Sprawdź się
Nazwij zastosowany we fragmencie powiastki O sławnym człowieku składniowy środek stylistyczny i objaśnij jego funkcję.
O sławnym człowiekuPotem nauczył się szybko zaścielać łóżko i liczył na to, że będzie największym słaczem łóżek. Później jeszcze przyszła kariera najlepszego wyciągacza korków z butelek, najlepszego wydzieracza kartek z nowych książek, najwybitniejszego łamacza zapałek i najznakomitszego wyciskacza pasty do zębów z tubki. Był jeszcze najlepszym zapalaczem świec, największym rozbijaczem talerzy i najlepszym zapinaczem guzików przy kamizelkach.
Źródło: Leszek Kołakowski, O sławnym człowieku, [w:] Leszek Kołakowski, Bajki różne. Opowieści biblijne. Rozmowy z diabłem, Warszawa 1990.
Z tekstu O sławnym człowieku wynotuj cztery neologizmy utworzone według tego samego mechanizmu słowotwórczego. Wyodrębnij w nich formanty znaczące i określ, jaką kategorię wyrazów w języku polskim tworzy, a następnie podaj przykłady wyrazów zawierających ten formant i określ ich funkcję w tekście.
Wyjaśnij, w jaki sposób narrator powiastki sygnalizuje ironiczny stosunek do bohatera.
Sformułuj w postaci pytań trzy problemy filozoficzne podejmowane w tekście O sławnym człowieku.
Oceń, czy tekst O sławnym człowieku ma cechy gatunkowe powiastki filozoficznej. Wpisz przy każdej z cech w tabeli „tak” lub „nie” i wyjaśnij, w jaki sposób dana cecha się uwidocznia.
Zastanów się, jakie zjawisko współczesnej kultury lub życia codziennego można zilustrować poprzez powiastkę O sławnym człowieku. Opisz to zjawisko i wyjaśnij jego związek z postępowaniem Tata.
Zredaguj trzy porady dla Tata zgodne z założeniami racjonalizmu. Użyj zdań podrzędnych okolicznikowych warunku.
Racjonalizm i aberracjonizm[...] a) człowiek jest z natury wolny, lecz posiada niezwykłą zdolność stwarzania sobie systemów niewoli; b) zdolność ta zawarta jest w samym procesie myślenia, tzn. wszelka spekulacja zmierza do zawężenia pola działania i zarazem myślenia; c) człowiek „odnajduje się” na gruncie prawd prostych i prostych stosunków [...].
Źródło: Andrzej Kijowski, Racjonalizm i aberracjonizm, [w:] Granice literatury, t. 1, oprac. T. Burek, Warszawa 1991, s. 94.