Joannis Calvini Institutio Christianae religionis

Institutio Christianae religionis Joannis Calvini
Rozdział XXI
[…]
Twierdzimy więc, opierając się na wyraźnym świadectwie Pisma św., że Bóg wedle swego przedwiecznego i niezmiennego zamysłu raz powziął postanowienie, których kiedyś zechce obdarzyć zbawieniem, a których przeznaczy na zgubę. Uważamy, że ten zamysł, o ile chodzi o wybranych, opiera się na bezinteresownym jego miłosierdziu, bez jakiegokolwiek względu na ludzką godność; tym zaś, których skazuje na potępienie, zamyka wejście do żywota mocą swego sprawiedliwego w prawdzie i nienagannego, lecz i niepojętego wyroku. Stwierdziliśmy już u wybranych wezwanie, które jest świadectwem wybrania. Z kolei następuje usprawiedliwienie, drugi znak potwierdzający wybranie, aż wreszcie osiąga się chwałę, która jest jego spełnieniem. Podobnie zaś jak wybranych swoich Bóg naznacza znamieniem wezwania i usprawiedliwienia, tak wyłączając odrzuconych od poznania swego imienia i od uświęcenia przez Ducha swojego, odkrywa im jakby za pomocą tych znaków, jaki czeka ich wyrok.

1 Źródło: Joannis Calvini, Institutio Christianae religionis, [w:] Stanisław Cynarski, Historia powszechna 1500–1648. Wybór tekstów źródłowych, Kraków 1981, s. 73–75.

67 artykułów Ulricha Zwingliego z roku 1523

Wyznaję ja, Huldrych Zwingli, że głosiłem w kazaniu niżej określone artykuły i mniemania w sławnym mieście Zurychu na podstawie pisma, które nazywa się theopneustos, tj. przez Boga natchnione, i podejmuję się obronić i utrzymać te artykuły. A gdzie nie zrozumiałem dobrze wspomnianego pisma, dam się pouczyć, ale na podstawie tegoż pisma.
1. Wszyscy, którzy twierdzą, że Ewangelia nic nie znaczy bez potwierdzenia Kościoła, błądzą i bluźnią Bogu.
2. Summa Ewangelii jest, że Pan nasz Chrystus Jezus jest prawdziwym synem Boga, objawił nam wolę Swego niebieskiego Ojca i wybawił nas przez Swoją niewinność od śmierci i pojednał z Bogiem.
3. Z tego powodu Chrystus jest jedyną drogą do szczęśliwości niebieskiej dla wszystkich, którzy kiedykolwiek byli, są i będą. […]
18. [O mszy]. Ponieważ Chrystus sam się niegdyś ofiarował, jest to po wieczność trwająca i płacząca ofiara za grzechy wszystkich wiernych; z tego wynika, że msza nie jest ofiarą, lecz ofiary pamiątką i zapewnieniem zbawienia, którego Chrystus nam użyczył. […] 
22. [O dobrych uczynkach]. Ponieważ Chrystus jest naszą sprawiedliwością, z tego wnosimy, że nasz uczynek jest o tyle dobrym, o ile jest Chrystusa, o ile zaś [uczynki] są nasze, nie są [one] ani słuszne, ani dobre.

2 Źródło: 67 artykułów Ulricha Zwingliego z roku 1523, [w:] Historia powszechna XVI wieku. Teksty źródłowe, oprac. Zygmunt Boras, Maciej Jerzy Serwański, wybór Zygmunt Boras, Maciej Jerzy Serwański, Poznań 1978, s. 86.

Religia chrześcijańska według Jana Kalwina

[O wolności chrześcijańskiej, o władzy kościelnej i administracji politycznej]
Zastanówmy się więc najpierw nad funkcją urzędu, czy jest prawym od Boga uznanym powołaniem, jaki jego obowiązek i jak wielka władza; potem na jakich prawach oprzeć trzeba rządy chrześcijańskie, a nareszcie, jaki użytek z praw należy oddać ludności, jakie posłuszeństwo winna ona urzędowi. Pan Bóg czynność urzędów nie tylko aprobuje, przyjmuje i poświadcza, lecz nadto ozdabia najszczytniejszymi pochwałami ich godność i szczególnie [jej] nam zaleca. […] Nie przewrotnością ludzką stało się, że władzę nad wszystkim mają królowie i inni naczelnicy, ale opatrznością Boga i rozporządzeniem Jego świętym, któremu tak podobało się sprawy ludzkie ułożyć. […] Albowiem także władza jest zrządzeniem Boga […] i nie ma żadnych mocy oprócz tych, które Bóg sam ustanowił. Sami książęta są ministrami Boga, na chwałę czyniącym dobrze, a złym jako mściciele gniewu.

3 Źródło: Religia chrześcijańska według Jana Kalwina, [w:] Historia powszechna XVI wieku. Teksty źródłowe, oprac. Zygmunt Boras, Maciej Jerzy Serwański, wybór Zygmunt Boras, Maciej Jerzy Serwański, Poznań 1978, s. 86.