Określ, czy jest to przestrzeń otwarta czy zamknięta. Skup uwagę na różnicach między dwoma realizacjami malarskimi. Zaobserwuj, co charakteryzuje każdą z tych przestrzeni.

Przestrzeń ogrodu na obrazie Jacka Malczewskiego jest bardziej jednoznaczna niż nieokreślona przestrzeń morza na obrazie Arnolda Böcklina. Ogród zamyka widok domu i umieszczonej w centrum postaci Śmierci. Na obrazie Arnolda Böcklina widzimy otwartą przestrzeń morza i nieba oraz linię horyzontu.

Poszukaj na obrazach obiektów kojarzących się ze śmiercią. Zwróć uwagę na powiązanie niektórych z nich z tradycją chrześcijańską.

Thanatos – kosa, która oznacza nieuchronność śmierci, kres życia; Śmierć i życie – krzyże na szacie śmierci, czaszka – krzyż kojarzy się ze śmiercią Chrystusa, czaszka – krótkotrwałość życia, Golgota – (po aramejsku „miejsce czaszek”);
Wyspa umarłych – trumna – kres życia, ale też nadzieja na zmartwychwstanie, wieczność; całun okrywający trumnę – zmartwychwstanie.

Weź pod uwagę definicję słowa “konwencjonalny”, czyli oparty na konwencji – przyjętym zwyczaju, niewykraczający poza schematy, nieoryginalny, znany od dawna, tradycyjny.

Kobieta i kosa to elementy konwencji średniowiecznej – śmierć budziła wtedy lęk, postać ukazywano najczęściej jako kościtrupa. Przedstawienie śmierci na obrazie Malczewskiego jest niekonwencjonalne, różniące sie od średniowiecznego, ponieważ ukazana jest ona jako półnaga, dorodna, młoda kobieta kojarząca się raczej z urodą życia. Nie konotuje ona negatywnych skojarzeń wywołujących lęk, przerażenie, niepokój. Natomiast na obrazie Gustava Klimta śmierć występuje w postaci konwencjonalnej (znanej z przedstawień średniowiecznych czy barokowych).

Weź pod uwagę nastrój i sposób ukazania sytuacji związanych ze śmiercią.

Przykładowa odpowiedź:
Obraz Jacka Malczewskiego – Oczekiwanie na śmierć. Człowiek w oknie znajduje się u kresu życia, Śmierć zmierza w jego kierunku.
Obraz Gustava Klimta – Memento mori. Śmierć może zabrać człowieka w każdej chwili życia.
Obraz Arnolda Böcklina – Nowy świat. Zmarły po śmierci płynie na tajemniczą wyspę. Jest to dla niego nowy świat.

Znajdź na obrazach szczegóły w wyglądzie postaci lub miejsc, co do których nie ma pewności, jak wyglądają lub skąd się pojawiły.

Na obrazie Jacka Malczewskiego Śmierć jest odwrócona, nie widzimy jej twarzy. Śmierć i ludzie na obrazie Gustava Klimta nie są utrwaleni w jakiejś konkretnej przestrzeni. Niewidoczne są twarze ludzi splecionych uściskiem. Na obrazie Arnolda Böcklina nie widzimy twarzy wiosłującego człowieka ani twarzy białej postaci. Ruiny na wyspie są nieokreślone, zagadkowe. Wyspa jest umiejscowiona w nieokreślonej przestrzeni.

Przeczytaj ponownie założenia symbolizmu w malarstwie. Zwróć uwagę na nastrój, symboliczną wymowę kolorów, charakter postaci, kompozycję przestrzeni.