Sprawdź się
Spośród poniższych zdań wybierz te, które trafnie charakteryzują normę wzorcową polszczyzny.
- O zakresie normy wzorcowej decydują wykształceni użytkownicy języka, traktujący go jako samoistną wartość.
- Norma wzorcowa określa, jak powinien posługiwać się językiem każdy jego użytkownik.
- Kodyfikacja normy wzorcowej jest zadaniem autorytetów językoznawczych.
- Naruszenie normy wzorcowej ma poważniejsze konsekwencje w komunikacji nieoficjalnej niż w komunikacji oficjalnej.
Uzupełnij tekst, wpisując w każdym polu jedno słowo.
Norma .................. to zasób środków językowych powszechnie akceptowanych społecznie. Jej stosowanie jest odpowiednie w komunikacji .........................., natomiast nie powinno się po nią sięgać w komunikacji ..................... Niektóre elementy poprawne z perspektywy tej normy są niepoprawne z punktu widzenia normy ...................
Oceń, którą normę językową zastosowano w poniższych zdaniach. Zaznacz W, jeśli zdanie realizuje normę wzorcową, lub U – jeśli realizuje normę użytkową.
| Sytuacja komunikacyjna | W – norma wzorcowa | U – norma użytkowa |
| Na obiad zjadłem kotleta. | W □ | U □ |
| Zredagowałem wniosek odnośnie do budowy miejskiej oczyszczalni ścieków. | W □ | U □ |
| Wejść w posiadanie czegoś. | W □ | U □ |
| Musiałaś iść dzisiaj do szkoły pieszo? | W □ | U □ |
| Sprzęt dedykowany do ciężkich robót. | W □ | U □ |
Zaznacz w każdym wersie element niepasujący do pozostałych pod względem przynależności do typu normy językowej.
| Element 1 | Element 2 | Element 3 |
| babka □ | dziewczyna □ | pan □ |
| super □ | świetny □ | doskonały □ |
| człowiek □ | kobieta □ | facet □ |
| kicz □ | chała □ | tandeta □ |
| szeptać □ | krzyczeć □ | drzeć się □ |
Przeredaguj podane zdania zgodne z normą użytkową tak, by odpowiadały wymogom normy wzorcowej.
Wyjaśnij, na czym polega problem językowy w opisanych poniżej sytuacjach, używając terminów: norma użytkowa, norma wzorcowa, komunikacja oficjalna, komunikacja nieoficjalna.
Sytuacja 2. Wojtek jest pracownikiem działu obsługi klienta w dużej firmie. Komunikuje się ze znajomymi i klientami, pisząc na klawiaturze i nie używając polskich znaków. Po kilku miesiącach pracy zostaje wezwany przez przełożonego z powodu skarg na sposób obsługi.
O tym, co jest poprawne, a co nie, w pewnym stopniu decyduje społeczeństwo. Wyjaśnij, dlaczego w takim razie formy „wziąść”, „włanczać” są niepoprawne, choć używane przez niektórych użytkowników języka.
Wyobraź sobie świat, w którym nie istnieją żadne skodyfikowane normy językowe – słowniki, podręczniki gramatyki i poradniki językowe, a językoznawcy nie zabierają głosu w kwestii poprawności czy dopuszczalności danego elementu języka. Opisz trzy negatywne dla przebiegu komunikacji międzyludzkiej skutki takiego stanu rzeczy.
Przypomnij sobie sytuację, gdy ty lub ktoś w twoim otoczeniu naruszył normę językową. Wyjaśnij, na czym polegało naruszenie, używając nowo poznanych terminów.