1
Pokaż ćwiczenia:
RNPm2MqR2bFAJ1
Ćwiczenie 1
Dokończ zdanie.
Przestrzeganie praw człowieka nadzorowane jest przez… Możliwe odpowiedzi: 1. światowe i regionalne systemy ochrony praw człowieka., 2. tylko światowe systemy ochrony praw człowieka., 3. tylko regionalne systemy ochrony praw człowieka., 4. instytucje prywatne.
R1PQRs0JNlxk81
Ćwiczenie 2
Wskaż cechy praw człowieka. Możliwe odpowiedzi: 1. powszechne, 2. przyrodzone, 3. niezbywalne, 4. naturalne, 5. niepodzielne, 6. nabyte, 7. zbywalne, 8. naruszalne
11
Ćwiczenie 3
R1Qzc7zzXF6yi
Wyjaśnij, co znaczy, że prawa człowieka są „przyrodzone”. (Uzupełnij).
R1EmU9XQMrlHs1
Ćwiczenie 4
Rozstrzygnij, czy poniższe stwierdzenia są prawdziwe czy fałszywe. Przywileje szlacheckie rozwinęły się szczególnie między XIV a XVI wiekiem i doprowadziły do osłabienia władzy królewskiej na rzecz rosnącej pozycji szlachty. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. W Rzeczypospolitej szlacheckiej obowiązywała zasada równości politycznej szlachty. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. O pozycji szlachty w Rzeczypospolitej świadczy fakt Konstytucji nihil novi z 1605 roku, na mocy której żadne decyzje w państwie nie mogły być podejmowane bez zgody szlachty zasiadającej w izbie poselskiej. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Dominacja szlachty w kwestii nietykalności osobistej została zlikwidowana w 1790 roku po uchwaleniu przez Sejm Wielki ustawy o miastach, która przyznała prawo nietykalności wszystkim mieszczanom. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
21
Ćwiczenie 5
R1O4qTXqqLUpX
Przetłumacz łacińską paremię „Neminem captivabimus nisi iura victum” i wyjaśnij, w jakim przywileju została ona zawarta. (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 6

Zapoznaj się z ilustracją i wykonaj ćwiczenie.

RjXKzmnbX19Qv
Źródło: domena publiczna.
R1H8GHhCm8NyK
Wyjaśnij, jaki rodzaj praw szlachty jest pokazany na rycinie. (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 7

Zapoznaj się z fragmentem dzieła O wolności polskiej Wespazjana Kochowskiego i wykonaj ćwiczenie.

1
Wespazjan Kochowski Nieproznujące proznowanie ojczystym rymem na lirica i epigrammata polskie rozdzielone y wydane

O wolności polskiej

Wieleć mamy swobód w tej naszej koronie
Cóż gdy się nie staramy i nie dbamy o nie
Przeważa prywatnych pożytków chciwości
Bardziej dbamy o włości, a nie o wolności
Słobody niż swobody głowę nam mozolą
Niż złotą wolność bardziej złoto wolą.

1 Źródło: Wespazjan Kochowski, Nieproznujące proznowanie ojczystym rymem na lirica i epigrammata polskie rozdzielone y wydane, 1674 r., dostępny w internecie: polona.pl [dostęp 3.08.2020 r.].
R1VfdH4TRG0hg
Wyjaśnij, o jakim zjawisku pisze autor. (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8

Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.

1
Maciej Wilamowski Czy „szlachcic na zagrodzie” rzeczywiście był „równy wojewodzie”?

Pierwsi spośród równych

Wyrazem tendencji egalitarnych był sprzeciw mas szlacheckich wobec używania tytułów arystokratycznych. Książętami mogli tytułować się wyłącznie potomkowie dawnych rodów książęcych litewskich i ruskich oraz członkowie rodzin, które otrzymały takie tytuły od obcych monarchów – najczęściej od cesarzy niemieckich.

Pierwsze tytuły książęce polski sejm nadał dopiero w 1764 roku – otrzymali je z racji pokrewieństwa z królem Poniatowscy. Rolę zastępczą wobec braku tytułów arystokratycznych pełniły urzędy ziemskie. Tylko dwa spośród nich – urząd kasztelana i wojewody – miały znaczenie polityczne, wiązały się bowiem z zasiadaniem w senacie, kilka innych przynosiło dochody i wpływ na werdykty sądów, reszta zaś – cześnicy, miecznicy, chorążowie i in. – miała już co najmniej od końca średniowiecza znaczenie wyłącznie prestiżowe.

2 Źródło: Maciej Wilamowski, Czy „szlachcic na zagrodzie” rzeczywiście był „równy wojewodzie”?, 6.12.2018 r., dostępny w internecie: twojahistoria.pl [dostęp 3.08.2020 r.].
R7Erdm1Ngmt5R
Wyjaśnij, jaką rolę pełniły w Rzeczypospolitej szlacheckiej urzędy ziemskie. (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 9

Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.

1
Maciej A. Pieńkowski Obywatele niedoskonali. Przywileje i obowiązki szlacheckie w Rzeczpospolitej Obojga Narodów

Przywileje szlacheckie były niezbywalne i miały charakter generalny (pospolity). Przede wszystkim zapewniały możliwość nabywania i obrotu ziemi, czego pozbawiono plebejuszy mocą uchwały sejmowej z 1496 roku. Prawo chroniło też przed samowolą panującego i jego urzędników, gdyż bez prawomocnego wyroku sądu nie można było pozbawić szlachcica dóbr ani wolności (zasada neminem captivabimus). W Anglii ustawę taką wprowadzono dopiero w 1679 roku, a we Francji stosowano instytucję lettres de cachet, na mocy której tamtejszy król mógł dowolną osobę, niezależnie od jej stanu i majątku, pozbawić wolności, w dodatku bezterminowo i bez prawa do obrony.

3 Źródło: Maciej A. Pieńkowski, Obywatele niedoskonali. Przywileje i obowiązki szlacheckie w Rzeczpospolitej Obojga Narodów, 8.07.2018 r., dostępny w internecie: tytus.edu.pl [dostęp 3.08.2020 r.].
R1YyQ9zRwbw1U
Wyjaśnij, na czym polegał generalny charakter przywilejów szlacheckich. (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 10

Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.

1
WL Zerwanie sejmu przez Władysława Sicińskiego

Bezpośrednim sprawcą zerwania sejmu warszawskiego był Litwin, poseł upicki Władysław Siciński, który zastosował zasadę liberum veto wobec wniosku kanclerza wielkiego koronnego Andrzeja Leszczyńskiego o prolongatę sejmu o kolejny dzień. Poseł złożył protest i wyszedł z sali. Marszałek sejmu, podczaszy lwowski Andrzej Maksymilian Fredro, nie spostrzegł początkowo całego zdarzenia i kontynuował zbieranie deklaracji od poszczególnych województw w sprawie prolongaty. Po pewnym czasie posłowie powołali się na protest Sicińskiego i zażądali przerwania obrad. Na sali zapanowała konsternacja, ale pod naciskiem króla obrady przedłużono do 11 marca. W tym dniu sejm miał kontynuować pracę, ale pod warunkiem powrotu protestującego posła i wycofania przez niego sprzeciwu. Władysław Siciński nie powrócił, a posłowie musieli się rozejść do domów.

4 Źródło: WL, Zerwanie sejmu przez Władysława Sicińskiego, dostępny w internecie: muzhp.pl [dostęp 3.08.2020 r.].
R1Brllkcydr7N
Wskaż, jakie były konsekwencje tak rozumianych praw politycznych polskiej szlachty. (Uzupełnij).