Sprawdź się
Laura I FilonLaura
Już miesiącmiesiąc zeszedł, psy się uśpiły
i coś tam klaszcze za borem.
Pewnie mię czeka mój Filon miły
pod umówionym jaworem.Nie będę sobie warkocz trefiłatrefiła,
tylko włos zwiążę splątany,
bo bym się bardziej jeszcze spóźniła,
a mój tam tęskni kochany.Wezmę z koszykiem maliny moje
i tę plecionkę różowęplecionkę różowę;
maliny będziem jedli oboje,
wieniec mu włożę na głowę.
[…]
Oto już jawor… Nie masz miłego!
Widzę, że jestem zdradzona!
On z przywiązania żartuje mego –
Kocham zmiennikazmiennika Filona.Pewnie on teraz koło bogini
swej, czarnobrewki DorydyDorydy,
rozrywkę sobie okrutną czyni
kosztem mej hańby i biédy.
[…]
Tłukę o drzewo koszyk mój miły,
rwę wieniec, który‑m splatała:
te z nich kawałki będą świadczyły,
żem z nim na wieki zerwała…***
Kiedy w chrościniechrościnie Filon schroniony
wybiegł do Laury spłakanéj,
już był o drzewo koszyk stłuczony,
wieniec różowy stargany.***
Filon
O popędliwa!... o ja niebaczny!...
Lauro!... poczekaj… dwa słowa…
może występek mój nie tak znaczny,
może zbyt kara surowa.Jam tu przed dobrą stanął godziną,
długo na ciebie klaskałem.
Gdyś nadchodziła, między chrościną
naumyślnie się schowałem,chcąc tajemnice twoje wybadać:
co o mnie będziesz mówiła.
a stąd szczęśliwość moją układać,
ale czekałem zbytzbyt siła.Pierwsze twe skargi o Dorys były.
Sądź o mnie, Lauro, inaczej:
Kogoż by wdzięki tamtej wabiły,
kto cię raz tylko obaczy?
[…]
Filon
Żal mi cię puścić, nie śmiem cię trzymać.
Kiedyż przyśpieszy czas drogi,
gdy z moją Laurą i słodko drzymaćdrzymać,
i bawić będę bez trwogi?Laura
Miesiącu, już ja idę do domu!
Jeśliby kiedy z Dorydą
Filon tak trawił noc po kryjomu –
nie świeć, niech na nich dżdże idą!
W trzech punktach określ, co jest tematem wiersza Laura i Filon.
Za pomocą co najmniej 7 wyrazów określ nastrój wiersza.
Scharakteryzuj bohaterów sielanki Franciszka Karpińskiego. Zwróć uwagę na język, jakim się posługują.
Udowodnij, że Laura i Filon są bohaterami sentymentalnymi. Zgromadź co najmniej cztery argumenty, które poprzesz cytatami z sielanki Franciszka Karpińskiego.
Wyjaśnij, jaką funkcję w sielance Laura i Filon pełni natura.
Tekst do zadań 9‑11:
Wieczór poetycki 25 maja 1998 roku. Teatr NarodowyOtóż Franciszek Karpiński był według mego głębokiego rozeznania poetą wielkim – proszę zapisać nieodzowne słowo.
Materią jego słowa jest szelest spadającej o zarankuzaranku rosy
delikatna mowa strumienia
mowa deszczu padającego na gałęzie drzew
przeraźliwa mowa południa
zatrzymany dzwon mezzogiornomezzogiorno
gęsta materia zmierzchu
kiedy sosny na górach dają tajny znak wieczoru
i to przeraźliwe milczenie księżyca i słowikaKarpiński zna te głosy, jak nikt, posługuje się nimi surowo i wylewnie, sentymentalnie i z klasyczną powściągliwością zarazem, bowiem znamieniem mistrza jest boska równowaga, a my, naśladowcy, mówimy teraz mieszaniną powagi, żartu, wzniosłości i rzeczy powszechnych zbieranych na łąkach, polach i po lasach tej ziemi. Jest najbardziej wytworny, jak królowa grająca pasterkę w ogrodach Wersalu. Bowiem sprawą sztuki jest godzić wzniosłe z tym, co wulgarne, wielkie z tym, co małe.
Wyjaśnij, dlaczego Zbigniew Herbert docenia sentymentalną twórczość Franciszka Karpińskiego. Sformułuj co najmniej trzy argumenty.