Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Pokaż ćwiczenia:
111
Ćwiczenie 1

Obejrzyj obraz Człowiek witruwiański Leonarda da Vinci i odpowiedz na pytanie. Zwróć uwagę nie tylko na ilustrację, ale również na jej tytuł.

Zapoznaj się z opisem obrazu Człowiek witruwiański Leonarda da Vinci i odpowiedz na pytanie. Zwróć uwagę nie tylko opis ilustracji, ale również na jej tytuł.

R18nZ3M4FQXaM
Leonardo da Vinci, Człowiek witruwiański
Źródło: dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Da_Vinci_Vitruve_Luc_Viatour.jpg, domena publiczna.
Rw3udZsYMeGBY
Na czym polega renesansowy charakter tego dzieła? (Uzupełnij).
111
Ćwiczenie 2

Leonardo namalował Ostatnią wieczerzę na ścianie refektarza, czyli pomieszczenia, w którym spożywano posiłki, a sąsiedztwo kuchni raczej zaszkodziło niż pomogło obrazowi, więc dziś nie jest on w najlepszym stanie. Przedstawianie ostatniej wieczerzy w refektarzu było poniekąd normą w czasach Leonarda. Co więc sprawia, że obraz ten jest wyjątkowy?

RylJWIIyyzQl2
Leonardo da Vinci, Ostatnia wieczerza
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
RNlutsxQ7ItOy
(Uzupełnij).
2
Ćwiczenie 3

Korzystając z poniższych tekstów i samodzielnie pozyskanych informacji, wykonaj polecenie.

Tekst 1

Edwin Bendyk Giovanni Pico Della Mirandola

W wieku dwudziestu trzech lat postanowił zorganizować w Rzymie publiczną dysputę na temat dziewięciuset przygotowanych przez siebie tez na wszelkie niemal możliwe tematy. Na własny koszt zaprosił w 1486 roku do Wiecznego Miasta myślicieli z całego świata. Papież Innocenty VIII zakazał jednak dysputy, a zawierająca tezy księga została zakazana. Pozostał jednak tekst mowy De dignitatis humanae, który uznaje się powszechnie za manifest humanizmu.”

1 Źródło: Edwin Bendyk, Giovanni Pico Della Mirandola, [w:] Tadeusz Zawadzki, Wielkie mowy historii, t. 1, Warszawa 2006, s. 138.

Tekst 2

Giovanni Pico Della Mirandola Mowa o godności człowieka

O, najwyższa dobroci Boga Ojca, o, najwyższa i podziwu godna szczęśliwości człowieka! Zostało mu dane mieć, co zechce, być, kim zechce. W chwili narodzin zwierzęta przynoszą ze sobą z brzucha matki (jako rzecze Lucyliusz) to, co posiadać będą. Duchy wyższe od początku lub nieco później były tym, czym miały być na wieki wieków. Ale człowiekowi Ojciec dał przy narodzinach wszelkiego rodzaju nasiona i wszelkiego gatunku zalążki życia.”

2 Źródło: Giovanni Pico Della Mirandola, Mowa o godności człowieka, [w:] Tadeusz Zawadzki, Wielkie mowy historii, t.1, Warszawa 2006, s. 130.
R18xl4tyTmoma
Oceń prawdziwość zdań dotyczących Giovanniego Pico Della Mirandoli. Odmowa papieża wynikała z faktu, że zmagał się on z krytyką Lutra. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Wyjątkowość człowieka ma wynikać z tego, że jest istotą zarówno fizyczną jak i duchową. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Mirandola krytycznie odnosi się do autorów starożytnych. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
R1O0PnF8tHvlz2
Ćwiczenie 4
Uzupełnij tekst, dokonując trafnych wyborów. Rozwijająca się od XV wieku renesansowa filozofia człowieka przeciwstawiała się koncepcjom (tu wybierz) 1. ascetyzm, 2. Tomasz Morus, 3. Rafaela Santi, 4. hedonizm, 5. baroku, 6. luteranizm, 7. Leonardo da Vinci, 8. Albrechta Dűrera, 9. prymitywizm, 10. antyku, 11. kalwinizm, 12. prawosławie, 13. średniowiecza, 14. Erazm z Rotterdamu, 15. Michała Anioła. Główny nurt włoskiej czy francuskiej filozofii człowieka był reakcją na średniowieczne uzależnienie człowieka od Boga, a właściwie od Kościoła był (tu wybierz) 1. ascetyzm, 2. Tomasz Morus, 3. Rafaela Santi, 4. hedonizm, 5. baroku, 6. luteranizm, 7. Leonardo da Vinci, 8. Albrechta Dűrera, 9. prymitywizm, 10. antyku, 11. kalwinizm, 12. prawosławie, 13. średniowiecza, 14. Erazm z Rotterdamu, 15. Michała Anioła. Człowiek poszukujący wewnętrznej wolności i niezależności od wszelkich instancji nie znajdował dla siebie miejsca nie tylko w katolicyzmie, ale również tworzących się ówcześnie wyznań protestanckich takich jak np. (tu wybierz) 1. ascetyzm, 2. Tomasz Morus, 3. Rafaela Santi, 4. hedonizm, 5. baroku, 6. luteranizm, 7. Leonardo da Vinci, 8. Albrechta Dűrera, 9. prymitywizm, 10. antyku, 11. kalwinizm, 12. prawosławie, 13. średniowiecza, 14. Erazm z Rotterdamu, 15. Michała Anioła/(tu wybierz) 1. ascetyzm, 2. Tomasz Morus, 3. Rafaela Santi, 4. hedonizm, 5. baroku, 6. luteranizm, 7. Leonardo da Vinci, 8. Albrechta Dűrera, 9. prymitywizm, 10. antyku, 11. kalwinizm, 12. prawosławie, 13. średniowiecza, 14. Erazm z Rotterdamu, 15. Michała Anioła.

(tu wybierz) 1. ascetyzm, 2. Tomasz Morus, 3. Rafaela Santi, 4. hedonizm, 5. baroku, 6. luteranizm, 7. Leonardo da Vinci, 8. Albrechta Dűrera, 9. prymitywizm, 10. antyku, 11. kalwinizm, 12. prawosławie, 13. średniowiecza, 14. Erazm z Rotterdamu, 15. Michała Anioła dążąc do poznania człowieka, nie cofnął się przed niczymi, jak sam pisze, pokroił więcej niż dziesięć ciał ludzkich, a że nie doszukał się na tej drodze w człowieku elementów nieśmiertelnych chciał unieśmiertelnić człowieka przez sztukę. Choć można wątpić, czy malarstwo daje istotnie nieśmiertelność, to niewątpliwe jest jego znaczenie dla poznania renesansowej filozofii człowieka, czego przykładem jest twórczość (tu wybierz) 1. ascetyzm, 2. Tomasz Morus, 3. Rafaela Santi, 4. hedonizm, 5. baroku, 6. luteranizm, 7. Leonardo da Vinci, 8. Albrechta Dűrera, 9. prymitywizm, 10. antyku, 11. kalwinizm, 12. prawosławie, 13. średniowiecza, 14. Erazm z Rotterdamu, 15. Michała Anioła. Jego cztery autoportrety przedstawiają ewolucję od trzynastoletniego chłopca do godnego, pewnego siebie człowieka renesansu. Piąty autoportret, pochodzący z 1500 roku, wydaje się być przełomowym: pokazuje nam człowieka nowego, przemienionego przez prawdę Chrystusa.
R1LiWpSQjyzTH2
Ćwiczenie 5
Przyporządkuj autorów i tytuły ich dzieł do zacytowanych fragmentów. Gdziekolwiek owce dają delikatniejszą, a więc i droższą wełnę, tam zaraz spieszą wielmoże i szlachta; wszyscy oni nie są zadowoleni z dochodów, jakie przyniosły posiadłości ziemskie, nie pozostawiają więc ani kawałka ziemi pod uprawę zbóż, lecz wszystko zamieniają na pastwiska. Aby więc jeden nienasycony marnotrawca, zakała ojczyzny, mógł ogrodzić sobie płotem kilka tysięcy morgów, wypędza się dzierżawców, a innych poprzez dokuczanie zmusza się do sprzedawania gospodarstw. Możliwe odpowiedzi: 1. Mikołaj Kopernik, Rozprawy o monecie, 2. Krzysztof Kolumb, 3. Tomasz Morus, Utopia, 4. Erazm z Rotterdamu, List do Josta Ludwika Decjusza, 5. Erazm z Rotterdamu, Pochwała głupoty Co do teologów, to może by lepiej było, gdybym ich pominęła milczeniem, bo rodzaj to ludzi ogromnie wyniosłych i drażliwych. Wielkich - i jak oni to nazywają - natchnionych teologów godne są dopiero takie sprawy (i na te wpadłszy budzą się ze snu), jak: czy Bóg potrzebuje jakiegoś czasu na stworzenie czegoś? Czy Bóg mógłby przyjąć postać kobiety,lub diabła albo osła, albo dyni, albo kamienia? Możliwe odpowiedzi: 1. Mikołaj Kopernik, Rozprawy o monecie, 2. Krzysztof Kolumb, 3. Tomasz Morus, Utopia, 4. Erazm z Rotterdamu, List do Josta Ludwika Decjusza, 5. Erazm z Rotterdamu, Pochwała głupoty Wyspa Hispaniola to istny cud; wszystko jest tam wspaniałe. Ziemia jest tam doskonała i żyzna, zdaje się nadawać do zasiewów i uprawy, do hodowli każdego bydła oraz do zakładania miast i wsi. Tutaj jest wiele korzeni, wielkie kopalnie złota oraz innych kruszców. Mieszkańcy tej wyspy są jednak niesłychanie trwożliwi. Możliwe odpowiedzi: 1. Mikołaj Kopernik, Rozprawy o monecie, 2. Krzysztof Kolumb, 3. Tomasz Morus, Utopia, 4. Erazm z Rotterdamu, List do Josta Ludwika Decjusza, 5. Erazm z Rotterdamu, Pochwała głupoty Składam poszanowanie narodowi, który - chociaż niegdyś uważany za barbarzyński - teraz tak pięknie rozwija się w dziedzinie nauki praw, obyczajów, religii i we wszystkim, co przeciwne jest wszelkiemu nieokrzesaniu, że współzawodniczyć może z najbardziej kulturalnymi narodami świata. Możliwe odpowiedzi: 1. Mikołaj Kopernik, Rozprawy o monecie, 2. Krzysztof Kolumb, 3. Tomasz Morus, Utopia, 4. Erazm z Rotterdamu, List do Josta Ludwika Decjusza, 5. Erazm z Rotterdamu, Pochwała głupoty Możliwe odpowiedzi: 1. Mikołaj Kopernik, Rozprawy o monecie, 2. Krzysztof Kolumb, 3. Tomasz Morus, Utopia, 4. Erazm z Rotterdamu, List do Josta Ludwika Decjusza, 5. Erazm z Rotterdamu, Pochwała głupoty
21
Ćwiczenie 6

Na podstawie poniższego tekstu źródłowego i obrazów wykonaj polecenie.

Na podstawie poniższego tekstu źródłowego i opisów obrazów wykonaj polecenie.

1
Leonardo da Vinci, Traktat o malarstwie (fragment)

Umysł malarza winien ustawicznie przechodzić tyle zmian treści, ile jest kształtów rzeczy godnych uwagi, które ukazują się przed nim, powinien wstrzymywać krok przed nimi i notować je, i stosować do nich reguły, rozważając miejsce okoliczności, światła i cienie. […] Malarz, który posiadł znajomość natury nerwów, mięśni i ścięgien, będzie wiedział przy ruchu członka, ile nerwów i jakie są tego powodem; który mięsień, nabrzmiewając, jest przyczyną skrótu owego nerwu i jakie struny, zmienione w najdelikatniejsze chrząstki, otaczają i skupiają ten mięsień. I tak stanie się pełnym rozmaitości i wszechstronnym demonstratorem mięśni, które tłumaczą wszystkie czynności figur, i nie będzie czynił jako ci, którzy w przeróżnych postawach pokazują zawsze te same szczegóły na rękach, nogach, piersiach i grzbietach, co zaliczyć trzeba do niemałych wad.

m1 Źródło: Leonardo da Vinci, Traktat o malarstwie (fragment), tłum. L. Staff. Cytat za:Poznać przeszłość, zrozumieć dziś. Nowożytność, Warszawa 2013, s. 78.

Przyjrzyj się reprodukowanym obrazom. O których z nich można powiedzieć, że pozostają w zgodzie z zaleceniami Leonarda?

R1bRqN8JRt2t1
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).

Zapoznaj się z opisami reprodukowanych obrazów. O których z nich można powiedzieć, że pozostają w zgodzie z zaleceniami Leonarda?

RCll4tB8iPhXg
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 7

Pułkownik Tim Collins, który został wysłany w 2003 roku na wojnę w Iraku, pojechał tam z egzemplarzem Księcia Niccolo Machiavellego. Wygłosił pamiętne przemówienie w przeddzień rozpoczęcia działań wojennych. Z którego rozdziału Księcia czerpał, wypowiadając te zdania?

1

Idziemy, żeby wyzwalać, nie żeby podbijać. Nie będziemy wieszać naszych flag w tym kraju. Wkraczamy do Iraku, żeby wyzwolić lud i nie będziemy wieszać amerykańskiej flagi na tej starożytnej ziemi. Okażcie jej szacunek.

3 Cytat za: Fragment mowy wygłoszonej w Iraku w 2003 r., Pełny tekst na: wolnelektury.pl [dostęp: 22.11.2021].
R5KrCZTAmiI0H1
Możliwe odpowiedzi: 1. Rozdział 5. Jak rządzić miastami lub ludami, które przed podbiciem miały własne ustawy?, 2. Rozdział 9. Obywatelska władza państwa, 3. Rozdział 16. O hojności i skąpstwie
311
Ćwiczenie 8

Po zapoznaniu się z informacjami na temat Fuggerei i Fundacji Gatesów podziel się refleksją na temat powiązań kapitału z dobroczynnością. Wskaż na podobieństwa i różnice.

Po zapoznaniu się z informacjami na temat Fuggerei i Fundacji Gatesów podziel się refleksją na temat powiązań kapitału z dobroczynnością. Wymień podobieństwa i różnice.

RE8RMKocQPyu2
Fuggerei w Augsburgu.
Źródło: dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Fugger_Fuggerei_Herrengasse.jpg, licencja: CC BY-SA 3.0.

Fuggerei – zamknięta murami dzielnica Augsburga, pierwsza na świecie stworzona w celu pomocy ubogim. Została utworzona przez Jakuba Fuggera zwanego Bogatym, rzeczywiście najbogatszego wówczas obywatela Augsburga. W 1514 r. wykupił on fragment miasta i w 1516 r. rozpoczął tam budowę dzielnicy mieszkaniowej o charakterze socjalnym. Do 1523 r. wybudowano domy, w których znaleźli schronienie rzemieślnicy wraz z rodzinami, którzy nie z własnej winy popadli w długi. Zasady przyjmowania nowych mieszkańców nie zmieniły się do dnia dzisiejszego. Mogą tu zamieszkać ludzie, którzy urodzili się w Augsburgu, są katolikami i znajdują się w trudnej sytuacji materialnej. O przyjęciu decyduje Seniorat Fundacji. Dziś dzielnica zamieszkana jest głównie przez osoby starsze.

Bill & Melinda Gates Foundation – największa na świecie organizacja filantropijna, prowadzona przez Billa Gatesa założyciela Microsoft i jego żonę Melindę Gates. Założona w styczniu 2000 przez połączenie Gates Learning FoundationWilliam H. Gates Foundation.

Fundacja przeznacza pieniądze na stypendia dla studentów, zapobieganie AIDS, walkę z chorobami nękającymi Trzeci Świat i inne cele. Gates zajmuje się również zapewnieniem wyżywienia i podniesieniem standardu jednej z najuboższych wiosek, która była niegdyś bez środków do życia.

Biura fundacji znajdują się w Seattle, Waszyngtonie, Londynie, Delhi i Pekinie.

R3dh51jliYNyU
(Uzupełnij).
311
Ćwiczenie 9

Zapoznaj się z załączonymi tekstami i spróbuj odpowiedzieć na pytanie: Dlaczego Amerykanie redefiniują renesans i do jego twórców zaliczają Kolumba, Magellana, Lutra, Kalwina itd.?

Renesans - definicja z Wikipedii

Jako spójny okres w historii cywilizacji renesans postrzegany jest tylko przez niektórych historyków, szczególnie historyków amerykańskich – chcą oni ujmować historię tej epoki jako samodzielną jedność, tj. badać razem np. wielkie odkrycia geograficzne, przemiany w literaturze, wzrost inflacji w XVI wieku czy rozwój medycyny w ich wzajemnych powiązaniach. Wielu innych współczesnych uczonych woli widzieć renesans na tle szeroko pojętej kultury europejskiej, odrzucając przy tym tezę o jego przełomowości dla Europy i widząc w nim raczej kontynuację średniowiecza, a nie odrębną epokę historyczną. Szczególnie wyraźne jest to na gruncie historii filozofii, w której niezależnie od tego, jak ten przełom się ocenia, widzi się przełom polegający na „przejściu od przedmiotu do podmiotu” nie w filozofii odrodzenia, ale w racjonalizmie wieku XVII.

4 Źródło: Renesans - definicja z Wikipedii, dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/wiki/Renesans.
Mayflower

Większość przyszłych kolonistów płynących na „Mayflower” stanowili purytanie, przedstawiciele założonej w 1607 r. radykalnej kongregacji separatystów, żądających bezwzględnej samodzielności dla każdej gminy religijnej. Pochodzili oni z wioski Scrooby w hrabstwie Nottingham. W 1607 założyli tam kongregację, która nie akceptowała władzy kościoła anglikańskiego. Na jej przywódców nałożono grzywny i kary więzienia. (...)

Ostatecznie 102 pielgrzymów i 30 osób załogi wypłynęło z portu w Plymouth 6 września/16 września 1620*, a do brzegu Ameryki przybyli 11 listopada/21 listopada. Przed zejściem na ląd wszyscy dorośli męscy osadnicy podpisali umowę zwaną Mayflower compact, w której ustalili zasady funkcjonowania nowej społeczności.

Indeks dolny *Daty podane według starego (kalendarz juliański) oraz nowego (kalendarz gregoriański) porządku. Indeks dolny koniec

5 Źródło: Mayflower, dostępny w internecie: pl.wikipedia.org/Mayflower.
R1QHnIGmxi7rO
(Uzupełnij).