Źródło: dostępny w internecie: Licencja: CC BY-SA 3.0, Źródło: autor nieznany, Het National Glasmuseum, www.commons.wikimedia.org; Licencja: domena publiczna, Źródło: www. pixabay.com.
1
Ćwiczenie 1
R1AnLFGC9ZTNA
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.
11
Ćwiczenie 2
Podaj, jakie dwie główne grupy metod barwienia szkła wyróżniono na mapie myśli. Wyjaśnij główną różnicę między nimi.
RhyoB1P8YD8dg
Mapa myśli dotycząca BARWIENIA SZKŁA.
1. "NA ZIMNO": szlifowanie, fondi d’oro, witrochromia, rytowanie, malowanie farbami, złocenia, églomise.
2. "NA GORĄCO": witraże, malowanie emalią.
Barwienie w masie dzieli się na: millefiori, dowolne mieszanie mas szklanych, gallé, sieciowanie, zanfirico.
Ornamenty to: łuski, krople, sople.
Mapa myśli dotycząca BARWIENIA SZKŁA.
1. "NA ZIMNO": szlifowanie, fondi d’oro, witrochromia, rytowanie, malowanie farbami, złocenia, églomise.
2. "NA GORĄCO": witraże, malowanie emalią.
Barwienie w masie dzieli się na: millefiori, dowolne mieszanie mas szklanych, gallé, sieciowanie, zanfirico.
Ornamenty to: łuski, krople, sople.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Mapa myśli dotycząca BARWIENIA SZKŁA. Schemat dzieli się na barwienie szkła „na zimno” i „na gorąco”. 1. „NA ZIMNO”: szlifowanie, fondi d’oro, witrochromia, rytowanie, malowanie farbami, złocenia, églomise. 2. „NA GORĄCO”: witraże, malowanie emalią, barwienie w masie, ornamenty. Barwienie w masie dzieli się na: millefiori, dowolne mieszanie mas szklanych, gallé, sieciowanie, zanfirico. Ornamenty to: łuski, krople, sople.
RQ9X00Ng0rJUD
(Uzupełnij).
Zastanów się, ze względu na jaki parametr dokonano podziału tych metod.
Wyróżniono metody: „NA GORĄCO” i „NA ZIMNO”. Pierwsza metoda wymaga temperatury właściwej do obróbki szkła.
111
Ćwiczenie 3
Na podstawie informacji zawartych w układzie okresowym pierwiastków zaznacz pięć symboli i nazw pierwiastków metali przejściowych.
R1ehztgq9arKR
Ilustracja przedstawia układ okresowy pierwiastków z podziałem na bloki energetyczne. Jest blok s, blok d, blok p i blok f. Metale przejściowe blok d. Symbole pierwiastków w okresie 3d: Sc, Ti, V, Cr, Mn, Fe, Co, Ni, Cu, Zn. Okres 4d: Y, Zr, Nb, Mo, Tc, Ru, Rh, Pd, Ag, Cd. Okres 5d: La‑Lu, Hf, Ta, W, R, Os, Ir, Pt, Au, Hg. Okres 6d: Ac‑Lr, Rf, Db, Sg, Bh, Hs, Mt, Ds, Rg, Cn.
Podział układu okresowego na bloki energetyczne
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
2
Ćwiczenie 4
RfiMPfHke4Oom
Wybierz, jaki kolor roztworu ma roztwór miedzi: Możliwe odpowiedzi: 1. niebieski, 2. pomarańczowy, 3. czerwony, 4. jest bezbarwny
RMpvqeJhXA7Uh
Wybierz, jakie kolory mają roztwory wanadu: Możliwe odpowiedzi: 1. fioletowy, ciemnozielony, niebieski, żółty
21
Ćwiczenie 5
Na schematach przedstawiono rodzaje orbitali. Wskaż, które biorą udział w zjawisku barwienia szkła oraz podaj, które metale je posiadają i mają na nich elektrony.
Na schematach przedstawiono rodzaje orbitali. Zapoznaj się z ich opisem. Wskaż, które biorą udział w zjawisku barwienia szkła oraz podaj, które metale je posiadają i mają na nich elektrony.
RFucoLaz7Febq
Na ilustracji są rysunki orbitali występujących na różnych powłokach. Różnią się kształtami. Orbital s: na ilustracji jest układy współrzędnych x, y, z. Orbital ma kształt kulisty. Na powłokach , i dwa orbitale są nieco spłaszczone, położone blisko siebie. W zależności od orbitalu są względem siebie usytuowane inaczej. Orbitale: , , , , zbudowane są z czterech owali ułożonych względem siebie pod różnym kątem względem osi x, y, z. Wyjątkiem jest orbital . To torus, przez który przechodzą tak zwane "hantle".
Orbitale atomowe
Źródło: Openstax, dostępny w internecie: OpenStax Content, licencja: CC BY 4.0.
Rcc5HyObfJiay
(Uzupełnij).
Metale te należą do bloku d.
Orbitale d, metale przejściowe.
RnK5tZmWM1UJG2
Ćwiczenie 6
Uzyskiwanie szkła barwionego to proces dodawania tlenków metali przejściowych lub innych substancji chemicznych. Połącz kolory szkła z substancją chemiczną, która tworzy daną barwę. żelazo eF e dwa plus Możliwe odpowiedzi: 1. żółty, 2. brązowy, 3. ciemnoróżowy, 4. czerwony, 5. ciemnofioletowy, 6. fioletowy, 7. ciemnopomarańczowy, 8. różowy, 9. ciemnozielony, 10. jasnofioletowy, 11. granatowy, 12. niebieski, 13. zielony, 14. jasnozielony żelazo-siarka Fe-S Możliwe odpowiedzi: 1. żółty, 2. brązowy, 3. ciemnoróżowy, 4. czerwony, 5. ciemnofioletowy, 6. fioletowy, 7. ciemnopomarańczowy, 8. różowy, 9. ciemnozielony, 10. jasnofioletowy, 11. granatowy, 12. niebieski, 13. zielony, 14. jasnozielony miedź Ce u dwa plus Możliwe odpowiedzi: 1. żółty, 2. brązowy, 3. ciemnoróżowy, 4. czerwony, 5. ciemnofioletowy, 6. fioletowy, 7. ciemnopomarańczowy, 8. różowy, 9. ciemnozielony, 10. jasnofioletowy, 11. granatowy, 12. niebieski, 13. zielony, 14. jasnozielony chrom Ce er trzy plus Możliwe odpowiedzi: 1. żółty, 2. brązowy, 3. ciemnoróżowy, 4. czerwony, 5. ciemnofioletowy, 6. fioletowy, 7. ciemnopomarańczowy, 8. różowy, 9. ciemnozielony, 10. jasnofioletowy, 11. granatowy, 12. niebieski, 13. zielony, 14. jasnozielony nikiel eN i trzy plus Możliwe odpowiedzi: 1. żółty, 2. brązowy, 3. ciemnoróżowy, 4. czerwony, 5. ciemnofioletowy, 6. fioletowy, 7. ciemnopomarańczowy, 8. różowy, 9. ciemnozielony, 10. jasnofioletowy, 11. granatowy, 12. niebieski, 13. zielony, 14. jasnozielony złoto Au Możliwe odpowiedzi: 1. żółty, 2. brązowy, 3. ciemnoróżowy, 4. czerwony, 5. ciemnofioletowy, 6. fioletowy, 7. ciemnopomarańczowy, 8. różowy, 9. ciemnozielony, 10. jasnofioletowy, 11. granatowy, 12. niebieski, 13. zielony, 14. jasnozielony miedź-cyna Ce u-eS en Możliwe odpowiedzi: 1. żółty, 2. brązowy, 3. ciemnoróżowy, 4. czerwony, 5. ciemnofioletowy, 6. fioletowy, 7. ciemnopomarańczowy, 8. różowy, 9. ciemnozielony, 10. jasnofioletowy, 11. granatowy, 12. niebieski, 13. zielony, 14. jasnozielony mangan eM en trzy plus Możliwe odpowiedzi: 1. żółty, 2. brązowy, 3. ciemnoróżowy, 4. czerwony, 5. ciemnofioletowy, 6. fioletowy, 7. ciemnopomarańczowy, 8. różowy, 9. ciemnozielony, 10. jasnofioletowy, 11. granatowy, 12. niebieski, 13. zielony, 14. jasnozielony kobalt Ce o dwa plus Możliwe odpowiedzi: 1. żółty, 2. brązowy, 3. ciemnoróżowy, 4. czerwony, 5. ciemnofioletowy, 6. fioletowy, 7. ciemnopomarańczowy, 8. różowy, 9. ciemnozielony, 10. jasnofioletowy, 11. granatowy, 12. niebieski, 13. zielony, 14. jasnozielony uran U 4 plus / 5 plus/ 6 plus Możliwe odpowiedzi: 1. żółty, 2. brązowy, 3. ciemnoróżowy, 4. czerwony, 5. ciemnofioletowy, 6. fioletowy, 7. ciemnopomarańczowy, 8. różowy, 9. ciemnozielony, 10. jasnofioletowy, 11. granatowy, 12. niebieski, 13. zielony, 14. jasnozielony neodym eN de trzy plus Możliwe odpowiedzi: 1. żółty, 2. brązowy, 3. ciemnoróżowy, 4. czerwony, 5. ciemnofioletowy, 6. fioletowy, 7. ciemnopomarańczowy, 8. różowy, 9. ciemnozielony, 10. jasnofioletowy, 11. granatowy, 12. niebieski, 13. zielony, 14. jasnozielony erb E er trzy plus Możliwe odpowiedzi: 1. żółty, 2. brązowy, 3. ciemnoróżowy, 4. czerwony, 5. ciemnofioletowy, 6. fioletowy, 7. ciemnopomarańczowy, 8. różowy, 9. ciemnozielony, 10. jasnofioletowy, 11. granatowy, 12. niebieski, 13. zielony, 14. jasnozielony selen-kadm eS e-Ce de Możliwe odpowiedzi: 1. żółty, 2. brązowy, 3. ciemnoróżowy, 4. czerwony, 5. ciemnofioletowy, 6. fioletowy, 7. ciemnopomarańczowy, 8. różowy, 9. ciemnozielony, 10. jasnofioletowy, 11. granatowy, 12. niebieski, 13. zielony, 14. jasnozielony kadm Ce de eS Możliwe odpowiedzi: 1. żółty, 2. brązowy, 3. ciemnoróżowy, 4. czerwony, 5. ciemnofioletowy, 6. fioletowy, 7. ciemnopomarańczowy, 8. różowy, 9. ciemnozielony, 10. jasnofioletowy, 11. granatowy, 12. niebieski, 13. zielony, 14. jasnozielony
Uzyskiwanie szkła barwionego to proces dodawania tlenków metali przejściowych lub innych substancji chemicznych. Połącz kolory szkła z substancją chemiczną, która tworzy daną barwę. żelazo eF e dwa plus Możliwe odpowiedzi: 1. żółty, 2. brązowy, 3. ciemnoróżowy, 4. czerwony, 5. ciemnofioletowy, 6. fioletowy, 7. ciemnopomarańczowy, 8. różowy, 9. ciemnozielony, 10. jasnofioletowy, 11. granatowy, 12. niebieski, 13. zielony, 14. jasnozielony żelazo-siarka Fe-S Możliwe odpowiedzi: 1. żółty, 2. brązowy, 3. ciemnoróżowy, 4. czerwony, 5. ciemnofioletowy, 6. fioletowy, 7. ciemnopomarańczowy, 8. różowy, 9. ciemnozielony, 10. jasnofioletowy, 11. granatowy, 12. niebieski, 13. zielony, 14. jasnozielony miedź Ce u dwa plus Możliwe odpowiedzi: 1. żółty, 2. brązowy, 3. ciemnoróżowy, 4. czerwony, 5. ciemnofioletowy, 6. fioletowy, 7. ciemnopomarańczowy, 8. różowy, 9. ciemnozielony, 10. jasnofioletowy, 11. granatowy, 12. niebieski, 13. zielony, 14. jasnozielony chrom Ce er trzy plus Możliwe odpowiedzi: 1. żółty, 2. brązowy, 3. ciemnoróżowy, 4. czerwony, 5. ciemnofioletowy, 6. fioletowy, 7. ciemnopomarańczowy, 8. różowy, 9. ciemnozielony, 10. jasnofioletowy, 11. granatowy, 12. niebieski, 13. zielony, 14. jasnozielony nikiel eN i trzy plus Możliwe odpowiedzi: 1. żółty, 2. brązowy, 3. ciemnoróżowy, 4. czerwony, 5. ciemnofioletowy, 6. fioletowy, 7. ciemnopomarańczowy, 8. różowy, 9. ciemnozielony, 10. jasnofioletowy, 11. granatowy, 12. niebieski, 13. zielony, 14. jasnozielony złoto Au Możliwe odpowiedzi: 1. żółty, 2. brązowy, 3. ciemnoróżowy, 4. czerwony, 5. ciemnofioletowy, 6. fioletowy, 7. ciemnopomarańczowy, 8. różowy, 9. ciemnozielony, 10. jasnofioletowy, 11. granatowy, 12. niebieski, 13. zielony, 14. jasnozielony miedź-cyna Ce u-eS en Możliwe odpowiedzi: 1. żółty, 2. brązowy, 3. ciemnoróżowy, 4. czerwony, 5. ciemnofioletowy, 6. fioletowy, 7. ciemnopomarańczowy, 8. różowy, 9. ciemnozielony, 10. jasnofioletowy, 11. granatowy, 12. niebieski, 13. zielony, 14. jasnozielony mangan eM en trzy plus Możliwe odpowiedzi: 1. żółty, 2. brązowy, 3. ciemnoróżowy, 4. czerwony, 5. ciemnofioletowy, 6. fioletowy, 7. ciemnopomarańczowy, 8. różowy, 9. ciemnozielony, 10. jasnofioletowy, 11. granatowy, 12. niebieski, 13. zielony, 14. jasnozielony kobalt Ce o dwa plus Możliwe odpowiedzi: 1. żółty, 2. brązowy, 3. ciemnoróżowy, 4. czerwony, 5. ciemnofioletowy, 6. fioletowy, 7. ciemnopomarańczowy, 8. różowy, 9. ciemnozielony, 10. jasnofioletowy, 11. granatowy, 12. niebieski, 13. zielony, 14. jasnozielony uran U 4 plus / 5 plus/ 6 plus Możliwe odpowiedzi: 1. żółty, 2. brązowy, 3. ciemnoróżowy, 4. czerwony, 5. ciemnofioletowy, 6. fioletowy, 7. ciemnopomarańczowy, 8. różowy, 9. ciemnozielony, 10. jasnofioletowy, 11. granatowy, 12. niebieski, 13. zielony, 14. jasnozielony neodym eN de trzy plus Możliwe odpowiedzi: 1. żółty, 2. brązowy, 3. ciemnoróżowy, 4. czerwony, 5. ciemnofioletowy, 6. fioletowy, 7. ciemnopomarańczowy, 8. różowy, 9. ciemnozielony, 10. jasnofioletowy, 11. granatowy, 12. niebieski, 13. zielony, 14. jasnozielony erb E er trzy plus Możliwe odpowiedzi: 1. żółty, 2. brązowy, 3. ciemnoróżowy, 4. czerwony, 5. ciemnofioletowy, 6. fioletowy, 7. ciemnopomarańczowy, 8. różowy, 9. ciemnozielony, 10. jasnofioletowy, 11. granatowy, 12. niebieski, 13. zielony, 14. jasnozielony selen-kadm eS e-Ce de Możliwe odpowiedzi: 1. żółty, 2. brązowy, 3. ciemnoróżowy, 4. czerwony, 5. ciemnofioletowy, 6. fioletowy, 7. ciemnopomarańczowy, 8. różowy, 9. ciemnozielony, 10. jasnofioletowy, 11. granatowy, 12. niebieski, 13. zielony, 14. jasnozielony kadm Ce de eS Możliwe odpowiedzi: 1. żółty, 2. brązowy, 3. ciemnoróżowy, 4. czerwony, 5. ciemnofioletowy, 6. fioletowy, 7. ciemnopomarańczowy, 8. różowy, 9. ciemnozielony, 10. jasnofioletowy, 11. granatowy, 12. niebieski, 13. zielony, 14. jasnozielony
31
Ćwiczenie 7
Zapoznaj się z poniższym tekstem źródłowym dotyczącym produkcji bombek i odpowiedz na pytanie.
„Dział dmuchalni – tam, niezależnie od pory roku jest bardzo gorąco. Dlaczego? Ponieważ na hali stoją palniki, które rozgrzewają szklane rury do czerwoności. Szkło w temperaturze ok 650°C zaczyna być plastyczne. Dzięki temu wykwalifikowany dmuchacz może stworzyć dowolny kształt. Kiedy wydmuszka się schłodzi rozpoczyna się proces srebrzenia bombki.”
Na podstawie powyższego tekstu oraz przy pomocy dostępnych Ci źródeł odpowiedz, jaki związek chemiczny jest wykorzystywany do srebrzenia bombek.
RnQMdkwSa2Fkh
(Uzupełnij).
Jest to nieorganiczny związek chemiczny, sól kwasu azotowego i srebra.
Do srebrzenia bombek wykorzystywany jest azotan(V) srebra(I).
31
Ćwiczenie 8
Zapoznaj się z poniższym tekstem źródłowym dotyczącym huty szkła „Jabłonna” i odpowiedz na pytanie.
„W latach 1921–1922 w hucie prowadzono doświadczenia nad kolorem szkła najlepszego do przechowywania piwa, wykazując, że najlepsze było szkło ciemno rubinowe, praktycznie jednak niedostępne ze względu na konieczność użycia w produkcji tlenku złota. Pozostawało szkło oranżowe. Doświadczenie udowodniło fatalny wpływ szkła białego na ówczesne piwo (psuło się znacznie szybciej, skracając okres przechowywania nawet o 15%).”
Indeks górny /Źródło: Oficjalna strona internetowa czasopisma Barwy Szkła, barwyszkla.pl [dostęp online: 11.03.2020 r.]/ Indeks górny koniec/Źródło: Oficjalna strona internetowa czasopisma Barwy Szkła, barwyszkla.pl [dostęp online: 11.03.2020 r.]/
Na podstawie powyższego tekstu oraz przy pomocy dostępnych Ci źródeł odpowiedz, jaki pierwiastek lub związek chemiczny jest wykorzystywany do produkcji szkła oranżowego.
RqmG4q1PrfElx
(Uzupełnij).
Szkło oranżowe jest inną nazwą szkła brązowego.
Do produkcji szkła oranżowego wykorzystywane są jony żelaza .
