a. wyszukaj wyrazy o podobnym temacie słowotwórczym lub postaraj się zrekonstruować z kontekstu
b. zwróć uwagę na powtarzający się element
c. wyszukaj wyrazy o charakterze oceniającym
d. sprawdź w słowniku, czym jest tautologia

a. poklękać, przysiudy, chodziwy, pokuśnica
b. oj da‑dana
c. wymoczek, choroba, dziadyga
d. strumień strumieni, śmiechem pośmieszyć, smutkiem posmęcić

Zwróć uwagę na muzyczność tekstu, czas i miejsce rozgrywania się akcji oraz bohaterów, ludowe wierzenia i język.

Ludowość w Balladzie dziadowskiej Leśmiana przejawia się na kilku poziomach. Forma wiersza stylizowana jest na pieśń ludową, pojawiają się zabiegi typowe dla tych utworów (tautologie, paralelizmy składniowe, anafory), charakterystyczny przyśpiew oj da‑dana. Głównym bohaterem jest dziad - postać często występująca w utworach ludowych. Słowiańskimi wierzeniami inspirowana jest druga bohaterka ballady - rusałka, istota demoniczna, zamieszkująca lasy, pola i akweny.

Zbadaj wersyfikację utworu i zastanów się, jaki ma ona wpływ na semantykę wiersza.

Sprawdź, czy w twojej odpowiedzi znalazły się następujące kwestie:

• utwór Ballada dziadowska  to wiersz sylabotoniczny,

• strofy składają się z dystychów, co znacznie wpływa na dynamikę utworu,

• każdy wers liczy 14 sylab,

• akcenty rozłożone są równomiernie,

• dzięki zachowaniu rygoru wersyfikacyjnego,

• wiersz utrzymany jest w skocznym rytmie,

• bardzo ważną funkcję rytmizacyjną pełnią rymy dokładne o układzie parzystym a także paralelizmy składniowe.

Przeczytaj dokładnie definicję ballady ze Słownika terminów literackich oraz przypomij sobie fragment definicji Janusza Sławińskiego.

Ballada dziadowska jest utworem synkretycznym - łączy w sobie elementy epiki (fabuła), liryki (liczne środki artystycznego wyrazu) oraz dramatu (fragmenty dialogowe). Fabuła zawiera element tajemnicy - pojawia się demoniczna postać - rusałka. Zarówno postać dziada, jak i rusałki są stypizowane - brak im indywidualności, noszą jedynie pewne charakterystyczne cechy. Pod względem formalnym również mamy do czynienia z zabiegami typowymi dla ballady. Pojawia się paralelizm składniowy, powtórzenia. Budowa utworu jest stroficzna. Jeśli weźmie się te wszystkie kwestie pod uwagę, można stwierdzić, że Ballada dziadowska spełnia wymogi gatunku, jakim jest ballada.