Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia:

R18au2Wmks9Jb1

Ćwiczenie 1

RCO1OOnTPk5CR1

Ćwiczenie 2

Ćwiczenie 3

Zapisz skróconą, podpowłokową konfigurację elektronową atomu molibdenu. Na jej podstawie określ jeden typowy (wynikający bezpośrednio z konfiguracji elektronowej) stopień utlenienia atomów molibdenu w związkach chemicznych.

R1du8e2jb6R5d

R1FsnqRQNjsjM

$Mo : [Kr] 5 s^{1} 4 d^{5}$
Typowy stopień utlenienia atomów molibdenu w związkach chemicznych: $VI$

Ćwiczenie 4

Przeanalizuj szereg elektrochemiczny wybranych metali. Następnie wykonaj umieszczone pod nim polecenie.

**Szereg elektrochemiczny wybranych metali**
Elektroda	$E ° [V]$
$Li / {Li}^{+}$	$- 3,04$
$Ca / {Ca}^{2 +}$	$- 2,86$
$Mg / {Mg}^{2 +}$	$- 2,36$
$Al / {Al}^{3 +}$	$- 1,69$
$Mn / {Mn}^{2 +}$	$- 1,18$
$Zn / {Zn}^{2 +}$	$- 0,76$
$Cr / {Cr}^{3 +}$	$- 0,74$
$Fe / {Fe}^{2 +}$	$- 0,44$
$Cd / {Cd}^{2 +}$	$- 0,40$
$Co / {Co}^{2 +}$	$- 0,28$
$Ni / {Ni}^{2 +}$	$- 0,26$
$Sn / {Sn}^{2 +}$	$- 0,14$
$Pb / {Pb}^{2 +}$	$- 0,14$
$Fe / {Fe}^{3 +}$	$- 0,04$
$H_{2} / 2 H_{3} O^{+}$	$0,00$
$Bi / {Bi}^{3 +}$	$+ 0,32$
$Cu / {Cu}^{2 +}$	$+ 0,34$
$Ag / {Ag}^{+}$	$+ 0,80$
$Hg / {Hg}^{2 +}$	$+ 0,85$
$Au / {Au}^{3 +}$	$+ 1,52$

Źródło: Witowski D., Zbiór zadań 2002‑2012. Liceum i Technikum, Warszawa 2012.

R1UGZQsvHVyQn

Ćwiczenie 5

Mając do dyspozycji roztwór azotanu( $V$ ) srebra( $I$ ) i azotanu( $V$ ) miedzi( $II$ ) oraz drut miedziany i drut srebrny, zaproponuj doświadczenie, za pomocą którego wykażesz, który z metali jest bardziej aktywny.

W tym celu narysuj schemat doświadczenia, stosując zapis jonowy skrócony zapisz równanie bądź równania zachodzących reakcji chemicznych, zapisz obserwacje oraz sformułuj odpowiedni wniosek.

R1HGnlR82LV9Y

RMijKWBs1EUAU

RdkErQYv1qZL7

Schemat doświadczenia przedstawia dwie probówki. W pierwszej znajduje się niebieski roztwór jonów miedzi Cu2+. W probówce umieszczono srebrną blaszkę. W drugiej probówce znajduje się bezbarwny roztwór zawierający jony srebra Ag+. Do probówki włożono miedzianą blaszkę. — Schemat doświadczenia
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Probówka $1$ : reakcja nie zachodzi.
Probówka $2$ :

2 {Ag}^{+} + Cu \to 2 Ag + {Cu}^{2 +}

Obserwacje: W probówce $1$ – brak objawów reakcji. W probówce $2$ blaszka miedziana pokrywa się srebrnym nalotem, a roztwór zabarwia się na niebiesko.

Wniosek: Miedź jest bardziej aktywna chemicznie niż srebro.

211

Ćwiczenie 6

Złoto jest jednym z metali szlachetnych. Jest stosunkowo miękkie, dlatego do wyrobu biżuterii używa się stopów złota z miedzią i srebrem. Na przykład złoto próby $375$ jest $9$ –karatowe i zawiera $37,5 %$ masowych czystego złota ( $1$ karat to $1 / 24$ zawartości wagowej złota).

1. Oblicz zawartość procentową czystego złota w tzw. złocie $12$ –karatowym.
2. W jaki sposób można doświadczalnie wykazać, że składnikiem tego stopu jest srebro? Odpowiedź uzasadnij i zapisz w zeszycie odpowiednie równanie reakcji w formie jonowej.

R1UzYonheVbLx

1. Oblicz zawartość procentową czystego złota w tak zwanych złocie dwunastokaratowym.
2. W jaki sposób można doświadczalnie wykazać, że składnikiem tego stopu jest srebro? Odpowiedź uzasadnij i zapisz odpowiednie równanie reakcji w formie jonowej.

R1AAFVBmj3vkb

R1You1E4GMVRE

Jaka jest definicja 1 karata? Wyszukaj w treści zadania.
Jak jest rozpuszczalność soli miedzi( $II$ ) i srebra( $I$ )? Sprawdź w tabeli rozpuszczalności.

RonQRibaRGxaE

Tabela rozpuszczalności soli i wodorotlenków w wodzie w temperaturze dwudziestu pięciu stopni Celsjusza. Z tabeli można odczytać, które substancje są dobrze rozpuszczalne w wodzie, co symbolizuje pusta komórka, praktycznie nierozpuszczalne w wodzie, co symbolizuje litera N, trudno rozpuszczalne w wodzie, osad wytrąca się przy odpowiednim stężeniu roztworu, co symbolizuje litera T, substancje rozkładające się lub takie, dla których substancja chemiczna nie została otrzymana, co symbolizuje znak minusa. Ponadto zaznaczono kolory otrzymywanych osadów. Aniony wypisane w kolumnie: wodorotlenkowy, chlorkowy, bromkowy, jodkowy, siarczkowy, azotanowy(<math aria‑label="pięć">V), siarczanowy(<math aria‑label="cztery">IV), siarczanowy(<math aria‑label="sześć">VI), węglanowy, krzemianowy, fosforanowy(<math aria‑label="pięć">V), chromianowy(<math aria‑label="sześć">VI), octanowy. Kationy wypisane w wierszu: amonu, potasu, magnezu, wapnia, baru, ołowiu, srebra, miedzi, cyny, glinu, cynku, żelaza(<math aria‑label="dwa">II), żelaza (<math aria‑label="trzy">III), manganu, kobaltu. Wszystkie sole amonowe oraz wodorotlenki: amonowe, sodowe, potasowe oraz azotany(<math aria‑label="pięć">V) są rozpuszczalne w wodzie, oprócz krzemianu amonowego, który to oznaczono znakiem minus. Dla magnezu do nierozpuszczalnych należą białe: wodorotlenek magnezu, węglan magnezu, krzemian magnezu, fosforan(<math aria‑label="pięć">V) magnezu. Pozostałe sole magnezu zawarte w tabeli są rozpuszczalne. Dla wapnia do nierozpuszczalnych należą białe: siarczan(<math aria‑label="cztery">IV) wapnia, węglan wapnia, krzemian wapnia i fosforan(<math aria‑label="pięć">V) wapnia. Do trudno rozpuszczalnych należą białe: wodorotlenek wapnia, siarczek wapnia, siarczan(<math aria‑label="sześć">VI) wapnia oraz żółty chromian(<math aria‑label="sześć">VI) wapnia. Pozostałe sole wapnia są rozpuszczalne. Dla baru jako nierozpuszczalne i białe należą: siarczan(<math aria‑label="cztery">IV) baru, siarczan(<math aria‑label="sześć">VI) baru, węglan baru, krzemian baru oraz fosforan(<math aria‑label="pięć">V) baru, a także żółty chromian(<math aria‑label="sześć">VI) baru. Pozostałe są rozpuszczalne. Dalej oznaczono nierozpuszczalne i białe związki ołowiu: wodorotlenek ołowiu, siarczan(<math aria‑label="cztery">IV) ołowiu oraz siarczan(<math aria‑label="sześć">VI) ołowiu, węglan ołowiu, krzemian ołowiu oraz fosforan(<math aria‑label="pięć">V) ołowiu, a także czarny siarczek ołowiu oraz żółte sole: jodek ołowiu i chromian(<math aria‑label="sześć">VI) ołowiu. Do trudno rozpuszczalnych i białych związków ołowiu zaliczono chlorek ołowiu oraz bromek ołowiu. Pozostałe sole są dobrze rozpuszczalne. Dla srebra do nierozpuszczalnych zaliczono brązowy chromian(<math aria‑label="sześć">VI) srebra, białe sole: chlorek i siarczan(<math aria‑label="cztery">IV) srebra, żółtawe sole: bromek srebra, jodek srebra, węglan srebra, krzemian srebra, żółty fosforan(<math aria‑label="pięć">V) srebra, a także czarny siarczek srebra. Do trudno rozpuszczalnych soli srebra należą: biały siarczan(<math aria‑label="sześć">VI) srebra. Pozostałe sole są dobrze rozpuszczalne. Komórka z wodorotlenkiem srebra posiada znak minus. Dla miedzi do nierozpuszczalnych zaliczono niebieskie: wodorotlenek miedzi, krzemian miedzi oraz fosforan(<math aria‑label="pięć">V) miedzi, czarny siarczek miedzi oraz brązowy chromian(<math aria‑label="sześć">VI) miedzi. Pozostałe sole miedzi są rozpuszczalne, z wyjątkiem jodku miedzi, węglanu miedzi oraz siarczanu(<math aria‑label="cztery">IV) miedzi, które posiadają znak minus. Dla cyny na drugim stopniu utlenienia do nierozpuszczalnych zaliczono białe: wodorotlenek cyny, krzemian cyny oraz fosforan(<math aria‑label="pięć">V) cyny, brązowo‑żółty siarczek cyny i brązowy chromian(<math aria‑label="sześć">VI) cyny. Pozostałe są dobrze rozpuszczalne, z wyjątkiem siarczanu(<math aria‑label="cztery">IV) cyny oraz węglanu cyny, które oznaczono znakiem minus. Dla glinu do nierozpuszczalnych i białych zaliczono: wodorotlenek glinu, krzemian glinu, fosforan(<math aria‑label="pięć">V) glinu oraz pomarańczowy chromian(<math aria‑label="sześć">VI) glinu. Pozostałe sole są dobrze rozpuszczalne z wyjątkiem oznaczonych znakiem minus: siarczku, siarczanu(<math aria‑label="cztery">IV) i węglanu(<math aria‑label="cztery">IV). Dla cynku na drugim stopniu utlenienia do nierozpuszczalnych zaliczono białe: wodorotlenek cynku, siarczek cynku, węglan cynku, krzemian cynku, fosforan(<math aria‑label="pięć">V) cynku. Do trudno rozpuszczalnych związków cynku zalicza się biały siarczan(<math aria‑label="cztery">IV) cynku, a także żółty chromian(<math aria‑label="sześć">VI) cynku. Pozostałe związki cynku są rozpuszczalne. Dla żelaza na drugim stopniu utlenienia do nierozpuszczalnych zaliczono jasnozielone: wodorotlenek żelaza(<math aria‑label="dwa">II), węglan żelaza(<math aria‑label="dwa">II), krzemian żelaza(<math aria‑label="dwa">II), a także czarny siarczek żelaza(<math aria‑label="dwa">II), zielony siarczan żelaza(<math aria‑label="dwa">II) i niebieski fosforan(<math aria‑label="pięć">V) żelaza(<math aria‑label="dwa">II). Pozostałe sole żelaza(<math aria‑label="dwa">II) są dobrze rozpuszczalne, z wyjątkiem chromianu(<math aria‑label="sześć">VI) żelaza(<math aria‑label="dwa">II), który posiada symbol minusa. Dla żelaza na trzecim stopniu utlenienia do nierozpuszczalnych zaliczono: brązowy wodorotlenek żelaza(<math aria‑label="trzy">III), czarny siarczek żelaza(<math aria‑label="trzy">III), żółte krzemian żelaza(<math aria‑label="trzy">III) i fosforan(<math aria‑label="pięć">V) żelaza(<math aria‑label="trzy">III), a także pomarańczowy chromian(<math aria‑label="sześć">VI) żelaza(<math aria‑label="trzy">III). Pozostałe sole są rozpuszczalne, z wyjątkiem jodku żelaza(<math aria‑label="trzy">III), siarczanu(<math aria‑label="cztery">IV) żelaza(<math aria‑label="trzy">III) oraz węglanu żelaza(<math aria‑label="trzy">III), które posiadają symbol minusa. Dla manganu na drugim stopniu utlenienia wśród nierozpuszczalnych wyróżnia się białe: wodorotlenek manganu(<math aria‑label="dwa">II), siarczan(<math aria‑label="cztery">IV) manganu(<math aria‑label="dwa">II), węglan manganu(<math aria‑label="dwa">II), różowe: siarczek manganu(<math aria‑label="dwa">II) i fosforan(<math aria‑label="pięć">V) manganu(<math aria‑label="dwa">II), czerwony krzemian manganu(<math aria‑label="dwa">II), brązowy chromian(<math aria‑label="sześć">VI) manganu(<math aria‑label="dwa">II). Pozostałe sole są dobrze rozpuszczalne. — Tabela rozpuszczalności soli i wodorotlenków w wodzie
Źródło: GroMar Sp. z o.o., rozpuszczalność na podstawie: Mizerski W., *Tablice chemiczne*, Warszawa 2004; kolory osadów na podstawie: White W. E., *A Table of solubilities and colors of precipitates for use in a course in qualitative analysis*, „J. Chem. Educ.,” 1931., licencja: CC BY-SA 3.0.

Proporcje masowe: $12 / 24 = 0,5$
Procenty masowe: $50 %$ .

1. $50 %$
2. Należy roztworzyć próbkę stopu w stężonym kwasie azotowym( $V$ ) (roztworzeniu nie ulegnie złoto), a następnie do roztworu dodać roztwór zawierający aniony chlorkowe. Wytrącenie się białego osadu będzie wskazywało na obecność jonów srebra( $I$ ) w roztworze i potwierdzi, że srebro znajdowało się w badanym stopie.

{Ag}^{+} + {Cl}^{-} \to AgCl ↓

Ćwiczenie 7

W pewnym laboratorium chemicznym przeprowadzono szereg doświadczeń mających na celu porównanie aktywności pięciu metali bloku $d$ , oznaczonych symbolicznie jako $A$ , $B$ , $C$ , $D$ oraz $E$ . W wyniku przeprowadzonych prób stwierdzono, że wspomniane metale oraz ich jony ulegają reakcjom chemicznym opisanym za pomocą poniższych równań:

$I .$ $4 B + 3 D^{4 +} \to 4 B^{3 +} + 3 D$

$II .$ $A + 4 C^{+} \to A^{4 +} + 4 C$

$III .$ $2 E + A^{4 +} \to 2 E^{2 +} + A$

$IV .$ $A + D^{4 +} \to A^{4 +} + D$

$V .$ $3 C + B^{3 +} \to 3 C^{+} + B$

Na podstawie analizy powyższych równań reakcji wykonaj polecenia $1$ – $3$ .

RoPZCLP6EkyY1

R1KxDg4ATtLPp

Metal najbardziej aktywny chemicznie: $E$
Metal najmniej aktywny chemicznie: $D$
Metal będący najsilniejszym reduktorem: $E$
Metal będący najsłabszym reduktorem: $D$

Ćwiczenie 8

Zaproponuj doświadczenie pozwalające z roztworu jonów miedzi( $II$ ) i jonów cynku otrzymać czystą miedź. Podaj krótki słowny opis tego doświadczenia oraz stosując zapis jonowy skrócony napisz równanie bądź równania reakcji zachodzących w jego trakcie.

RwgFEFN7l7cka

RnPCZR3mcLD1D

Przeanalizuj szereg elektrochemiczny metali.

**Szereg elektrochemiczny wybranych metali**
Elektroda	$E ° [V]$
$Li / {Li}^{+}$	$- 3,04$
$Ca / {Ca}^{2 +}$	$- 2,86$
$Mg / {Mg}^{2 +}$	$- 2,36$
$Al / {Al}^{3 +}$	$- 1,69$
$Mn / {Mn}^{2 +}$	$- 1,18$
$Zn / {Zn}^{2 +}$	$- 0,76$
$Cr / {Cr}^{3 +}$	$- 0,74$
$Fe / {Fe}^{2 +}$	$- 0,44$
$Cd / {Cd}^{2 +}$	$- 0,40$
$Co / {Co}^{2 +}$	$- 0,28$
$Ni / {Ni}^{2 +}$	$- 0,26$
$Sn / {Sn}^{2 +}$	$- 0,14$
$Pb / {Pb}^{2 +}$	$- 0,14$
$Fe / {Fe}^{3 +}$	$- 0,04$
$H_{2} / 2 H_{3} O^{+}$	$0,00$
$Bi / {Bi}^{3 +}$	$+ 0,32$
$Cu / {Cu}^{2 +}$	$+ 0,34$
$Ag / {Ag}^{+}$	$+ 0,80$
$Hg / {Hg}^{2 +}$	$+ 0,85$
$Au / {Au}^{3 +}$	$+ 1,52$

Źródło: Witowski D., Zbiór zadań 2002‑2012. Liceum i Technikum, Warszawa 2012.

Propozycja poprawnej odpowiedzi:
Można użyć blaszkę niklową. Nikiel jest bardziej aktywny niż miedź, dlatego będzie wypierał miedź z roztworu, natomiast jest mniej aktywny niż cynk. Kationy cynku pozostaną w roztworze.

Ni + {Cu}^{2 +} \to {Ni}^{2 +} + Cu

Ćwiczenie 9

Uczeń przeprowadził doświadczenie zilustrowane na poniższym schemacie.

RZw8A1FoSzl2z

Schemat doświadczenia przedstawia cztery probówki. W pierwszej znajduje się niebieski roztwór kationów Cu2+, w drugiej znajduje się brązowy roztwór kationów Fe3+, w trzeciej znajduje się bladoróżowy roztwór kationów Mn2+, a w czwartej znajduje się przezroczysty roztwór kationów Ag+. Do każdej z probówek dodano <math aria‑label="zete en">Zn w postaci stałej, czyli cynk. — Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Określ jakich obserwacji powinien dokonać uczeń w czasie trwania doświadczenia oraz, stosując zapis jonowy skrócony, napisz równania zachodzących reakcji chemicznych.

RnvzoZXSLpBaw

R1eDYx1FkTIyS

Zastanów się, czy w każdej z probówek zaszła reakcja chemiczna. W tym celu skorzystaj z szeregu elektrochemicznego metali:

**Szereg elektrochemiczny wybranych metali**
Elektroda	$E ° [V]$
$Li / {Li}^{+}$	$- 3,04$
$Ca / {Ca}^{2 +}$	$- 2,86$
$Mg / {Mg}^{2 +}$	$- 2,36$
$Al / {Al}^{3 +}$	$- 1,69$
$Mn / {Mn}^{2 +}$	$- 1,18$
$Zn / {Zn}^{2 +}$	$- 0,76$
$Cr / {Cr}^{3 +}$	$- 0,74$
$Fe / {Fe}^{2 +}$	$- 0,44$
$Cd / {Cd}^{2 +}$	$- 0,40$
$Co / {Co}^{2 +}$	$- 0,28$
$Ni / {Ni}^{2 +}$	$- 0,26$
$Sn / {Sn}^{2 +}$	$- 0,14$
$Pb / {Pb}^{2 +}$	$- 0,14$
$Fe / {Fe}^{3 +}$	$- 0,04$
$H_{2} / 2 H_{3} O^{+}$	$0,00$
$Bi / {Bi}^{3 +}$	$+ 0,32$
$Cu / {Cu}^{2 +}$	$+ 0,34$
$Ag / {Ag}^{+}$	$+ 0,80$
$Hg / {Hg}^{2 +}$	$+ 0,85$
$Au / {Au}^{3 +}$	$+ 1,52$

Źródło: Witowski D., Zbiór zadań 2002‑2012. Liceum i Technikum, Warszawa 2012.

Probówka $1$

Obserwacje: Srebrzyste ciało stałe roztwarza się. Niebieski roztwór odbarwia się. Wytrąca się brunatnoczerwony osad.

Równanie reakcji: $Zn + {Cu}^{2 +} \to Cu + {Zn}^{2 +}$

Probówka $2$

Obserwacje: Srebrzyste ciało stałe roztwarza się. Brunatny (brunatnopomarańczowy) roztwór odbarwia się. Wytrąca się srebrzystoszary osad.

Równanie reakcji: $3 Zn + 2 {Fe}^{3 +} \to 2 Fe + 3 {Zn}^{2 +}$

Probówka $3$

Obserwacje: Brak objawów reakcji.

Równanie reakcji: Reakcja nie zachodzi.

Probówka $4$

Obserwacje: Srebrzyste ciało stałe roztwarza się. Wytrąca się srebrzystoszary osad.

Równanie reakcji: $Zn + 2 {Ag}^{+} \to 2 Ag + {Zn}^{2 +}$

Wirtualne laboratorium – S

Dla nauczyciela