Sprawdź się
Przeczytaj tekst dotyczący przeglądu wojska przez króla Stefana Batorego przed wyprawą na Połock. Następnie połącz w pary fragmenty tekstu z żołnierzami przedstawionymi na ilustracjach.
Zapoznaj się z tekstem dotyczącym przeglądu wojska przez króla Stefana Batorego przed wyprawą na Połock. Następnie wykonaj ćwiczenie.
Król niemalowanyNastąpił przegląd wojska. Wjechawszy na wzgórze król objął wzrokiem szeroką płaszczyznę. Na znak buławą, dany przez hetmana Mieleckiego, podniósł się w oddali ciemny obłok kurzu, który rósł w miarę zbliżania się. To cwałem szła ciężka husaria. W rękach jeźdźców powiewały na drzewcach kolorowe proporce. Zbroje rycerzy i rzędy koni lśniły od złota, jedwabi i drogich kamieni. Za nimi szła lekka jazda oraz oddziały kozackie, uzbrojone w szable i kopie. Dalej – tatarska na małych, zwinnych konikach, przykrytych skórami dzikich zwierząt lub kożuchami odwróconymi włosem do góry. Oddziały często miały własne kapele, grające hałaśliwie na piszczałkach, przy wtórze kotłów i bębnów […]. Węgierskie oddziały z daleka dawały o sobie znać okrzykami na cześć swego rodaka – króla.
Zapoznaj się z tytułami podrozdziałów książki biograficznej poświęconej Stefanowi Batoremu. Następnie zaznacz właściwe dokończenie zdania oraz uzasadnij swój wybór.
Część piąta LEPSZY STRATEG CZY OFICER?
I. Wyprawa na Połock
II. I wyprawa po zgodę
III. Wielkie Łuki
IV. Zdobycze
V. Auratae contiones?
VI. Trzecia siła
VII. Pskowska korzyść a własna skóra
VIII. „Ziele” pod Pskowem
IX. Pax
Zapoznaj się z fragmentami satyrycznej piosenki zespołu T‑Raperzy znad Wisły poświęconej Stefanowi Batoremu (cały utwór możesz odnaleźć i odsłuchać w internecie). Rozstrzygnij, czy cytowane fragmenty utworu nadają się do wykorzystania w prezentacji dotyczącej wojny Stefana Batorego z Moskwą o Inflanty. Uzasadnij swoją opinię.
Co do Heńka Walezjusza
To był zwykły oczajdusza,
Co bez krztyny elegancji
Rzucił tron i zwiał do Francji.Po nim była Jagiellonka
Lecz nie mogła bez małżonka
Na tron zasiąść i dlatego
Wybór padł na Batorego. […]Był wojakiem wyśmienitym,
Znał języki cztery przy tym,
Polski miał być jego piątym –
Choć próbował, szybko zwątpił.Fakt ten nie miał wpływu na nic,
Nieugięcie strzegł nam granic,
Zwłaszcza że u boku swego
Miał kanclerza Zamoyskiego. […]Wielkie też są króla mości
Osiągnięcia w wojskowości,
Tak więc jeździe, aby wiodła
Bój skuteczniej, sprawił siodła. […]Przez trzy lata w wojny stanie
Stefan z Groźnym był Iwanem,
Lecz choć Iwan natarł hurmem
I niejednym nękał szturmem,
Nielichego dał mu bobu,
Strasząc nawet widmem grobu.Zdobył Połock i Inflanty,
Choć był Iwan temu anty,
Wielkie Łuki, tudzież grody
Pograniczne, nim do zgody
Doszło we wsi Jam Zapolski
Niewchodzącej w obszar Polski.Znacznie później, bo w lat trzysta,
Jan Matejko, batalista,
Batorego namalował
W czasie oblężenia Pskowa.
Zapoznaj się ze źródłami A i B. Wypisz ze źródła A fragment dotyczący armii polsko‑litewskiej, który zilustrowany został w źródle B.
Źródło A
Oblężenie Pskowa oczami cudzoziemców: pamiętniki kampanii Batorego przeciwko Rosji (1580-1581)Upadek Pskowa oznaczałby dla Rusi całkowitą wojenną porażkę. Pod murami miasta stanęła niewątpliwie znakomita armia, w pełni władająca wszystkimi nowoczesnymi dla swojej epoki środkami prowadzenia wojny. Batory dysponował wspaniałą artylerią, doświadczonymi w sztuce oblężniczej inżynierami, niemieckimi rajtarami, licznymi litewskimi, polskimi i węgierskimi żołnierzami, najemnikami z Francji, Szkocji oraz innych krajów. Oblegającym trudno było odmówić znajomości sztuki wojennej ani męstwa. Tym niemniej garnizon i mieszkańcy miasta wytrzymali ciężkie pięciomiesięczne oblężenie i nie poddali miasta przeciwnikowi.
Źródło B
Rozstrzygnij, która z poniższych ilustracji przedstawia polski, a która moskiewski punkt widzenia na walki o Psków.
Ilustracja A
Ilustracja B
Przyporządkuj imiona i nazwiska do postaci na obrazie Jana Matejki Batory pod Pskowem
Wyjaśnij, dlaczego ukazana na obrazie Jana Matejki scena miała „krzepić” żyjących pod zaborami Polaków.