Sprawdź się
Zapoznaj się z poniższymi stwierdzeniami stanowiącymi fragmenty z dzieł polskich naukowców okresu dwudziestolecia międzywojennego. Określ, jaką dziedzinę nauk reprezentowali ich autorzy.
Tekst 1
Trudno jest człowiekowi przytomnemu przeżywać dwa sprzeczne przekonania równocześnie i świadomie. [...] Człowiek w stanie pełnego czuwania, kiedy przytomnie i jasno myśli, unika, ile może, sądów sprzecznych, a z dwóch sądów przedstawionych sprzecznych jeden uważa wtedy za fałszywy, choć nie zawsze wie, który właśnie jest w danym wypadku fałszywy.
Cytat za: W. Witwicki, Psychologia, t. 1, Warszawa 1962, str. 380-381.
Tekst 2
Że prawo, męstwo dobre serce godne są szacunku a oszukaństwo, głoszenie kłamstw ze strachu, znęcanie się nad słabszym - godne pogardy, to jest równie oczywiste, jak to, że cukier jest słodki, a sól słona. I nie potrzeba żadnych uzasadnień pozaludzkich.
Cytat za: T. Kotarbiński, Medytacje o życiu godziwym, Warszawa 1986, s. 98.
Zapoznaj się ze zdjęciami przedstawiającymi trzech naukowców z okresu dwudziestolecia międzywojennego, którzy mieli znaczący wpływ na rozwój nauki, a następnie dopasuj do nich właściwy podpis.
Przeanalizuj mapę i rozstrzygnij, które ze stwierdzeń podanych poniżej jest prawdziwe, a które fałszywe.
Zapoznaj się z opisem mapy i rozstrzygnij, które ze stwierdzeń podanych poniżej jest prawdziwe, a które fałszywe.
Przeanalizuj poniższe opisy, a następnie przeciągnij je we właściwe miejsce w tabeli.
Szkolnictwo wyższe, podobnie jak szkoły na poziomie podstawowym i średnim, zostało na początku lat 30. objęte reformą. Jej autorem był minister wyznań i oświecenia publicznego Janusz Jędrzejewicz. Zapoznaj się z fragmentem ustawy wprowadzającej zmiany w szkolnictwie wyższym, a następnie wyjaśnij, powołując się na konkretne przykłady zawarte w ustawie, dlaczego została ona odebrana przez środowisko akademickie w sposób zdecydowanie negatywny.
Ustawa z dnia 15 marca 1933 r., o szkołach akademickichArt. 1. (1) Szkoły akademickie zorganizowane są na zasadzie wolności nauki i nauczania. Zadaniem ich jest prowadzenie badawczej i twórczej pracy naukowej lub artystycznej, wdrażanie do samodzielnych badań naukowych lub twórczości artystycznej, kształcenie i wychowywanie słuchaczy na świadomych swych obowiązków obywateli Rzeczypospolitej, oraz przygotowanie ich do wykonywania zawodów, wymagających naukowego opanowania danej gałęzi wiedzy i samodzielnego sądu o wchodzących w ich zakres zagadnieniach teoretycznych i praktycznych.
(2) Założenie i zwinięcie szkoły akademickiej oraz nadanie istniejącej już szkole praw szkół akademickich wymaga aktu ustawodawczego.
(3) Szkoły akademickie noszą nazwy: uniwersytetów, wszechnic, politechnik, akademij, szkól głównych; nazw tych nie wolno używać szkołom nieakademickim.
(4) Szkoły akademickie posiadają osobowość prawną.
(5) Szkoły akademickie posiadają wyłączne prawo nadawania akademickich stopni naukowych.(...)
Art. 4. (1) Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego jest władzą naczelną szkół akademickich i sprawuje nad niemi zwierzchni nadzór,
(2) Celem omawiania spraw, dotyczących ogółu szkół akademickich, Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego zwołuje w miarę potrzeby, nie rzadziej jednak niż raz na trzy lata, zjazd rektorów wszystkich szkół akademickich. Zjazdowi przewodniczy Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego lub jego delegat, Uchwały zjazdu mają charakter opinii.Art 5. (...) (4) Zebranie profesorów rozważa zagadnienia nauczania i wychowania, oraz wypowiada na żądanie Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego lub rektora opinje w sprawach, dotyczących szkoły lub nauki.
(...)
Art 30. (1) Habilitację przeprowadza rada wydziałowa. Warunkiem dopuszczenia do habilitacji jest posiadanie stopnia doktora. Od obowiązku wykazania się stopniem doktorskim mogą być zwolnieni przez radę wydziałową artyści, wybitni fachowcy, a wyjątkowo także wybitni badacze naukowi.
(...)
(11) Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego może na wniosek rady wydziałowej cofnąć docentowi prawo wykładania.(...)
Art. 41. (1) Akademickie stopnie naukowe są dwa: niższy i wyższy. Statut szkół (wydziałów) artystycznych może nadawanie stopni naukowych ograniczyć do stopnia niższego. Stopniem wyższym we wszystkich szkołach akademickich jest stopień doktora, który można otrzymać po uzyskaniu stopnia niższego, przedstawieniu pracy naukowej i złożeniu egzaminów doktorskich. Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego może dla obywateli państw obcych ustalić odmienne zasady uzyskiwania wyższego stopnia naukowego.
(...)
Art 42. (...) (2) Całkowite lub częściowe zawieszenie wykładów, ćwiczeń lub czynności zakładów zarządza rektor, wnosząc niezwłocznie sprawę pod obrady senatu. W razie uchwalenia przez senat cofnięcia zawieszenia, rektor może bądź zarządzić wznowienie zawieszonych czynności, bądź też sprawę przedstawić Ministrowi Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego do rozstrzygnięcia.
(3) Zawieszenia tego dokonać może również Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, do którego należy wówczas także decyzja o wznowieniu zawieszonych czynności.
(4) Jeżeli inne środki zawiodą, Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego może zarządzić czasowo zamknięcie szkoły w całości lub w częściach. Decyzja taka może być połączona z zarządzeniem nowych wpisów po otwarciu przez Ministra szkoły, względnie jej części.Źródło: Ustawa z dnia 15 marca 1933 r., o szkołach akademickich, dostępny w internecie: http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19330290247/O/D19330247.pdf.
Przeanalizuj wykres i diagram, a następnie spośród podanych poniżej stwierdzeń wybierz te, które na podstawie danych zawartych w źródłach można uznać za prawdziwe.
Indeks górny Źródło: A. Bajerski, Szkolnictwo wyższe międzywojennej Polski. Ujęcie geograficzne, Uniwersytet im. Adam Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 2016, s.76. Indeks górny koniecŹródło: A. Bajerski, Szkolnictwo wyższe międzywojennej Polski. Ujęcie geograficzne, Uniwersytet im. Adam Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 2016, s.76.
Stefan Banach należał do grupy najwybitniejszych matematyków swoich czasów. Został on upamiętniony na różne sposoby. Poniżej znajduje się kilka miejsc związanych z osobą uczonego. Zapoznaj się z biografią Banacha zamieszczoną na https://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Banach, a następnie na tej podstawie napisz krótkie inskrypcje, które mogłyby potencjalnie zostać zamieszczone przy wskazanych pomnikach lub budynkach. Podpisy te nie muszą mieć formy równoważnikowej.
Zapoznaj się z poniższym tekstem i wykonaj polecenia.
System szkolnictwa wyższego w II Rzeczypospolitej i jego wpływ na funkcjonowanie uczelni polskich po 1945Ministerstwo poprzez ustawy określało programy studiów i liczbę obowiązkowych egzaminów. Wykłady nie były prowadzone według jednolitych programów szczegółowych. Studenci przygotowywali się do egzaminów na podstawie lektury, gdyż tematyka zaliczanych wykładów i seminariów nie musiała się pokrywać z zakresem wymagań egzaminacyjnych. Bardziej uporządkowane były studia na takich kierunkach, jak prawo czy medycyna, gdzie student mógł przejść na wyższy rok tylko po zdaniu obowiązkowych egzaminów na roku niższym. Na wielu innych wydziałach studenci wszystkich lat słuchali samych wykładów, a do seminariów byli dopuszczani na podstawie decyzji profesora. Student, aby zaliczyć rok czy semestr, musiał uzyskać w indeksie potwierdzenie uczestnictwa w pewnej liczbie zajęć, jednak bez obowiązku uczestnictwa w tych zajęciach. Obecność nie była sprawdzana, ponieważ wychodzono z założenia, iż na uniwersytet przychodzą studiować osoby dojrzałe i rozumiejące konsekwencje swoich poczynań.
Źródło: K. Popiński, System szkolnictwa wyższego w II Rzeczypospolitej i jego wpływ na funkcjonowanie uczelni polskich po 1945, dostępny w internecie: https://dbc.wroc.pl/Content/72305/Popinski_System_szkolnictwa_wyzszego.pdf.