Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Pokaż ćwiczenia:
R6HWlOFG4uS5K1
Ćwiczenie 1
Dokończ zdanie. Dies irae Jana Kasprowicza: Możliwe odpowiedzi: 1. jest modelowym przykładem hymnu., 2. jest hymnem, lecz nie posiada wszystkich typowych cech tego gatunku., 3. nie jest hymnem, lecz w tekście pojawiają się nawiązania do hymnów religijnych., 4. nie ma cech hymnu, mimo że utwór został uwzględniony w zbiorze Jana Kasprowicza Hymny.
RTPbG1Rs86sPb11
Ćwiczenie 2
Oceń prawdziwość zdań. Podmiot liryczny Dies irae chce nawiązać relację z Bogiem. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. W utworze Kasprowicza Chrystus odrzuca modlitwy cierpiącego człowieka, który prosi o wybaczenie. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Dies irae ukazuje zwycięstwo Boga nad grzechem. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Podmiot Dies irae przyznaje się do popełnionych win i prosi o zmiłowanie. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
11
Ćwiczenie 3

Wypisz z hymnu Dies irae pięć negatywnych określeń, którymi zostaje opisany Bóg.

R6cauvI9ZxwIz
(Uzupełnij).
R1Yf12G7YrAsB1
Ćwiczenie 4
Połącz wypowiedź z funkcją, jaką pełni w utworze. pytanie retoryczne Możliwe odpowiedzi: 1. Kyrie elejson!... O Boże! Ty bądź naszą łaską i obroną! / Kyrie elejson!, 2. Przyczyno grzechu / i zemsty, i rozpaczy szaleńczego śmiechu!, 3. Bo cóż może być, jeślim ja zaginął?..., 4. Któż się nad dolą zlituje sierocą, / nad moją dolą, / której, Boże, Twe ręce, z kajdan nie wyzwolą?, 5. Czym jestem wobec Ciebie, ja, com z rajskich włości / zabrał z sobą, wygnaniec, tę łamiącą winę / i teraz ginę [...]?! inwektywa Możliwe odpowiedzi: 1. Kyrie elejson!... O Boże! Ty bądź naszą łaską i obroną! / Kyrie elejson!, 2. Przyczyno grzechu / i zemsty, i rozpaczy szaleńczego śmiechu!, 3. Bo cóż może być, jeślim ja zaginął?..., 4. Któż się nad dolą zlituje sierocą, / nad moją dolą, / której, Boże, Twe ręce, z kajdan nie wyzwolą?, 5. Czym jestem wobec Ciebie, ja, com z rajskich włości / zabrał z sobą, wygnaniec, tę łamiącą winę / i teraz ginę [...]?! prośba o miłosierdzie Możliwe odpowiedzi: 1. Kyrie elejson!... O Boże! Ty bądź naszą łaską i obroną! / Kyrie elejson!, 2. Przyczyno grzechu / i zemsty, i rozpaczy szaleńczego śmiechu!, 3. Bo cóż może być, jeślim ja zaginął?..., 4. Któż się nad dolą zlituje sierocą, / nad moją dolą, / której, Boże, Twe ręce, z kajdan nie wyzwolą?, 5. Czym jestem wobec Ciebie, ja, com z rajskich włości / zabrał z sobą, wygnaniec, tę łamiącą winę / i teraz ginę [...]?! wyrażenie własnej małości Możliwe odpowiedzi: 1. Kyrie elejson!... O Boże! Ty bądź naszą łaską i obroną! / Kyrie elejson!, 2. Przyczyno grzechu / i zemsty, i rozpaczy szaleńczego śmiechu!, 3. Bo cóż może być, jeślim ja zaginął?..., 4. Któż się nad dolą zlituje sierocą, / nad moją dolą, / której, Boże, Twe ręce, z kajdan nie wyzwolą?, 5. Czym jestem wobec Ciebie, ja, com z rajskich włości / zabrał z sobą, wygnaniec, tę łamiącą winę / i teraz ginę [...]?! wezwanie modlitewne Możliwe odpowiedzi: 1. Kyrie elejson!... O Boże! Ty bądź naszą łaską i obroną! / Kyrie elejson!, 2. Przyczyno grzechu / i zemsty, i rozpaczy szaleńczego śmiechu!, 3. Bo cóż może być, jeślim ja zaginął?..., 4. Któż się nad dolą zlituje sierocą, / nad moją dolą, / której, Boże, Twe ręce, z kajdan nie wyzwolą?, 5. Czym jestem wobec Ciebie, ja, com z rajskich włości / zabrał z sobą, wygnaniec, tę łamiącą winę / i teraz ginę [...]?!
211
Ćwiczenie 5

Zdecyduj, czy poniższe cytaty biblijne można uznać za spójne z kreacją Boga w Dies irae Jana Kasprowicza. Uzasadnij decyzję jednym zdaniem.

RXr9ncApLMr5L
Łączenie par. I rzekł Zasiadający na tronie:
Oto czynię wszystko nowe.
I mówi:
Napisz:
Słowa te wiarygodne są i prawdziwe.

I rzekł mi:
Stało się.
Jam Alfa i Omega,
Początek i Koniec.
Ja pragnącemu
dam darmo pić ze źródła wody życia.
Zwycięzca to odziedziczy
i będę Bogiem dla niego,
a on dla mnie będzie synem.
A dla tchórzów, niewiernych, obmierzłych,zabójców, rozpustników, guślarzy,
bałwochwalców i wszelkich kłamców:
udział w jeziorze gorejącym ogniem i siarką.
To jest śmierć druga.

(Ap 21, 5-8)
. Możliwe odpowiedzi: TAK, NIE
RMAmxfqewMXKv
Uzasadnienie: (Uzupełnij).
R17QyFIXfI3Ss
Łączenie par. Dalej, podobne jest królestwo niebieskie do sieci, zarzuconej w morze i zagarniającej ryby wszelkiego rodzaju. Gdy się napełniła, wyciągnęli ją na brzeg i usiadłszy, dobre zebrali w naczynia, a złe odrzucili. Tak będzie przy końcu świata: wyjdą aniołowie, wyłączą złych spośród sprawiedliwych i wrzucą w piec rozpalony; tam będzie płacz i zgrzytanie zębów.
(Mt 13, 47-50). Możliwe odpowiedzi: TAK, NIE
Rr2PFnqb0qJFE
Uzasadnienie: (Uzupełnij).
R1ckRB0aUGbcy
Łączenie par. Przemówił Pan, Bóg nad bogami,
i zawezwał ziemię
od wschodu do zachodu słońca.
Bóg zajaśniał z Syjonu, korony piękności.
Bóg nasz przybył i nie milczy:
przed Nim ogień trawiący,
wokół Niego szaleje nawałnica.
Wzywa On z góry niebo
i ziemię, by lud swój sądzić.
(Ps 50, 1-4). Możliwe odpowiedzi: TAK, NIE
RIYylw9ls57Jm
Uzasadnienie: (Uzupełnij).
RJ2UY5DojtBCY
Łączenie par. Ja przyszedłem na świat jako światło, aby każdy, kto we Mnie wierzy, nie pozostawał w ciemności. A jeżeli ktoś posłyszy słowa moje, ale ich nie zachowa, to Ja go nie sądzę. Nie przyszedłem bowiem po to, aby świat sądzić, ale aby świat zbawić. Kto gardzi Mną i nie przyjmuje słów moich, ten ma swego sędziego: słowo, które powiedziałem, ono to będzie go sądzić w dniu ostatecznym.
(J 12, 46-48). Możliwe odpowiedzi: TAK, NIE
RTPHY72GBCSTL
Uzasadnienie: (Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 6

Spośród przedstawionych w galerii obrazów wybierz ten, który twoim zdaniem najlepiej ilustruje treść Dies irae Jana Kasprowicza. Uzasadnij wybór w 100 słowach.

Zapoznaj się ponownie z opisami obrazów z galerii. Spośród przedstawionych obrazów wybierz ten, który twoim zdaniem najlepiej ilustruje treść Dies irae Jana Kasprowicza. Uzasadnij wybór w 100 słowach.

R15Oq4EzvOiOF
(Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 7

Napisz rozprawkę na 200 słów, w której wyjaśnisz, na czym polegał grzech wspominany w Dies irae Jana Kasprowicza: Przede mną przepaść, zrodzona przez winę, / przez grzech Twój, Boże!… Ginę! ginę! ginę!

R1AYHhryDPOl5
(Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8

Wypisz różnice i podobieństwa między postawami podmiotów lirycznych w utworach Jana Kasprowicza Dies irae oraz Przestałem się wadzić z Bogiem...

Jan Kasprowicz (Przestałem się wadzić z Bogiem…)

XI

Przestałem się wadzić z Bogiem
– Serdeczne to były zwady:
Zrodziła je ludzka niedola,
Na którą nie ma już rady.

Tliło w mej piersi zarzewie,
Materiał skier tak bogaty,
Że jeno dąć w palenisko,
A płomień ogarnie światy.

Wiedziały o tym potęgi,
Co gdzieś po norach drzemią
Albo z bezczelną jawnością
Jak mgły się włóczą nad ziemią.

Wiedziały ci o tym moce,
Które złośliwość popędza,
By szły powiększać nędzę
Tam, gdzie największa jest nędza.

Wiedziały ci o tym zastępy,
Które czyhają zza węgła
Lub w okna patrzą z szyderstwem,
Czy zbrodnia się nie wylęgła?

Wiedziały, że jeno się zbliżyć
Ku popiołowi mej kuźni,
A serce od razu wybuchnie,
Zuchwale zaklnie, zabluźni.

Że swym bluźnierstwom i klątwom
Czynu wyciśnie znamię,
Płonące żądze odmiany,
Przewrotu, co berło Mu złamie.

I dzisiaj nie żal mi tego,
Najmniejszej nie czuję skruchy,
Bom ci nie żaden służalec,
Na własne serce głuchy.

Bo w sporze o szczęście świata
Swawolność mi była daleka,
A tylkom korzystał z prawa
Wojującego człowieka.

Jeno że dzisiaj widzę,
W patrzeniu dosyć już biegły,
Czego w zamęcie walki
Źrenice me nie dostrzegły.

Nie ruszał ci On naprzeciw
W rynsztunku wspaniałym dziwie,
A tylko na tronie Swym siedząc,
Uśmiechał się pobłażliwie…

I dziś ja sam uśmiechnięty,
Gdy krzyczą: „w żelazo się okuj!”,
Jak ongi miecz niosłem walczącym,
Tak dzisiaj niosę im spokój.

Lecz już nie wadząc się z Bogiem,
Mam jeszcze cichą nadzieję,
Że na dnie mojego spokoju
Żar świętej wojny tleje.

cytcw Źródło: Jan Kasprowicz, (Przestałem się wadzić z Bogiem…), Kraków 1990, s. 364–366.
RuVMOIJkEKndN
(Uzupełnij).
Praca domowa

Odszukaj w Biblii fragment mówiący o walce Jakuba z Bogiem i porównaj jego treść z utworem Dies irae Jana Kasprowicza. Przygotuj się do dyskusji na ten temat.