{4} H_{8}

+

10

, 2.

4

, 3.

14

, 4.

15

, 5.

2

, 6.

C_{10} H_{20}

, 7.

C

, 8.

6

, 9.

2

, 10.

14

, 11.

6

, 12.

21

, 13.

6

, 14.

C

, 15.

C_{5} H_{10}

, 16.

2

, 17.

4

, 18.

3

, 19.

{CO}_{2}

O_{2}

\to

10

, 2.

4

, 3.

14

, 4.

15

, 5.

2

, 6.

C_{10} H_{20}

, 7.

C

, 8.

6

, 9.

2

, 10.

14

, 11.

6

, 12.

21

, 13.

6

, 14.

C

, 15.

C_{5} H_{10}

, 16.

2

, 17.

4

, 18.

3

, 19.

{CO}_{2}

10

, 2.

4

, 3.

14

, 4.

15

, 5.

2

, 6.

C_{10} H_{20}

, 7.

C

, 8.

6

, 9.

2

, 10.

14

, 11.

6

, 12.

21

, 13.

6

, 14.

C

, 15.

C_{5} H_{10}

, 16.

2

, 17.

4

, 18.

3

, 19.

{CO}_{2}

+

10

, 2.

4

, 3.

14

, 4.

15

, 5.

2

, 6.

C_{10} H_{20}

, 7.

C

, 8.

6

, 9.

2

, 10.

14

, 11.

6

, 12.

21

, 13.

6

, 14.

C

, 15.

C_{5} H_{10}

, 16.

2

, 17.

4

, 18.

3

, 19.

{CO}_{2}

H_{2} O

b) 1.

10

, 2.

4

, 3.

14

, 4.

15

, 5.

2

, 6.

C_{10} H_{20}

, 7.

C

, 8.

6

, 9.

2

, 10.

14

, 11.

6

, 12.

21

, 13.

6

, 14.

C

, 15.

C_{5} H_{10}

, 16.

2

, 17.

4

, 18.

3

, 19.

{CO}_{2}

C_{3} H_{6}

+

10

, 2.

4

, 3.

14

, 4.

15

, 5.

2

, 6.

C_{10} H_{20}

, 7.

C

, 8.

6

, 9.

2

, 10.

14

, 11.

6

, 12.

21

, 13.

6

, 14.

C

, 15.

C_{5} H_{10}

, 16.

2

, 17.

4

, 18.

3

, 19.

{CO}_{2}

O_{2}

\to

10

, 2.

4

, 3.

14

, 4.

15

, 5.

2

, 6.

C_{10} H_{20}

, 7.

C

, 8.

6

, 9.

2

, 10.

14

, 11.

6

, 12.

21

, 13.

6

, 14.

C

, 15.

C_{5} H_{10}

, 16.

2

, 17.

4

, 18.

3

, 19.

{CO}_{2}

10

, 2.

4

, 3.

14

, 4.

15

, 5.

2

, 6.

C_{10} H_{20}

, 7.

C

, 8.

6

, 9.

2

, 10.

14

, 11.

6

, 12.

21

, 13.

6

, 14.

C

, 15.

C_{5} H_{10}

, 16.

2

, 17.

4

, 18.

3

, 19.

{CO}_{2}

+

10

, 2.

4

, 3.

14

, 4.

15

, 5.

2

, 6.

C_{10} H_{20}

, 7.

C

, 8.

6

, 9.

2

, 10.

14

, 11.

6

, 12.

21

, 13.

6

, 14.

C

, 15.

C_{5} H_{10}

, 16.

2

, 17.

4

, 18.

3

, 19.

{CO}_{2}

H_{2} O

c) 1.

10

, 2.

4

, 3.

14

, 4.

15

, 5.

2

, 6.

C_{10} H_{20}

, 7.

C

, 8.

6

, 9.

2

, 10.

14

, 11.

6

, 12.

21

, 13.

6

, 14.

C

, 15.

C_{5} H_{10}

, 16.

2

, 17.

4

, 18.

3

, 19.

{CO}_{2}

C_{7} H_{14}

+

10

, 2.

4

, 3.

14

, 4.

15

, 5.

2

, 6.

C_{10} H_{20}

, 7.

C

, 8.

6

, 9.

2

, 10.

14

, 11.

6

, 12.

21

, 13.

6

, 14.

C

, 15.

C_{5} H_{10}

, 16.

2

, 17.

4

, 18.

3

, 19.

{CO}_{2}

O_{2}

\to

10

, 2.

4

, 3.

14

, 4.

15

, 5.

2

, 6.

C_{10} H_{20}

, 7.

C

, 8.

6

, 9.

2

, 10.

14

, 11.

6

, 12.

21

, 13.

6

, 14.

C

, 15.

C_{5} H_{10}

, 16.

2

, 17.

4

, 18.

3

, 19.

{CO}_{2}

{CO}_{2}

+

10

, 2.

4

, 3.

14

, 4.

15

, 5.

2

, 6.

C_{10} H_{20}

, 7.

C

, 8.

6

, 9.

2

, 10.

14

, 11.

6

, 12.

21

, 13.

6

, 14.

C

, 15.

C_{5} H_{10}

, 16.

2

, 17.

4

, 18.

3

, 19.

{CO}_{2}

H_{2} O

d) 1.

10

, 2.

4

, 3.

14

, 4.

15

, 5.

2

, 6.

C_{10} H_{20}

, 7.

C

, 8.

6

, 9.

2

, 10.

14

, 11.

6

, 12.

21

, 13.

6

, 14.

C

, 15.

C_{5} H_{10}

, 16.

2

, 17.

4

, 18.

3

, 19.

{CO}_{2}

10

, 2.

4

, 3.

14

, 4.

15

, 5.

2

, 6.

C_{10} H_{20}

, 7.

C

, 8.

6

, 9.

2

, 10.

14

, 11.

6

, 12.

21

, 13.

6

, 14.

C

, 15.

C_{5} H_{10}

, 16.

2

, 17.

4

, 18.

3

, 19.

{CO}_{2}

+

10

, 2.

4

, 3.

14

, 4.

15

, 5.

2

, 6.

C_{10} H_{20}

, 7.

C

, 8.

6

, 9.

2

, 10.

14

, 11.

6

, 12.

21

, 13.

6

, 14.

C

, 15.

C_{5} H_{10}

, 16.

2

, 17.

4

, 18.

3

, 19.

{CO}_{2}

O_{2}

\to

10

{CO}_{2}

+

10

H_{2} O

e) 1.

10

, 2.

4

, 3.

14

, 4.

15

, 5.

2

, 6.

C_{10} H_{20}

, 7.

C

, 8.

6

, 9.

2

, 10.

14

, 11.

6

, 12.

21

, 13.

6

, 14.

C

, 15.

C_{5} H_{10}

, 16.

2

, 17.

4

, 18.

3

, 19.

{CO}_{2}

+

5

O_{2}

\to

10

10

, 2.

4

, 3.

14

, 4.

15

, 5.

2

, 6.

C_{10} H_{20}

, 7.

C

, 8.

6

, 9.

2

, 10.

14

, 11.

6

, 12.

21

, 13.

6

, 14.

C

, 15.

C_{5} H_{10}

, 16.

2

, 17.

4

, 18.

3

, 19.

{CO}_{2}

+

10

, 2.

4

, 3.

14

, 4.

15

, 5.

2

, 6.

C_{10} H_{20}

, 7.

C

, 8.

6

, 9.

2

, 10.

14

, 11.

6

, 12.

21

, 13.

6

, 14.

C

, 15.

C_{5} H_{10}

, 16.

2

, 17.

4

, 18.

3

, 19.

{CO}_{2}

H_{2} O

C_{4} H_{8}

+

10

, 2.

4

, 3.

14

, 4.

15

, 5.

2

, 6.

C_{10} H_{20}

, 7.

C

, 8.

6

, 9.

2

, 10.

14

, 11.

6

, 12.

21

, 13.

6

, 14.

C

, 15.

C_{5} H_{10}

, 16.

2

, 17.

4

, 18.

3

, 19.

{CO}_{2}

O_{2}

\to

10

, 2.

4

, 3.

14

, 4.

15

, 5.

2

, 6.

C_{10} H_{20}

, 7.

C

, 8.

6

, 9.

2

, 10.

14

, 11.

6

, 12.

21

, 13.

6

, 14.

C

, 15.

C_{5} H_{10}

, 16.

2

, 17.

4

, 18.

3

, 19.

{CO}_{2}

10

, 2.

4

, 3.

14

, 4.

15

, 5.

2

, 6.

C_{10} H_{20}

, 7.

C

, 8.

6

, 9.

2

, 10.

14

, 11.

6

, 12.

21

, 13.

6

, 14.

C

, 15.

C_{5} H_{10}

, 16.

2

, 17.

4

, 18.

3

, 19.

{CO}_{2}

+

10

, 2.

4

, 3.

14

, 4.

15

, 5.

2

, 6.

C_{10} H_{20}

, 7.

C

, 8.

6

, 9.

2

, 10.

14

, 11.

6

, 12.

21

, 13.

6

, 14.

C

, 15.

C_{5} H_{10}

, 16.

2

, 17.

4

, 18.

3

, 19.

{CO}_{2}

H_{2} O

b) 1.

10

, 2.

4

, 3.

14

, 4.

15

, 5.

2

, 6.

C_{10} H_{20}

, 7.

C

, 8.

6

, 9.

2

, 10.

14

, 11.

6

, 12.

21

, 13.

6

, 14.

C

, 15.

C_{5} H_{10}

, 16.

2

, 17.

4

, 18.

3

, 19.

{CO}_{2}

C_{3} H_{6}

+

10

, 2.

4

, 3.

14

, 4.

15

, 5.

2

, 6.

C_{10} H_{20}

, 7.

C

, 8.

6

, 9.

2

, 10.

14

, 11.

6

, 12.

21

, 13.

6

, 14.

C

, 15.

C_{5} H_{10}

, 16.

2

, 17.

4

, 18.

3

, 19.

{CO}_{2}

O_{2}

\to

10

, 2.

4

, 3.

14

, 4.

15

, 5.

2

, 6.

C_{10} H_{20}

, 7.

C

, 8.

6

, 9.

2

, 10.

14

, 11.

6

, 12.

21

, 13.

6

, 14.

C

, 15.

C_{5} H_{10}

, 16.

2

, 17.

4

, 18.

3

, 19.

{CO}_{2}

10

, 2.

4

, 3.

14

, 4.

15

, 5.

2

, 6.

C_{10} H_{20}

, 7.

C

, 8.

6

, 9.

2

, 10.

14

, 11.

6

, 12.

21

, 13.

6

, 14.

C

, 15.

C_{5} H_{10}

, 16.

2

, 17.

4

, 18.

3

, 19.

{CO}_{2}

+

10

, 2.

4

, 3.

14

, 4.

15

, 5.

2

, 6.

C_{10} H_{20}

, 7.

C

, 8.

6

, 9.

2

, 10.

14

, 11.

6

, 12.

21

, 13.

6

, 14.

C

, 15.

C_{5} H_{10}

, 16.

2

, 17.

4

, 18.

3

, 19.

{CO}_{2}

H_{2} O

c) 1.

10

, 2.

4

, 3.

14

, 4.

15

, 5.

2

, 6.

C_{10} H_{20}

, 7.

C

, 8.

6

, 9.

2

, 10.

14

, 11.

6

, 12.

21

, 13.

6

, 14.

C

, 15.

C_{5} H_{10}

, 16.

2

, 17.

4

, 18.

3

, 19.

{CO}_{2}

C_{7} H_{14}

+

10

, 2.

4

, 3.

14

, 4.

15

, 5.

2

, 6.

C_{10} H_{20}

, 7.

C

, 8.

6

, 9.

2

, 10.

14

, 11.

6

, 12.

21

, 13.

6

, 14.

C

, 15.

C_{5} H_{10}

, 16.

2

, 17.

4

, 18.

3

, 19.

{CO}_{2}

O_{2}

\to

10

, 2.

4

, 3.

14

, 4.

15

, 5.

2

, 6.

C_{10} H_{20}

, 7.

C

, 8.

6

, 9.

2

, 10.

14

, 11.

6

, 12.

21

, 13.

6

, 14.

C

, 15.

C_{5} H_{10}

, 16.

2

, 17.

4

, 18.

3

, 19.

{CO}_{2}

{CO}_{2}

+

10

, 2.

4

, 3.

14

, 4.

15

, 5.

2

, 6.

C_{10} H_{20}

, 7.

C

, 8.

6

, 9.

2

, 10.

14

, 11.

6

, 12.

21

, 13.

6

, 14.

C

, 15.

C_{5} H_{10}

, 16.

2

, 17.

4

, 18.

3

, 19.

{CO}_{2}

H_{2} O

d) 1.

10

, 2.

4

, 3.

14

, 4.

15

, 5.

2

, 6.

C_{10} H_{20}

, 7.

C

, 8.

6

, 9.

2

, 10.

14

, 11.

6

, 12.

21

, 13.

6

, 14.

C

, 15.

C_{5} H_{10}

, 16.

2

, 17.

4

, 18.

3

, 19.

{CO}_{2}

10

, 2.

4

, 3.

14

, 4.

15

, 5.

2

, 6.

C_{10} H_{20}

, 7.

C

, 8.

6

, 9.

2

, 10.

14

, 11.

6

, 12.

21

, 13.

6

, 14.

C

, 15.

C_{5} H_{10}

, 16.

2

, 17.

4

, 18.

3

, 19.

{CO}_{2}

+

10

, 2.

4

, 3.

14

, 4.

15

, 5.

2

, 6.

C_{10} H_{20}

, 7.

C

, 8.

6

, 9.

2

, 10.

14

, 11.

6

, 12.

21

, 13.

6

, 14.

C

, 15.

C_{5} H_{10}

, 16.

2

, 17.

4

, 18.

3

, 19.

{CO}_{2}

O_{2}

\to

10

{CO}_{2}

+

10

H_{2} O

e) 1.

10

, 2.

4

, 3.

14

, 4.

15

, 5.

2

, 6.

C_{10} H_{20}

, 7.

C

, 8.

6

, 9.

2

, 10.

14

, 11.

6

, 12.

21

, 13.

6

, 14.

C

, 15.

C_{5} H_{10}

, 16.

2

, 17.

4

, 18.

3

, 19.

{CO}_{2}

+

5

O_{2}

\to

10

10

, 2.

4

, 3.

14

, 4.

15

, 5.

2

, 6.

C_{10} H_{20}

, 7.

C

, 8.

6

, 9.

2

, 10.

14

, 11.

6

, 12.

21

, 13.

6

, 14.

C

, 15.

C_{5} H_{10}

, 16.

2

, 17.

4

, 18.

3

, 19.

{CO}_{2}

+

10

, 2.

4

, 3.

14

, 4.

15

, 5.

2

, 6.

C_{10} H_{20}

, 7.

C

, 8.

6

, 9.

2

, 10.

14

, 11.

6

, 12.

21

, 13.

6

, 14.

C

, 15.

C_{5} H_{10}

, 16.

2

, 17.

4

, 18.

3

, 19.

{CO}_{2}

H_{2} O

$C$ , $2$ , $15$ , $4$ , $C_{5} H_{10}$ , $4$ , ${CO}_{2}$ , $14$ , $6$ , $C$ , $21$ , $2$ , $2$ , $C_{10} H_{20}$ , $14$ , $10$ , $6$ , $3$ , $6$

a) $C_{4} H_{8} +$ ............ $O_{2} \to$ ........................ $+$ ............ $H_{2} O$

b) ............ $C_{3} H_{6}$ $+$ ............ $O_{2} \to$ ........................ $+$ ............ $H_{2} O$

c) ............ $C_{7} H_{14} +$ ............ $O_{2} \to$ ............ ${CO}_{2} +$ ............ $H_{2} O$

d) ........................ $+$ ............ $O_{2} \to 10 {CO}_{2} + 10 H_{2} O$

e) ............ $+ 5 O_{2} \to 10$ ............ $+$ ............ $H_{2} O$

111

Ćwiczenie 2

Podaj wzór kreskowy monobromopochodnej, utworzonej w wyniku bromowania cykloalkanu, którego wzór sumaryczny to $C_{10} H_{20}$ .

RBsAT6E4vu59h

Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

R1SIfoThh325m

Odpowiedź do ćwiczenia nr 2 — Odpowiedź do ćwiczenia nr $2$
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

RHWXmcSAmgFjz1

Ćwiczenie 2

Ćwiczenie 3

Zaznacz, jak nazywa się reakcja chlorowania i bromowania cykloalkanów?

R5j22QFhvOwtC

addycja elektrofilowa
substytucja elektrofilowa
addycja nukleofilowa
substytucja nukleofilowa
addycja rodnikowa
substytucja rodnikowa

Ćwiczenie 4

W wyniku chlorowania cykloalkanu otrzymano produkt organiczny o masie molowej $104,5 \frac{g}{mol}$ . Wyznacz wzór rzeczywisty cykloalkanu poddanego reakcji.

RkiBuLCB22UNA

Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

RtMvz915OHbr4

W obliczeniach skorzystaj ze wzoru ogólnego monochloropochodnej cykloalkanu.

C_{n} H_{2 n - 1} Cl

Oblicz liczbę atomów węgla:

12 n + 2 n - 1 + 35,5 = 104,5

14 n = 70

n = 4

Wzór rzeczywisty cykloalkanu to $C_{4} H_{8}$ .

Ćwiczenie 5

Oblicz objętość chloru w warunkach normalnych, jaką należy dodać do cyklopentanu, aby otrzymać $10 g$ chlorocyklopentanu, jeżeli wiesz, że reakcja zachodzi z $93 %$ wydajnością.

RMaYVddqySgVu

Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

RaRsxGbDiqwle

Przykład poprawnej odpowiedzi

Zapisz równania reakcji:

C_{5} H_{10} + {Cl}_{2} \to C_{5} H_{9} Cl + HCl

Oblicz teoretyczną masę chlorocyklopentanu:

10 g — 93 %

x — 100 %

x = 10,75 g

Oblicz objętość chloru, przypadającą na teoretyczną masę chlorocyklopentanu:

22,41 {dm}^{3} {Cl}_{2} — 104,5 g C_{5} H_{9} Cl

y — 10,75 g

y = 2,3 {dm}^{3} {Cl}_{2}

Do cyklopentanu należy dodać $2,3 {dm}^{3}$ chloru.

Ćwiczenie 6

W wyniku spalenia cyklobutanu otrzymano tlenek węgla( $IV$ ), który wprowadzono do wody wapiennej. Po przesączeniu roztworu otrzymano $35,71 g$ osadu. Oblicz masę cyklobutanu poddanego reakcji. Załóż, że reakcje zaszły ze $100 %$ wydajnością.

RvIC5ZCWnQxqA

Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

RdhpSOOAGQBN6

Masa powstającego w reakcji spalania tlenku węgla( $IV$ ) jest równa masie zużytego dwutlenku węgla na otrzymanie osadu węglanu wapnia.

Przykład poprawnej odpowiedzi

Zapisz równania reakcji:

C_{4} H_{8} + 6 O_{2} \to 4 {CO}_{2} + 4 H_{2} O

{CO}_{2} + Ca {(OH)}_{2} \to {CaCO}_{3} + H_{2} O

Oblicz masę ${CO}_{2}$ , zużytego w drugiej reakcji:

44 g {CO}_{2} — 100 g {CaCO}_{3}

x — 35,71 g

x = 15,71 g

Zakładając $100 %$ wydajności, powstały w pierwszej reakcji ${CO}_{2}$ został zużyty w reakcji drugiej.

Oblicz masę cyklobutanu:

56 g C_{4} H_{8} — 4 \cdot 44 g {CO}_{2}

y — 15,71 g

y = 5 g

Masa cyklobutanu poddanego reakcji wynosi $5 g$ .

311

Ćwiczenie 7

Wiedząc, że w wyniku reakcji addycji bromu do cyklopropanu w środowisku obojętnym następuje rozerwanie pierścienia i powstaje pochodna alkanu o niezmienionej liczbie atomów węgla, zapisz równanie tej reakcji.

RDEnvMeL0dZqA

Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

R1AVSyCgPCPQH3

Ćwiczenie 7

311

Ćwiczenie 8

Cyklobutan ulega reakcji addycji wodoru pod wpływem katalizatora niklowego i wysokiej temperatury. W wyniku tej reakcji pierścień zostaje rozerwany i powstaje łańcuchowy węglowodór. Podaj nazwę tego węglowodoru oraz oblicz jego masę, jeżeli wiesz, że do reakcji użyto $200 {cm}^{3}$ wodoru, odmierzonego w warunkach normalnych. Wynik podaj w miligramach $[mg]$ z dokładnością do jedności.

R1ZVcWJPgN6nr

Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

R1J7oXVnJAoKv

W warunkach normalnych objętość molowa gazu wynosi $22,41 {dm}^{3}$ .

Zapisz równania reakcji:

RKDGHpBQZ9F0f

Ilustracja przedstawiająca pomocniczy schemat reakcji do zadania. Cząsteczka cyklobutanu zbudowanego z czteroczłonowego pierścienia nasyconego. Dodać cząsteczkę wodoru. Strzałka w prawo nad strzałką nikiel Ni oraz temperatura. Za strzałką cząsteczka butanu zbudowanego z czterowęglowego łańcuch nasyconego. — Odpowiedź do zadania nr 8
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

22,41 {dm}^{3} H_{2} — 58 g butanu

0,2 {dm}^{3} H_{2} — x

x = 0,518 g butanu = 518 mg butanu

Masa butanu wynosi $518 mg$ .

Grafika interaktywna

Dla nauczyciela