1
Pokaż ćwiczenia:
1
Ćwiczenie 1
RF4gIin3hX9HZ
Połącz definicje z ich określeniami. Kraking Możliwe odpowiedzi: 1. , 2. , 3. , 4. Eliminacja Możliwe odpowiedzi: 1. , 2. , 3. , 4. Substytucja Możliwe odpowiedzi: 1. , 2. , 3. , 4. Addycja Możliwe odpowiedzi: 1. , 2. , 3. , 4.
111
Ćwiczenie 2

Przedstawiono poniżej równanie reakcji 1‑metylocykloheksenu z HBr, w wyniku czego otrzymano 1‑bromo‑1-metylocykloheksan.

Zapoznaj się z opisem równania reakcji 1‑metylocykloheksenu z HBr, w wyniku czego otrzymano 1‑bromo‑1-metylocykloheksan.

RDnSfAcYfE1bc
Równanie reakcji 1‑metylocykloheksenu z kwasem bromowodorowym
Źródło: GroMar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R26g8dsevwBR0
Możliwe odpowiedzi: 1. addycja, 2. substytucja, 3. eliminacja
111
Ćwiczenie 3

Do jakich typów (addycji, substytucji, eliminacji) należą reakcje opisane poniższymi równaniami?

R1e8TqTdUUA6Q
Odpowiedź (Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 4

Do najpopularniejszych leków zaliczana jest aspiryna (kwas acetylosalicylowy), której stosowanie sięga XIX w. Już w czasach przed Hipokratesem (400 p.n.e.) wiedziano, że można spowodować zmniejszenie bólu przez użycie kory wierzby. W 1827 r. wykryto, że aktywnym składnikiem kory wierzbowej jest związek aromatyczny o nazwie salicyna, który można przekształcić w reakcji z wodą (hydroliza) w alkohol salicylowy. Utlenienie tego alkoholu prowadzi do kwasu salicylowego. Kwas ten okazał się jeszcze bardziej skuteczny niż salicyna w obniżaniu gorączki i wykazywaniu również działania analgetycznego i przeciwzapalnego. Niestety, związek ten okazał się równocześnie, przy codziennych stosowaniu, zbyt niebezpieczny dla ścianek żołądka. Przekształcenie grupy fenolowej w grupę estrową pozwoliło jednak otrzymać kwas acetylosalicylowy, który wykazywał skuteczność podobną do skuteczności kwasu salicylowego, ale był już mniej szkodliwy.

Na podstawie: J. McMurry, H. Koroniak i inni, Chemia organiczna tom 1, Warszawa 2018.

R1IpnWXUzW2Vm
Wzory półstrukturalne związków organicznych
Źródło: GroMar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Na podstawie powyższej informacji, wstaw w puste pola prawidłowe odpowiedzi.

R1O3810x0Q92L
Wzór sumaryczny alkoholu salicylowego to 1. C7H4O2, 2. addycji, 3. C7H8O2, 4. redukcji, 5. utlenienia, 6. CH4O2, 7. substytucji, 8. dysproporcjonowania, 9. eliminacji. Przekształcenie grupy hydroksylowej –OH w cząsteczce alkoholu salicylowego do grupy karboksylowej –COOH w cząsteczce kwasu salicylowego to reakcja 1. C7H4O2, 2. addycji, 3. C7H8O2, 4. redukcji, 5. utlenienia, 6. CH4O2, 7. substytucji, 8. dysproporcjonowania, 9. eliminacji. Przekształcenie kwasu salicylowego w kwas acetylosalicylowy to reakcja 1. C7H4O2, 2. addycji, 3. C7H8O2, 4. redukcji, 5. utlenienia, 6. CH4O2, 7. substytucji, 8. dysproporcjonowania, 9. eliminacji.
211
Ćwiczenie 5

Eten (etylen) to hormon roślinny odpowiadający za proces dojrzewania owoców. W laboratorium można otrzymać go na wiele sposobów, m.in.:

R13bWkHWfJ3lm
Równania reakcji otrzymywania etenu (etylenu)
Źródło: GroMar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Zapisz nazwy typów reakcji chemicznych a), b) i c).

RVnnpRkWsxLyf
Odpowiedź (Uzupełnij).
1
2
Ćwiczenie 6

Przedstawiono zapisy reakcji chemicznych:

RYznUtXnBKh8k
Równania reakcji
Źródło: GroMar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Wstaw odpowiedni numer równania reakcji do właściwej kolumny w tabeli, rozdzielając je na te, które zachodzą zgodnie z określonym typem reakcji chemicznej.

ROXX72nQ2JXi4
reakcje substytucji Możliwe odpowiedzi: 1. 10, 2. 3, 3. 2, 4. 11, 5. 12, 6. 6, 7. 1, 8. 7, 9. 8, 10. 9, 11. 5, 12. 4 reakcje addycji Możliwe odpowiedzi: 1. 10, 2. 3, 3. 2, 4. 11, 5. 12, 6. 6, 7. 1, 8. 7, 9. 8, 10. 9, 11. 5, 12. 4 reakcje eliminacji Możliwe odpowiedzi: 1. 10, 2. 3, 3. 2, 4. 11, 5. 12, 6. 6, 7. 1, 8. 7, 9. 8, 10. 9, 11. 5, 12. 4
2
Ćwiczenie 6

Odpowiedz na pytania.

R9Ub3xmSY7jMW
Co otrzymamy w wyniku redukcji wodorem propanalu w obecności katalizatora? Tu uzupełnij Jaki związek otrzymamy w wyniku hydrolizy tlenku etylenu w środowisku kwasowym? Tu uzupełnij Jaki związek powstanie w wyniku dehydratacji (za pomocą Al2O3) etanolu? Tu uzupełnij Jaki związek powstanie w reakcji utleniania etanalu? Tu uzupełnij Jaki związek powstanie w reakcji kwasu propanowego z etanolem w kwasowym środowisku? Tu uzupełnij Co powstanie w wyniku reakcji propanianu etylu (estru) z wodorotlenkiem sodu? Tu uzupełnij oraz Tu uzupełnij
31
Ćwiczenie 7

Uczeń przeprowadził doświadczenie chemiczne przedstawione na poniższym schemacie:

Uczeń przeprowadził doświadczenie chemiczne. Zapoznaj się z opisem doświadczenia:

RTszh2NJ3wl5h
Schemat doświadczenia.
Źródło: GroMar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Zapisał obserwacje:

1: nastąpiło odbarwienie wody bromowej;

2: brak objawów reakcji.

Uzupełnij wnioski, wybierając prawidłowe określenia:

R13FlMOLa9JUx
W 1 probówce znajduje się kwas oleinowy, który 1. posiada, 2. eliminacji, 3. nie posiada, 4. zachodzi, 5. addycji, 6. nie posiada, 7. substytucji, 8. posiada, 9. eliminacji, 10. nie zachodzi, 11. substytucji, 12. addycji, 13. nie zachodzi, 14. zachodzi wiązanie podwójne i dlatego 1. posiada, 2. eliminacji, 3. nie posiada, 4. zachodzi, 5. addycji, 6. nie posiada, 7. substytucji, 8. posiada, 9. eliminacji, 10. nie zachodzi, 11. substytucji, 12. addycji, 13. nie zachodzi, 14. zachodzi reakcja 1. posiada, 2. eliminacji, 3. nie posiada, 4. zachodzi, 5. addycji, 6. nie posiada, 7. substytucji, 8. posiada, 9. eliminacji, 10. nie zachodzi, 11. substytucji, 12. addycji, 13. nie zachodzi, 14. zachodzi bromu. W 2 probówce znajduje się kwas stearynowy, który 1. posiada, 2. eliminacji, 3. nie posiada, 4. zachodzi, 5. addycji, 6. nie posiada, 7. substytucji, 8. posiada, 9. eliminacji, 10. nie zachodzi, 11. substytucji, 12. addycji, 13. nie zachodzi, 14. zachodzi wiązanie podwójne i dlatego 1. posiada, 2. eliminacji, 3. nie posiada, 4. zachodzi, 5. addycji, 6. nie posiada, 7. substytucji, 8. posiada, 9. eliminacji, 10. nie zachodzi, 11. substytucji, 12. addycji, 13. nie zachodzi, 14. zachodzi reakcja 1. posiada, 2. eliminacji, 3. nie posiada, 4. zachodzi, 5. addycji, 6. nie posiada, 7. substytucji, 8. posiada, 9. eliminacji, 10. nie zachodzi, 11. substytucji, 12. addycji, 13. nie zachodzi, 14. zachodzi bromu.
311
Ćwiczenie 8

Metylobenzen (toluen), poddany nitrowaniu mieszaniną nitrującą, tworzy 2,4,6‑trinitrotoluen (TNT) – substancję o właściwościach silnie wybuchowych:

Rh5HJKWaymLoW
Równanie reakcji nitrowania metylobenzenu (toluenu)
Źródło: GroMar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RwWZXNHQnlzt9
1) Zaznacz prawidłową odpowiedź, dotyczącą rodzaju przedstawionej reakcji chemicznej. Możliwe odpowiedzi: 1. substytucja, 2. addycja, 3. eliminacja
R1B7a0gzzlKAC
2. Oblicz masę powstałego 2,4,6 – trinitrotoluenu, jeśli w reakcji wzięło udział 20 centymetrów sześciennych metylobenzenu o gęstości 0,86 gramów na centymetr sześcienny, a reakcja zaszła z 75% wydajnością. Odpowiedź