Sprawdź się
Wedle zasady jurysdykcji terytorialnej… Możliwe odpowiedzi: 1. wszyscy znajdujący się na terytorium danego państwa, muszą przestrzegać jego prawa., 2. niemal każdy człowiek rodzi się jako obywatel jakiegoś państwa., 3. osoba znajdująca się poza krajem swojego pochodzenia, może zarzucać prawa z niego pochodzące., 4. obywatelem jest tylko ten, kto mieszka na stałe na terenie danego państwa.
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.
Państwo w Państwie„Państwo w państwie” to program publicystyczny, nadawany na antenie Telewizji POLSAT. Każde wydanie programu to szczegółowo udokumentowany reportaż o przypadku naruszenia prawa przez urzędników wobec przedsiębiorców lub błędu wymiaru sprawiedliwości wobec osób prywatnych.
Program powstaje w redakcji publicystyki. Zespół młodych dziennikarzy jako jedyny w Polsce piętnuje przypadki nadużywania prawa, korupcji i nepotyzmu w relacjach państwo – przedsiębiorca. Scenariusz każdego z programów osnuty jest wokół szczególnie jaskrawego przypadku samowoli urzędniczej, skutkiem której jest bankructwo firmy, ruina przedsiębiorcy i utrata pracy przez pracowników. Dziennikarze stają w obronie praworządności, pokazują losy ludzi, których wymiar sprawiedliwości w ewidentny sposób skrzywdził. Dziennikarze ścigają takie przypadki, piętnują nieuczciwych urzędników i upominają się o sprawiedliwość dla pokrzywdzonych.
Źródło: Państwo w Państwie, dostępny w internecie: panstwowpanstwie.polsatnews.pl [dostęp 14.09.2019 r.].
Przyjrzyj się załączonym rysunkom i wykonaj ćwiczenie.
Rys. 2: C jest enklawą państwa A i eksklawą kraju B.
Zapoznaj się ze źródłami i wykonaj ćwiczenie.
Źródło I
Źródło II
Turcy zestrzelili rosyjski samolotTureckie F‑16 zestrzeliły rosyjski bombowiec Su‑24. To pierwszy taki incydent, od kiedy Rosjanie rozpoczęli ofensywę w Syrii. To precedens również dlatego, że nawet w czasie zimnej wojny nie zdarzyło się, by samolot NATO otworzył ogień do rosyjskiej maszyny. Rosyjski samolot Su‑24 został zestrzelony przez tureckie myśliwce 24 listopada 2015 r. nad granicą turecko‑syryjską. Prezydent Rosji Władimir Putin poinformował, że maszyna znajdowała się na wysokości 6 tys. metrów, gdy trafił w nią pocisk powietrze–powietrze. Bombowiec rozbił się w górach w syryjskiej prowincji Latakia, gdzie toczą się walki sił prorządowych i rebeliantów.
Źródło: Turcy zestrzelili rosyjski samolot, dostępny w internecie: tvn24.pl [dostęp 15.09.2019 r.].
Tekst źródłowy do ćwiczeń 5 i 6
Czy państwa członkowskie Unii Europejskiej tracą suwerenność?Czy państwa członkowskie Unii Europejskiej tracą suwerenność?
Premier Wielkiej Brytanii Theresa May ogłosiła, że formalny proces wychodzenia z Unii Europejskiej rozpocznie się do końca marca 2017 roku. Zadeklarowała, że na wiosnę przygotowuje Great Repeal Act (Wielką Ustawę Uchylającą), która zlikwiduje przepisy, które cztery dekady temu pozwoliły krajowi przystąpić do Unii. – Ta decyzja symbolizuje odzyskiwanie przez Wielką Brytanię suwerenności i niepodległości – mówiła premier.
Goście »Debaty Jedynki« zgodzili się, że wypowiedzi brytyjskiej premier wynikają w największym stopniu z sytuacji, w której się ona znalazła. – Jesteśmy w XXI wieku, kiedy trendem jest kooperacja na poziomie ludzi, firm i państw – mówiła dr Małgorzata Bonikowska. Jak zwraca uwagę, biznes już porzucił model przywiązania do jednego kraju, stał się międzynarodowy. Inaczej dzieje się w sferze publicznej, politycznej. – Jeżeli suwerenność rozumiemy jako decydowanie o wszystkim całkowicie samodzielnie, to nie bardzo pasuje to do XXI wieku, bo jest coraz mniej takich sytuacji, kiedy jedno państwo w głównych wyzwaniach, które są globalne, może coś zdecydować i sprostać temu samemu. Kooperacja państwa jest nieunikniona, choć na pewno nie we wszystkich kwestiach – ocenia dr Małgorzata Bonikowska.
Jak zwraca uwagę dr Kazimierz Wóycicki, bycie częścią związku państw i zgoda na ustępstwa nie znaczy, że ma się ograniczoną suwerenność. – Przeciwnie, to jest tzw. rozszerzona kompetencja, bo kraj będący w związku państw zyskuje możliwość wpływu na decyzje całego zespołu, a to stwarza bardzo duże możliwości. Będąc samemu, nie tylko nie można wszystkiego załatwić, ale też jesteśmy bezbronni np. wobec sankcji rosyjskich na polskie mięso. Naiwne jest myślenie, że wszystko można robić samemu – podsumowuje gość Krzysztofa Grzesiowskiego.
W rozmowie o suwerenności prof. Piotr Wawrzyk przywołał jedno z orzeczeń Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, w którym stwierdza się, że państwo przystępujące do Unii Europejskiej przekazuje dobrowolnie część swoim kompetencji na rzecz instytucji wspólnych. – Formalnie na tym się kończy, ale faktycznie zgadzam się, że zyskujemy wpływ na postępowanie innych krajów. Mamy też gwarancję, że takie przepisy, jak obowiązują u nas, będą obowiązywały w innych krajach – mówił gość »Debaty Jedynki«. Jak dodał, jednocześnie jest pewna grupa spraw, w których Unia nie ingeruje. To tzw. kompetencje wyłączne państw członkowskich, do nich należą m.in. kwestie własności, moralności.
Źródło: Czy państwa członkowskie Unii Europejskiej tracą suwerenność?, dostępny w internecie: polskieradio.pl [dostęp 15.09.2019 r.].
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.
Wyrok dla pilota z Rosji za naruszenie przestrzeni powietrznejWyrok dla pilota z Rosji za naruszenie przestrzeni powietrznej
Radomski Sąd Okręgowy utrzymał wyrok sądu pierwszej instancji, który skazał rosyjskiego pilota na pół roku więzienia w zawieszeniu i dziesięć tysięcy złotych grzywny. Mężczyznę oskarżono o naruszenie zamkniętej, polskiej przestrzeni powietrznej. Do incydentu doszło w 2016 roku podczas Światowych Dni Młodzieży.
Pilot był uczestnikiem, odbywających się w Radomiu, Mistrzostw Świata w Akrobacji Samolotowej. Do Polski przyleciał z Czech, a przestrzeń powietrzną naruszył w okolicach Częstochowy. Tłumaczył, że nie wiedział o wizycie papieża Franciszka i zamkniętej przestrzeni powietrznej. Sędzia Marcin Kobylski nie miał żadnych wątpliwości, że Rosjanin nie dochował należytej staranności.
Jego zdaniem, sprawa jest prosta, a zebrany przez prokuraturę materiał dowodowy jednolity. – Przepisy prawa lotniczego, które obowiązują w Polsce, są jasne i każdy, kto chce się pojawić w naszej przestrzeni powietrznej, musi ich przestrzegać. Jeśli z jakichś powodów ulegają zmianie, to na pilocie spoczywa obowiązek, by się z nimi zapoznać – mówił sędzia. Jak podkreślił, oskarżony zachował się nieodpowiedzialnie i naruszył zasady bezpieczeństwa.
Obrońca rosyjskiego pilota Marek Stolarek wnosił o uniewinnienie oskarżonego. Wyrok jest prawomocny.
Źródło: Wyrok dla pilota z Rosji za naruszenie przestrzeni powietrznej, dostępny w internecie: warszawa.tvp.pl [dostęp 15.09.2019 r.].
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.
Erozja suwerennościRozmowa z prof. Jerzym Kleerem, wiceprzewodniczącym Komitetu Prognoz PAN Polska 2000 plus
– Powiedział pan, że nie zdajemy sobie sprawy, jak ważne jest dziś państwo narodowe. Suwerenność uznał pan za wartość nadrzędną. Niemniej w tej sprawie opinie naukowców są podzielone: jedni twierdzą, że państwu narodowemu i suwerennemu globalizacja nie groźna, bo narody istniały »od zawsze«, inni wieszczą natomiast jego upadek, a jeszcze inni uważają, iż może ono przetrwać pod warunkiem, że się zmieni. A jakie jest pana zdanie?
– Podkreślając znaczenie państwa suwerennego, zwłaszcza państwa jako elementu tożsamości danego społeczeństwa, trzeba pamiętać, że państwa w Europie powstawały kaskadowo. Do połowy XIX w. było 15–18 bytów państwowych, dzisiaj jest ich 50. To efekt rozpadu imperium osmańskiego, później – traktatu wersalskiego, następnie drugiej wojny światowej i rozpadu socjalizmu.
Nagle pojawiły się państwa suwerenne, które ani nie były dostatecznie okrzepłe, ani zbyt rozwinięte. I stały się uczestnikami procesu globalizacyjnego, który wymusza otwieranie granic dla towarów i usług, ludzi i kapitału. Wskutek tego następuje erozja państwa suwerennego i narodowego, bo jeżeli dopuszczamy dopływ kapitału, to siłą rzeczy z jakichś funkcji władczych rezygnujemy. Musimy też rezygnować z nich w wyniku konieczności dogadywania się z innymi państwami w sprawie różnych rozwiązań: czy to bezpieczeństwa, czy form integracyjnych, czy innych.
Źródło: Erozja suwerenności, dostępny w internecie: sprawynauki.edu.pl [dostęp 15.09.2019 r.].