Roman Ingarden O estetyce fenomenologicznej

Z jednej strony były to [w estetyce] rozważania skierowane na to, co „subiektywne”, a więc na twórcze przeżycia i działania, z których rodzą się dzieła sztuki, albo też na odbiorcze przeżycia i zachowania się, na odnoszenie wrażeń, rozkoszowanie się lub zachwycanie się dziełem sztuki (lub czym innym), z których – jak się zwykle mniema – już nic się nie rodzi. Z drugiej strony skierowywały się jej [estetyki] dociekania na „przedmioty”, które mogą być różnorodne. Są to bowiem albo po prostu pewne przedmioty w przyrodzie (góry, krajobrazy, zjawiska takie, jak zachody słońca) albo też sztucznie wytworzone nowe przedmioty, zwane zazwyczaj dziełami sztuki.

2 Źródło: Roman Ingarden, O estetyce fenomenologicznej. Cytat za: Barbara Markiewicz, Filozofia dla szkoły średniej. Wybór tekstów, Warszawa 1988, s. 419.

Roman Ingarden O estetyce fenomenologicznej

Trzeba podkreślić, iż nie jest słuszne uważać wszystkie przeżycia i zachowania się człowieka, z których wypływa dzieło sztuki, za aktywne, te natomiast przeżycia i zachowania się, w których dochodzi do estetycznego ujęcia czy też poznania dzieła sztuki za bierne i czysto odbiorcze. W obu wypadkach występują fazy bierności i odbiorczości – doznania i przyjęcia – oraz fazy aktywności i wyjścia poza to, co już jest zastane i wytworzenie czegoś nowego, czego jeszcze nie było i co jest rzetelnym wytworem czy to artysty, czy też obserwatora.

3 Źródło: Roman Ingarden, O estetyce fenomenologicznej. Cytat za: Barbara Markiewicz, Filozofia dla szkoły średniej. Wybór tekstów, Warszawa 1988, s. 419-420.