Sprawdź się
Teksty do ćwiczeń
Napis na statuę abo na obraz śmierciCóra to grzechowa,
Świat skazić gotowa:
Wszytko, co się rodzi,
Bądź po ziemi chodzi,
Lub w morskiej wnętrzności
I wietrznej próżności,
Jako kosarz ziele
Ostrą kosą ściele;
Tak ta wszystko składa,
Ani opowiada
Nikomu swojego
Zamachu strasznego.
I wy, co to ćciciećcicie,
Prawda, że nie wiécie,
Jeśli nie przymierza
Ta sroga szampierzaszampierza
Któremu do szyje.
Strzeż się: oto bije!Źródło: Mikołaj Sęp Szarzyński, Napis na statuę abo na obraz śmierci.
doxastichon (gr.) – wiersz o wierze
DoxastichonWąż czy Twój Owoc, powiedz, Drzewo wiadomości,
Kto winien? ParadyjskichParadyjskich nie ochraniaj Gości.
Wina to rodzicówrodziców jest, że chcący być Bogi,
Nad mój Przywilej drogi –
Rodziców to wina.Wina to Rodziców jest: nad mandatamandata Boskie
Jabłko urwali mojskiemojskie –
Rodziców to wina.Wina to Rodziców jest, że w Raju spłodzona
Z grzechu śmierć urodzona –
Rodziców to wina.Wina to Rodziców jest, że odtąd w godzinie
Czas a z czasem wiek płynie –
Rodziców to wina.Wina to Rodziców jest, że różne przygodyprzygody
Mają w nas swe gospody –
Rodziców to wina.Wina to Rodziców jest, że śmierć nieużyta
Kogo chce, sobie chwyta –
Rodziców to wina.Wina to Rodziców jest, iże w młodym wieku
Przyjdzie schodzić człowieku –
Rodziców to wina.Wina to Rodziców jest, lecz będzie godzina,
Drzewo gdy i ty uschniesz, bo Rodziców wina
Przejednana i na łup śmierć nie będzie śpieszyć
I człowiek już nie umrze, i nie będzie grzeszyć,
I nie twego już jabłka zażyje obrokuobroku.
Ale się paść Nektarem będzie w wiecznym roku,
A wąż zabójca prawy i KredencarzKredencarz niecny,
Złego przyczyńca, będzie żarł płomień on wieczny.Źródło: Adrian Wieszczycki, Doxastichon, [w:] Helikon sarmacki. Wątki i tematy polskiej poezji barokowej, oprac. M. Malicki, wybór A. Vincenz, Wrocław 1989, s. 295–296.
Z powyższych wierszy Mikołaja Sępa Szarzyńskiego i Adriana Wieszczyckiego wypisz cytaty, w których znajdują się porównania oraz metafory dotyczące śmierci. Ustal, jaką funkcję te porównania pełnią.
Wymień wszystkie następstwa grzechu pierworodnego opisane w utworze Adriana Wieszczyckiego Doxastichon.
- Nazwa kategorii: Następstwa grzechu pierworodnego
- Nazwa kategorii:
- Nazwa kategorii:
- Nazwa kategorii:
- Nazwa kategorii:
- Nazwa kategorii: Koniec elementów należących do kategorii Następstwa grzechu pierworodnego
- Elementy należące do kategorii Następstwa grzechu pierworodnego
Opisz, kogo podmioty liryczne wierszy Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Napis na statuę abo na obraz śmierci oraz Adriana Wieszczyckiego Doxastichon oskarżają o to, że ludzie umierają. Uzasadnij swoją odpowiedź, przywołując co najmniej dwa cytaty z wierszy dołączonych do lekcji.
Zapoznaj się z wierszem Daniela Bratkowskiego Śmierć. Zwróć uwagę na dwa ostatnie wersy utworu i wyjaśnij, do jakiej postaci śmierci – eksponowanej przez poetów barokowych – odwołują się owe wersy.
ŚmierćEj, śmierci, śmierci, ciągniesz nas do siebie,
Niejeden by się dokupił od ciebie.
Bogacze świata daliby miliony,
Gdyby w podziemne nie wchodzili strony.
Srebro i złoto dałby, aksamity,
Dałby złoto głów i drogie telitytelity,
[…]
Oddałby drugi, co tylko w komorze,
Dałby, co tylko byłoby w oborze,
Dałby ubogi ostatnią siermięgęsiermięgę,
Kiedy by, śmierci, nie dała mu cięgęnie dała mu cięgę.
Dałby w ostatku, gdyby jedna kopa,
Nie żałowałby ostatniego snopa,
Jeśliby, śmierci, co potrzebowała,
Dałaby każda, co by tylko miała.
Już nie okupisz, już posiana niwa,
Musi być zżęta, kiedy przyjdą żniwa.Źródło: Daniel Bratkowski, Śmierć, [w:] Poeci polskiego baroku, t. 2, oprac. J. Sokołowska, K. Żukowska, Warszawa 1965, s. 201.
Zredaguj złożony z co najmniej 5 punktów plan wystąpienia na temat: „Śmierć – najpotężniejsza siła na świecie? Czy w wierszach barokowych poetów można znaleźć pocieszenie w obliczu bezwzględności śmierci?”.