Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Pokaż ćwiczenia:
1
Ćwiczenie 1

Zaznacz odpowiednie okienka w tabeli przy wydarzeniach, które miały miejsce w czasie panowania Jana III Sobieskiego.

R19TiBYUEeh39
Łączenie par. . Pokój westfalski. Możliwe odpowiedzi: . Bitwa pod Chocimiem (1673). Możliwe odpowiedzi: . Podpisanie traktatów pokojowych w Nijmegen. Możliwe odpowiedzi: . Oblężenie Wiednia przez Turków. Możliwe odpowiedzi: . Powstanie Ligii Świętej. Możliwe odpowiedzi: . Odwołanie edyktu nantejskiego we Francji. Możliwe odpowiedzi: . Chwalebna rewolucja w Anglii. Możliwe odpowiedzi: . Pokój w Karłowicach. Możliwe odpowiedzi:
1
Ćwiczenie 2

Uzupełnij opis ilustracji zwrotami znajdującymi się pod tekstem.

RFW1lJ6ItlOmH
Jerzy Siemiginowski, Jan III Sobieski pod Wiedniem, koniec XVII w.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
R1NRPNQmyxpd4
Obraz Jerzego Siemiginowskiego (ok. 1660−1711), znajdujący się w zbiorach warszawskiego Muzeum Narodowego, przedstawia propagandową 1. Roma, 2. imperatora, 3. alegorię, 4. katedrę św. Stefana, 5. żupan, 6. Fama, 7. szyszak, 8. lwia skóra, 9. katedrę Notre Dame
bitwy pod Wiedniem. Siedzący na wspiętym koniu Jan III Sobieski, ubrany w antyczną zbroję karacenową i 1. Roma, 2. imperatora, 3. alegorię, 4. katedrę św. Stefana, 5. żupan, 6. Fama, 7. szyszak, 8. lwia skóra, 9. katedrę Notre Dame, został upozowany na rzymskiego 1. Roma, 2. imperatora, 3. alegorię, 4. katedrę św. Stefana, 5. żupan, 6. Fama, 7. szyszak, 8. lwia skóra, 9. katedrę Notre Dame, godnego następcę wielkich starożytnych wodzów. Pełniąca rolę siodła 1. Roma, 2. imperatora, 3. alegorię, 4. katedrę św. Stefana, 5. żupan, 6. Fama, 7. szyszak, 8. lwia skóra, 9. katedrę Notre Dame odnosi się do waleczności i męstwa monarchy. Bogini 1. Roma, 2. imperatora, 3. alegorię, 4. katedrę św. Stefana, 5. żupan, 6. Fama, 7. szyszak, 8. lwia skóra, 9. katedrę Notre Dame trzyma tarczę z herbem Sobieskich − Janinę. Jej obecność na obrazie symbolizuje nieśmiertelną sławę, którą Jan III zyskał dzięki wiktorii wiedeńskiej. Król został ukazany jako pogromca Turków, stąd elementy ekwipunku tureckiego żołnierza pod kopytami konia, oraz wybawca austriackiej stolicy − w tle widzimy wiedeńską 1. Roma, 2. imperatora, 3. alegorię, 4. katedrę św. Stefana, 5. żupan, 6. Fama, 7. szyszak, 8. lwia skóra, 9. katedrę Notre Dame.
RSaWPlYGH6nt7
Uzupełnij luki w tekście. Nie minął rok od podpisania porozumienia i w bezpośrednim zagrożeniu znalazł się 1. armią cesarza, 2. 1683 r., 3. państw sprzymierzonych, 4. Jan III Sobieski, 5. Wiedeń, 6. 12 września 1683 r.. W lipcu 1. armią cesarza, 2. 1683 r., 3. państw sprzymierzonych, 4. Jan III Sobieski, 5. Wiedeń, 6. 12 września 1683 r. armia turecka przystąpiła do jego oblężenia. 1. armią cesarza, 2. 1683 r., 3. państw sprzymierzonych, 4. Jan III Sobieski, 5. Wiedeń, 6. 12 września 1683 r. wywiązał się ze złożonych cesarzowi deklaracji: zebrał ok. 21 tys. żołnierzy i wyruszył z odsieczą. Po drodze, na Morawach (w dzisiejszych Czechach), oddziały polskie połączyły się z 1. armią cesarza, 2. 1683 r., 3. państw sprzymierzonych, 4. Jan III Sobieski, 5. Wiedeń, 6. 12 września 1683 r. i posiłkami z krajów niemieckich. Sobieski objął dowództwo nad wojskiem 1. armią cesarza, 2. 1683 r., 3. państw sprzymierzonych, 4. Jan III Sobieski, 5. Wiedeń, 6. 12 września 1683 r., ponieważ najlepiej znał przeciwnika. 1. armią cesarza, 2. 1683 r., 3. państw sprzymierzonych, 4. Jan III Sobieski, 5. Wiedeń, 6. 12 września 1683 r. poprowadził atak na zgromadzonych pod Wiedniem Turków.
1
Ćwiczenie 3

Przyjrzyj się ilustracjom i zaznacz wyeksponowane na nich zasługi Jana III Sobieskiego.

Ilustracja A

RQAUWDVl7gFCb
Medal wybity z okazji obchodów 300. rocznicy odsieczy wiedeńskiej, 1983 r.
Źródło: The British Museum, licencja: CC BY-NC-SA 4.0.

Ilustracja B

Rf3cB1HYT3R6v
Ksawery Pilati, ilustracja z książki Wizerunki książąt i królów polskich, 1888 r.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.

Ilustracja C

RFZ4H21rpv4Om
Juliusz Kossak, Sobieski błogosławi atak wojsk polskich pod Wiedniem, 1871 r.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.

Ilustracja D

R1P7RRWeyFHQq
Pomnik króla Jana III Sobieskiego w parku Strzeleckim w Krakowie, odsłonięty w 1883 r., widok współczesny.
Źródło: Mach240390, Wikimedia Commons, licencja: CC BY 4.0.

Ilustracja E

RuMMrWyHzyGK8
Marcello Bacciarelli, Oswobodzenie Wiednia przez Jana Sobieskiego, między 1783 a 1786 r.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.

Ilustracja F

RQ4F8YdUqbiRw
Pomnik konny Jana III Sobieskiego nieznanego autora w pałacu w Wilanowie z ok. 1693 r., widok współczesny.
Źródło: Alf Melin, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 2.0.

Wskaż wszystkie zasługi Jana III Sobieskiego.

Rpw5rR8jBTkqw
(Uzupełnij).
RXbQ1a6aVP0to
Możliwe odpowiedzi: 1. Pogromca Turków, 2. Sprawny reformator, 3. Opiekun nauk i sztuk, 4. Wielki wódz, 5. Miłośnik podróży, 6. Obrońca chrześcijaństwa, 7. Kochający mąż i ojciec, 8. Autor wiktorii wiedeńskiej, 9. Pacyfista, 10. Zapalony wynalazca, 11. Odważny i mężny władca
1
211
Ćwiczenie 4

Przeciągnij podpisy do odpowiednich elementów na ilustracji.

RVo2MWFNxKX63
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
Giuseppe Maria Mitelli, Triumf Jana III Sobieskiego i cesarza Leopolda I jako obrońców chrześcijaństwa i wyzwolicieli Wiednia, XVII w.
Źródło: Gr.Ob.W.175190 MNW, Muzeum Narodowe w Warszawie, domena publiczna.
RncJOWPcjFta8
Wskaż tytuły wystaw, na których mogłaby zostać zaprezentowana powyższa rycina. Możliwe odpowiedzi: 1. Propaganda na przestrzeni dziejów, 2. Odsiecz wiedeńska, 3. Europa a świat islamu, 4. Epoka wielkich odkryć geograficznych, 5. Bitwy, które zmieniły świat, 6. Wojny domowe nowożytnej Europy, 7. Za drzwiami królewskich apartamentów
R1OuogIgvXL3N
Udowodnij, że Leopold I został przedstawiony na rycinie w lepszym świetle niż Jan III Sobieski. Odwołaj się do elementów graficznych. (Uzupełnij).
Ćwiczenie 4

Wymień dokonania Leopolda I.

R1eQ2QsPXI10m
(Uzupełnij).
211
Ćwiczenie 5

Zapoznaj się z tekstami źródłowymi i wykonaj polecenia.

Tekst A

1

Jedyna duszy i serca pociecho, najśliczniejsza i najukochańsza Marysieńku! Bóg i Pan nasz na wieki błogosławiony dał zwycięstwo i sławę narodowi naszemu, o jakiej wieki przeszłe nigdy nie słyszały. Działa wszystkie, obóz wszystek dostatki nieoszacowane dostały się w ręce nasze. […] Dzisiaj byłem w mieście, które by już było nie mogło trzymać dłużej nad pięć dni. […] Pałac cesarski wniwecz od kul zepsowany. Wojska wszystkie, które dobrze bardzo swoją czyniły powinność, przyznały P. Bogu a nam tę wygraną potrzebę. […] przybiegały tedy do mnie książęta, jako to elektor bawarski, Waldeck, ściskając mnie za szyję, a całując w gębę, generałowie zaś w ręce i w nogi; cóż dopiero żołnierze! […] Cóż dopiero, i to dziś rano, książę lotaryński, saski (bo mi się z nimi wczora widzieć nie przyszło […]; cóż komendant Staremberk tuteczny! wszystko to całowało, obłapiało, swym salwatorem [wybawcą] zwało. Byłem potem we dwóch kościołach. Sam lud wszystek pospolity całował mi ręce, nogi, suknie. […] Książeta się zjechali i cesarz daje znać o sobie, że jest za milę.

A Cytat za: Jan III Sobieski do Marii Kazimiery, w namiotach wezyrskich 13 IX 1683, w nocy, w: Historia Polski nowożytnej. Wybór tekstów źródłowych, oprac. S. Ochmann, K. Matwijowski, t. 1, Wrocław 1981, s. 348−350.

Tekst B

1

Przyjechał cesarz z samym tylko elektorem bawarskim, bo już saskiego nie było; kilkadziesiąt z nim kawalerów dworskich, urzędników i ministrów. […] Przywitaliśmy się tedy dosyć ludzko: uczyniłem mu komplement kilką słów po łacinie; on tymże odpowiedział językiem, dosyć dobrymi słowami. Stanąwszy tedy przeciwko sobie, prezentowałem mu syna swego, który mu się zbliżywszy ukłonił. Nie posiągnął cesarz nawet ręką do kapelusza; na co ja patrząc, ledwom nie zdrętwiał. Nie godziło się jednak inaczej (aby się świat nie skandalizował, nie cieszył, albo nie śmiał), jeno jeszcze kilka słów mówić do niego; po których obróciłem się na koniu, pokłoniwszy się wspólnie, i w swą pojechałem drogę.

B Cytat za: W obozie pod wsią Szenau na gościńcu preszowskim nad Dunajem mil trzy od Wiednia, 17 IX 1683, w: Historia Polski nowożytnej. Wybór tekstów źródłowych, oprac. S. Ochmann, K. Matwijowski, t. 1, Wrocław 1981, s. 351−352.
RlWKgaxYequSn
Wskaż źródło (A lub B), z którego pochodzi poniższy fragment. „Jego zaś p. wojewoda ruski poprowadził do wojska, bo sobie tego życzył; i widział wojsko nasze, które okrutnie było żałosne i głośno narzekało, że im przynajmniej kapeluszem tak wielkiej ich pracy i straty nie nagrodzono.”
A / B
ReLJphmlxKpdd
Wytłumacz, dlaczego Jan III Sobieski był rozczarowany postawą cesarza kilka dni po bitwie pod Wiedniem. Odwołaj się do obu źródeł. (Uzupełnij).
2
Ćwiczenie 6

Zapoznaj się z poniższymi ilustracjami, a następnie zaznacz „prawda”, jeżeli zdanie jest prawdziwe, lub „fałsz” – jeśli jest fałszywe.

Źródło A

Rljua3N5bs9Ng
Romeyn de Hooghe, apoteoza Jana III Sobieskiego, 1685 r.
Źródło: Polona, domena publiczna.

Źródło B

R35J6tnIJAbF0
Romeyn de Hooghe, alegoryczna reprezentacja Leopolda I w triumfalnym pochodzie w Brukseli, świętującym zwycięstwa nad Turkami, 1686 r.
Źródło: The British Museum, licencja: CC BY-NC-SA 4.0.
RwoE2BXvX7cvL
Autorem obu źródeł jest ta sama osoba.
prawda/fałsz
Ilustracje powstały w tym samym czasie.
prawda/fałsz
Źródła odnoszą się do wydarzeń historycznych.
prawda/fałsz
Przedstawieni na rycinach władcy zostali ukazani jako obrońcy wiary chrześcijańskiej.
prawda/fałsz
W źródle A, w odróżnieniu od źródła B, zastosowano motywy antyczne.
prawda/fałsz
Na obu ilustracjach pojawia się postać papieża.
prawda/fałsz
Tylko na jednej rycinie można dostrzec członków rodziny panującej.
prawda/falsz
W obu źródłach znajdujemy odniesienie do bitwy pod Wiedniem.
prawda/fałsz

Jakie ziemie utraciła Rzeczpospolita na mocy rozejmu andruszowskiego?

R1SF4UhNVLaPv
(Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 7

Zapoznaj się z poniższymi źródłami i wykonaj polecenie.

Źródło A

RVF3k4dTQpNsn
Jan Matejko, Jan III Sobieski wysyła wiadomość o zwycięstwie papieżowi Innocentemu XI, 1882−1883. Obraz powstał z okazji upamiętnienia 200. rocznicy bitwy pod Wiedniem i został wystawiony w stolicy Austrii. Krakowski artysta z własnych środków pokrył koszty wynajęcia sali, w której nie tylko zamożni, ale i ubożsi mieszkańcy miasta mogli nieodpłatnie podziwiać dzieło. Pod koniec 1883 r. Matejko wraz z polską delegacją udał się do Rzymu, aby wręczyć obraz papieżowi Leonowi XIII jako „dar narodu polskiego”. Obecnie malowidło jest własnością Muzeów Watykańskich.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.

Źródło B

R1dAfMTdhGRh6
Anton Scharff, medal wybity z okazji 200. rocznicy oblężenia Wiednia, Wiedeń, 1883 r. Na awersie widzimy wizerunki cesarza Leopolda I, Karola Lotaryńskiego, Andreasa von Liebenberga, hrabiego Starhemberga i króla Jana III Sobieskiego oraz napis: Z wdzięczną pamięcią o obronie i odsieczy. Miasto Wiedeń, 12 września 1883
Źródło: The Metropolitan Museum of Art, domena publiczna.
RtIV1OimN6UTP
(Uzupełnij).
ROK0quAKhVH3d
Ćwiczenie 7
Wskaż, kto został następcą Jana III Sobieskiego, po jego śmierci. Możliwe odpowiedzi: 1. Fryderyk August I z dynastii Wettinów, 2. Leopold I, 3. Jan Kazimierz Waza
31
Ćwiczenie 8

Podaj argumenty na poparcie tezy, że wiktoria wiedeńska miała duże znaczenie zarówno dla Europy, jak i Rzeczypospolitej.

RFGnQXkLq7O9C
(Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 9

Zapisz argumenty, które należałoby przytoczyć, aby obronić tezę o dużym znaczeniu obrony Wiednia dla Europy, ale znikomym dla Rzeczypospolitej.

R11PeLV2WZOBj
(Uzupełnij).