1
Pokaż ćwiczenia:
1
Ćwiczenie 1

Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj polecenie.

1
Kształt sceny politycznej w Polsce w okresie transformacji ustrojowej

Zasadniczych zmian będących konsekwencją tej ewolucji politycznej dokonano w grudniu 1989 r. Zmiana konstytucji dokonana w grudniu 1989 r. przekreśliła ostatnie pozostałości zawartego przy Okrągłym Stole układu politycznego, który już i tak okazał się martwy. Wśród tych zmian konstytucyjnych wykreślono także art. 3 o przewodniej roli partii w budowie socjalizmu, co było logiczną konsekwencją dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości politycznej. Wówczas w miejsce tego przepisu wprowadzono do konstytucji (w rozdz. I o podstawach ustroju politycznego i gospodarczego) art. 4 dotyczący partii politycznych o następującej treści:

1. „Partie polityczne zrzeszają na zasadach dobrowolności i równości obywateli RP w celu wpływania metodami demokratycznymi na kształtowanie polityki państwa.

2. O sprzeczności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznej orzeka TK”.

cyt Źródło: Kształt sceny politycznej w Polsce w okresie transformacji ustrojowej, [w:] Hanna Suchocka, Toruńskie studia polsko-włoskie, Toruń 2016, s. 16.
RWcxUhgNFclJu
Dokończ zdanie.
Najważniejsza zmiana, która wpłynęła na kształt polskiego systemu partyjnego, to… Możliwe odpowiedzi: 1. zniesienie przewodniej roli PZPR., 2. wprowadzenie zasady pluralizmu politycznego., 3. kompetencje przyznane Trybunałowi Konstytucyjnemu., 4. zniesienie pozostałości Okrągłego Stołu.
1
Ćwiczenie 2

Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj polecenie.

1
Kształt sceny politycznej w Polsce w okresie transformacji ustrojowej

Zależności pomiędzy ewolucją systemu partyjnego a kształtowaniem się polskiej sceny politycznej są wyraźne. Swoiste idealistyczne założenie – utrzymania jedności środowiska postsolidarnościowego, jakie leżało u podstaw tworzenia Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wałęsie i następnie obywatelskiego Klubu parlamentarnego w Sejmie – bardzo szybko okazało się mrzonką. Kluczowym momentem była decyzja o kandydowaniu w wyborach prezydenckich w 1990 r. i stanięciu przeciwko sobie dwóch liderów solidarnościowych – Lecha Wałęsy i Tadeusza Mazowieckiego. W tej kampanii wyborczej ugrupowania postsolidarnościowe przestały działać przeciwko wspólnemu „przeciwnikowi”, jakim była Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, a zaczęły działać przeciwko sobie. Fakt ten miał przemożny wpływ na późniejszy kształt sceny politycznej. Doprowadził do stworzenia dwóch zasadniczych bloków na gruncie dawnego OKP, utworzonych wokół dwóch kandydatów solidarnościowych kandydujących na urząd prezydenta. Kolejną tendencją po rozpadzie OKP było tworzenie mniejszych partii politycznych budowanych w oparciu o ambicje personalne kolejnych polityków dawnego wspólnego obozu solidarnościowego. Po drugiej, umownie nazwanej postkomunistycznej stronie sceny politycznej, tworzyła się nowa lewica, jaka powstała po rozwiązaniu PZPR w styczniu 1990 r.

cyt2 Źródło: Kształt sceny politycznej w Polsce w okresie transformacji ustrojowej, [w:] Hanna Suchocka, Toruńskie studia polsko-włoskie, Toruń 2016, s. 19.
R1emb5HYN5XJU
Zdecyduj, które stwierdzenia są prawdziwe, a które fałszywe. Postsolidarnościowe środowisko polityczne było reprezentowane w wyborach 1989 r. przez Komitety Obywatelskie. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Geneza podziałów w środowisku postsolidarnościowym zaczęła się od tzw. „wojny na górze”. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Rozbicie Komitetu Obywatelskiego na małe partie polityczne spowodowane zostało różnicami ideologicznymi i ambicjami personalnymi. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Partie postsolidarnościowe w 1990 r. zaczęły współpracować z Polską Zjednoczoną Partią Robotniczą. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
2
Ćwiczenie 3
Zapoznaj się z opisem ilustracji i wykonaj polecenie.
Zapoznaj się z opisem ilustracji i wykonaj polecenie.
RzVEOxbcB48Ss
Źródło: Marta Włodarska, dostępny w internecie: muzeumkarykatury.pl [dostęp 19.06.2020 r.], tylko do użytku edukacyjnego.
R1aEVDalOotXi
Zaznacz właściwe zakończenia zdania.
Dzięki wykorzystaniu nowoczesnych technologii partie polityczne miały szansę… Możliwe odpowiedzi: 1. skłonić do udziału w wyborach znacznie większą grupę obywateli., 2. wykorzystać nowe technologie do pozyskiwania zwolenników., 3. przenieść kampanie wyborcze do internetu., 4. dotrzeć do większej grupy wyborców., 5. wyeliminować konieczność kontaktowania się swoich członków bezpośrednio z wyborcami.
2
Ćwiczenie 4

Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj polecenie.

1
Komitety Obywatelskie

W ciągu kilku tygodni kampanii wyborczej KO „S” stały się znaczącą siłą polityczną, w wielu ośrodkach znacznie bardziej wpływową i lepiej zorganizowaną niż ogniwa samej „S”. Obawy przed zdominowaniem ruchu związkowego przez obywatelski doprowadziły do podjęcia 17 VI 1989 przez KKW uchwały o rozwiązaniu regionalnych KO „S”; decyzja ta doprowadziła do wielu protestów i ostatecznie nie została wprowadzona w życie. Zamiast tego powołano Komisję ds. reorganizacji Komitetu Obywatelskiego, mającą przygotować propozycje kształtu przyszłej struktury całego ruchu obywatelskiego. Jej członkowie (m.in. B. Geremek i Marcin Król) przedstawiali w następnych miesiącach rozmaite projekty stworzenia tzw. Rady Ruchu Obywatelskiego, ale były one odrzucane zarówno przez KKW, jak i przez większość działaczy komitetów lokalnych, obawiających się centralizacji ruchu.

cyt3 Źródło: Komitety Obywatelskie, dostępny w internecie: encysol.pl [dostęp 19.06.2020 r.].
Re5adtEZrd0G2
Uzupełnij tekst. Członkowie Komitetu Obywatelskiego, działającego w Polsce przed wyborami w 1. 1988 r., 2. społeczeństwa obywatelskiego, 3. NSZZ „Solidarność”, 4. Bronisław Geremek, 5. partii zawodowej, 6. komisji ds. reorganizacji Komitetu Obywatelskiego, 7. wielopartyjnej, 8. prezydenckimi, 9. Lech Wałęsa, 10. związku zawodowego, 11. wojna na górze, 12. społeczeństwa komunistycznego, 13. Komitety Obywatelskie Wolności, 14. 1989 r., 15. komisji ds. wolności, 16. kontraktowymi, 17. jednopartyjnej, 18. wojna na dole, 19. Komitety Obywatelskie Solidarności, 20. komunistów, 21. Komitetów Komunistycznych byli zwolennikami budowy 1. 1988 r., 2. społeczeństwa obywatelskiego, 3. NSZZ „Solidarność”, 4. Bronisław Geremek, 5. partii zawodowej, 6. komisji ds. reorganizacji Komitetu Obywatelskiego, 7. wielopartyjnej, 8. prezydenckimi, 9. Lech Wałęsa, 10. związku zawodowego, 11. wojna na górze, 12. społeczeństwa komunistycznego, 13. Komitety Obywatelskie Wolności, 14. 1989 r., 15. komisji ds. wolności, 16. kontraktowymi, 17. jednopartyjnej, 18. wojna na dole, 19. Komitety Obywatelskie Solidarności, 20. komunistów, 21. Komitetów Komunistycznych. Kampania wyborcza, w której uczestniczyły 1. 1988 r., 2. społeczeństwa obywatelskiego, 3. NSZZ „Solidarność”, 4. Bronisław Geremek, 5. partii zawodowej, 6. komisji ds. reorganizacji Komitetu Obywatelskiego, 7. wielopartyjnej, 8. prezydenckimi, 9. Lech Wałęsa, 10. związku zawodowego, 11. wojna na górze, 12. społeczeństwa komunistycznego, 13. Komitety Obywatelskie Wolności, 14. 1989 r., 15. komisji ds. wolności, 16. kontraktowymi, 17. jednopartyjnej, 18. wojna na dole, 19. Komitety Obywatelskie Solidarności, 20. komunistów, 21. Komitetów Komunistycznych miała miejsce przed wyborami 1. 1988 r., 2. społeczeństwa obywatelskiego, 3. NSZZ „Solidarność”, 4. Bronisław Geremek, 5. partii zawodowej, 6. komisji ds. reorganizacji Komitetu Obywatelskiego, 7. wielopartyjnej, 8. prezydenckimi, 9. Lech Wałęsa, 10. związku zawodowego, 11. wojna na górze, 12. społeczeństwa komunistycznego, 13. Komitety Obywatelskie Wolności, 14. 1989 r., 15. komisji ds. wolności, 16. kontraktowymi, 17. jednopartyjnej, 18. wojna na dole, 19. Komitety Obywatelskie Solidarności, 20. komunistów, 21. Komitetów Komunistycznych. Liczebność i poparcie dla Komitetów Obywatelskich były większe niż dla 1. 1988 r., 2. społeczeństwa obywatelskiego, 3. NSZZ „Solidarność”, 4. Bronisław Geremek, 5. partii zawodowej, 6. komisji ds. reorganizacji Komitetu Obywatelskiego, 7. wielopartyjnej, 8. prezydenckimi, 9. Lech Wałęsa, 10. związku zawodowego, 11. wojna na górze, 12. społeczeństwa komunistycznego, 13. Komitety Obywatelskie Wolności, 14. 1989 r., 15. komisji ds. wolności, 16. kontraktowymi, 17. jednopartyjnej, 18. wojna na dole, 19. Komitety Obywatelskie Solidarności, 20. komunistów, 21. Komitetów Komunistycznych. Powodowało to konflikty między członkami 1. 1988 r., 2. społeczeństwa obywatelskiego, 3. NSZZ „Solidarność”, 4. Bronisław Geremek, 5. partii zawodowej, 6. komisji ds. reorganizacji Komitetu Obywatelskiego, 7. wielopartyjnej, 8. prezydenckimi, 9. Lech Wałęsa, 10. związku zawodowego, 11. wojna na górze, 12. społeczeństwa komunistycznego, 13. Komitety Obywatelskie Wolności, 14. 1989 r., 15. komisji ds. wolności, 16. kontraktowymi, 17. jednopartyjnej, 18. wojna na dole, 19. Komitety Obywatelskie Solidarności, 20. komunistów, 21. Komitetów Komunistycznych i Komitetów Obywatelskich. Konflikty doprowadziły do powołania 1. 1988 r., 2. społeczeństwa obywatelskiego, 3. NSZZ „Solidarność”, 4. Bronisław Geremek, 5. partii zawodowej, 6. komisji ds. reorganizacji Komitetu Obywatelskiego, 7. wielopartyjnej, 8. prezydenckimi, 9. Lech Wałęsa, 10. związku zawodowego, 11. wojna na górze, 12. społeczeństwa komunistycznego, 13. Komitety Obywatelskie Wolności, 14. 1989 r., 15. komisji ds. wolności, 16. kontraktowymi, 17. jednopartyjnej, 18. wojna na dole, 19. Komitety Obywatelskie Solidarności, 20. komunistów, 21. Komitetów Komunistycznych. Na czele komisji stanął m.in. ekspert z czasów strajków sierpniowych 1. 1988 r., 2. społeczeństwa obywatelskiego, 3. NSZZ „Solidarność”, 4. Bronisław Geremek, 5. partii zawodowej, 6. komisji ds. reorganizacji Komitetu Obywatelskiego, 7. wielopartyjnej, 8. prezydenckimi, 9. Lech Wałęsa, 10. związku zawodowego, 11. wojna na górze, 12. społeczeństwa komunistycznego, 13. Komitety Obywatelskie Wolności, 14. 1989 r., 15. komisji ds. wolności, 16. kontraktowymi, 17. jednopartyjnej, 18. wojna na dole, 19. Komitety Obywatelskie Solidarności, 20. komunistów, 21. Komitetów Komunistycznych. Konsekwencją sporów między Związkami Zawodowymi i Komitetami Obywatelskimi była 1. 1988 r., 2. społeczeństwa obywatelskiego, 3. NSZZ „Solidarność”, 4. Bronisław Geremek, 5. partii zawodowej, 6. komisji ds. reorganizacji Komitetu Obywatelskiego, 7. wielopartyjnej, 8. prezydenckimi, 9. Lech Wałęsa, 10. związku zawodowego, 11. wojna na górze, 12. społeczeństwa komunistycznego, 13. Komitety Obywatelskie Wolności, 14. 1989 r., 15. komisji ds. wolności, 16. kontraktowymi, 17. jednopartyjnej, 18. wojna na dole, 19. Komitety Obywatelskie Solidarności, 20. komunistów, 21. Komitetów Komunistycznych, która doprowadziła do ukształtowania 1. 1988 r., 2. społeczeństwa obywatelskiego, 3. NSZZ „Solidarność”, 4. Bronisław Geremek, 5. partii zawodowej, 6. komisji ds. reorganizacji Komitetu Obywatelskiego, 7. wielopartyjnej, 8. prezydenckimi, 9. Lech Wałęsa, 10. związku zawodowego, 11. wojna na górze, 12. społeczeństwa komunistycznego, 13. Komitety Obywatelskie Wolności, 14. 1989 r., 15. komisji ds. wolności, 16. kontraktowymi, 17. jednopartyjnej, 18. wojna na dole, 19. Komitety Obywatelskie Solidarności, 20. komunistów, 21. Komitetów Komunistycznych sceny politycznej.
31
Ćwiczenie 5

Zapoznaj się z wykresami i wykonaj polecenie.

RuCV5gPBu4wBR
Rozstrzygnięcie: (Wybierz: tak, nie) Uzasadnienie: (Uzupełnij).
3
Ćwiczenie 6
Zapoznaj się z opisem grafiki i wykonaj polecenie.
Zapoznaj się z opisem grafiki i wykonaj polecenie.
RylJIUXDDWz8B
Źródło: Joanna Kurek-Bąk, Transformacja polskiego systemu partyjnego po 1989 r., tylko do użytku edukacyjnego.
R6UPGoHF72Joj
Zdecyduj, które stwierdzenia są prawdziwe, a które fałszywe. Na polskiej scenie politycznej następowała po kolejnych kadencjach wymiana władzy między partiami peerelowskimi i postkomunistycznymi. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Z wykresu można wywnioskować, że na polskiej scenie politycznej w latach 1993–2005 istniała polaryzacja wynikająca z genezy istniejących partii politycznych, a nie odzwierciedlająca różnice ideowe. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. W 2005 r., kiedy partia postsolidarnościowa przejęła władzę, zawiązała koalicję z PSL. Był to koniec historycznych podziałów. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Z wykresu wynika, że obywatele w swoich wyborach brali pod uwagę wyłącznie względy historyczne i główną przyczyną decyzji wyborczych była niechęć do PRL. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz

Materiał źródłowy do ćwiczeń nr 7 i 8

1
Jarosław Heydrych Amerykański system wyborczy – czy w Polsce również się sprawdzi?

Próbując odpowiedzieć na pytanie dotyczące ewolucji systemu wyborczego w Polsce, należy uświadomić, komu i czemu ma on służyć? Odpowiedź jest prosta i nasuwa się sama- ma służyć wyłonieniu osób do najważniejszych organów w państwie. I w tym miejscu pojawi się pierwsza niejasność. Czy system ma służyć obywatelowi, łącząc go ze swoim „wybrańcem”, czyni go współodpowiedzialnym za losy kraju, wzmacniając ideę demokracji w społeczeństwie, czy ma służyć partykularnym interesom partii, które twierdzą, że poznały cudowny lek na całe zło świata. Pozytywna odpowiedź na pierwszą część postawionego powyżej pytania – automatycznie przenosi nas na grunt meritum tego artykułu, czyli systemu wyborczego.(…) Analizując za i przeciw, uważam, że w Polsce istnieją merytoryczne przesłanki na wprowadzenie systemu dwupartyjnego lub dwublokowego, opartego na jednomandatowych okręgach wyborczych. Rozwiązanie to, w mojej ocenie, wprowadzi ład i porządek na polską scenę polityczną, czyniąc ją bardziej przejrzystą i przewidywalną. W polskich warunkach system większościowy wzmocni politykę zagraniczną, wprowadzając na salony władzy partie, których idee i wartości są do siebie zbliżone, a różnic między nimi doszukiwać się można w programie politycznym, tak jak ma to miejsce w Stanach Zjednoczonych Ameryki.

cyt4 Źródło: Jarosław Heydrych, Amerykański system wyborczy – czy w Polsce również się sprawdzi?, 2010 r., dostępny w internecie: repozytorium.amu.edu.pl [dostęp 19.06.2020 r.].
31
Ćwiczenie 7
R4kPekj04xuds
Nazwij system wyborczy, którego wprowadzenie w Polsce zaproponował autor tekstu. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do tekstu. (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8
RLJWq9Eu4rj5c
Rozstrzygnięcie: (Wybierz: tak, nie) Uzasadnienie: (Uzupełnij).