Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Cytaty

Horacy Pieśń III 24

Choćbyś miał skarby większe, niż je w ziemi
Arabia, IndiaIndiaIndia mieć może,
Choćbyś oprawił mury warownemichoćbyś oprawił mury warownemiChoćbyś oprawił mury warownemi
ApulskieApuliaApulskie, Tyrreńskie morzeTyreńskieTyrreńskie morze,
Twarda konieczność, jeśli diamentowy
Klin wbije komu do głowy,
Wewnętrzna trwoga spokój mu zabije
I w potrzask śmierci da szyję.

ScytaScytaScyta na stepach ma tam lepsze życie
Wożąc się z domem w teledztelegateledz,
Toć i Get dzikiGet dzikiGet dziki, któremu obficie
Z pól nieporżniętych na miedzez pól nieporżniętych na miedzeZ pól nieporżniętych na miedze
CeresCeresCeres plon sypie, skrapianskrapianskrapian jego potem,
Rok tylko jeden, a potem
Już ma spoczynek: wyręcza go druga
Część pracowników u pługa.

O, tam się nigdy nie znęca macocha
Nad pasierbami swojemu;
Posażna żona męża stale kocha
I nie gamracigamracićgamraci z innemi.
Wielkim posagiem są rodziców cnoty,
Niewiast ozdobą wstyd złoty,
Małżeńskich węzłów zrywać się nie ważą
Bo za to gardłem je karzągardłem je karzągardłem je karzą.

Ty, co wytępić chcesz harde zbytnikiharde zbytnikiharde zbytniki,
Wojen domowych znieść szałyznieść szałyznieść szały,
Jako ojczyzny zbawca mieć pomniki,
I do potomnej przejść chwały,
Hamuj swawolę nie znającą granic,
Bo świat zawistny ma za nic
Żyjącą cnotę, tylko by hołdował
Tej, co ją dawno pochował.
[…]

ho Źródło: Horacy, Pieśń III 24 , [w:] tegoż, Wybór poezji, Wrocław 1971, s. 127–128.
India
Apulia
Tyreńskie
choćbyś oprawił mury warownemi
Scyta
telega
Get dziki
z pól nieporżniętych na miedze
Ceres
skrapian

gamracić
gardłem je karzą
harde zbytniki
znieść szały
Jan Kochanowski Pieśń I 1

Intactis opulentiorIntactis opulentiorIntactis opulentior

Byś wszystko złoto posiadł, które – powiadają –złoto które […] gdzieś daleko gryfowie i mrówki kopajązłoto posiadł, które – powiadają –
Gdzieś daleko gryfowie i mrówki kopajązłoto które […] gdzieś daleko gryfowie i mrówki kopająGdzieś daleko gryfowie i mrówki kopają,
Byś pałace rozwodziłrozwodzićrozwodził nie tylko na ziemi,
Lecz i morza kamieńmi zabudował swemi,

Jesli dyjamentowe goździedyjamnetowe goździedyjamentowe goździe MusMusMus ma w ręku,
Którymi natwardszego umie pożyć sękunatwardszego umie pożyć sękunatwardszego umie pożyć sęku,
Ani ty wyswobodzisz serca z ciężkiej trwogi,
Ani z okrutnej śmierci sideł wyrwiesz nogi.

Lepiej polnychpolnychpolnych Tatarów dawny zwyczaj niesie,
U których każdy swój dom wozi na kolesienana kolesie,
Lepszego rządurządrządu GeteGeteGete grubigrubigrubi używają,
Gdzie niwy nie mierzoneniwyniwy nie mierzone wolne zbożawolne zbożawolne zboża.

Tam niewinna macocha dziatekdziatekdziatek pierwszej żony,
SirótsirótSirót nędznychnędznychnędznych, przestrzega wczasuprzestrzegać wczasuprzestrzega wczasu z każdej strony;
Ani z wielkim posagiem męża rządziani z wielkim posagiem męża rządziAni z wielkim posagiem męża rządzi, ani
Nadzieje kładzie w gładkim miłosnikugładki miłosnikgładkim miłosniku pani.

Wielki posag – rodziców postępki uczciwe,
k temuk temuk temu obyczaje skromne i wstydliwe;
Występnych tam nie cierpią, lecz kto będzie krzywykrzywykrzywy,
Niech sie wierci, jako chce, nie zostanie żywy.

O, ktokolwiek będzie chciał mordy niecnotliwe
domowe okrócić najazdydomowe okrócić najazdydomowe okrócić najazdy krwie chciwe,
Jesli pragnie ojczyzny ojcem być nazwany
I tymże na wysokich kolumnach pisanyna wysokich kolumnach pisanyna wysokich kolumnach pisany,

Niech objeździć swą wolą śmie nieokróconąobjeździć swą wolą śmie nieokróconąobjeździć swą wolą śmie nieokróconą,
A jego sprawy przyszłe wieki więc wspomionąwspomionąwspomioną.
Ponieważ cnocie żywej my, źli, nie życzemy,ponieważ cnocie żywej my, źli, nie życzemy, / aż gdy nam z oczu zniknie, toż jej żałujemyPonieważ cnocie żywej my, źli, nie życzemy,
Aż gdy nam z oczu zniknie, toż jej żałujemyponieważ cnocie żywej my, źli, nie życzemy, / aż gdy nam z oczu zniknie, toż jej żałujemyAż gdy nam z oczu zniknie, toż jej żałujemy.
[…]

inta Źródło: Jan Kochanowski, Pieśń I 1, [w:] tegoż, Pieśni, Wrocław 2008, s. 7–11.
Intactis opulentior
złoto które […] gdzieś daleko gryfowie i mrówki kopają
rozwodzić
dyjamnetowe goździe
Mus
natwardszego umie pożyć sęku
polnych
na
rząd
Gete
grubi
niwy
wolne zboża
dziatek
sirót
nędznych
przestrzegać wczasu
ani z wielkim posagiem męża rządzi
gładki miłosnik
k temu
krzywy
domowe okrócić najazdy
na wysokich kolumnach pisany
objeździć swą wolą śmie nieokróconą
wspomioną
ponieważ cnocie żywej my, źli, nie życzemy, / aż gdy nam z oczu zniknie, toż jej żałujemy
Horacy Pieśń I 23

Jako sarenka za matką trwożną
Uciekasz, Chloe, przede mną w bór,
Za matką, na lada szelest ostrożną,
Na lada wiatru szumiący wtórszumiący wtórszumiący wtór.

Matce, czy wietrzyk w wiosenny dzień
Zaszumi liściem, czyli to w krzachkrzachkrzach
Jaszczurka trawki pochyli pień,
Już bije serce, zdejmie ją strach.

Jam ci nie tygrys przecie ni lew,
Mojej się, dziewko, nie bój pogoni!
Odejdź już matki, bo ci już krew
Liczko dojrzałe dla męża płoni.

sarenka Źródło: Horacy, Pieśń I 23 , [w:] tegoż, Wybór poezji, Wrocław 1971, s. 37.
szumiący wtór
krzach
Jan Kochanowski Pieśń I 11

Stronisz przede mnąStronisz przede mnąStronisz przede mną, NetoNetoNeto nie tykananie tykananie tykana,
By więcby więcBy więc sarneczka, kiedy obłąkanaobłąkanaobłąkana
MacierzemacierzMacierze szuka po górach ustronnychustronnychustronnych,
Nie bez bojaźni i postrachów płonnychpłonnychpłonnych.

Bo by sie namniejbo by się namniejBo by sie namniej na drzewie wzjeżyływzjeżyływzjeżyły
Powiewne listki, by namniej ruszyły
Jaszczurki krzakiem, ta sie dusza zlęknie,
Aż od bojaźni na ziemi przyklęknie.

Lecz ja nie jako niedźwiedź albo mściwamściwamściwa
Myślę cię drapać lwica popędliwa.
Przestań też kiedykiedykiedy za macierzą chodzić:
Już się ty możesz mężowi przygodzićprzygodzićprzygodzić.

stro Źródło: Jan Kochanowski, Pieśń I 11 , [w:] tegoż, Pieśni, Wrocław 2008, s. 31.
Stronisz przede mną
Neto
nie tykana
by więc
obłąkana
macierz
ustronnych
płonnych
bo by się namniej
wzjeżyły
mściwa
kiedy
przygodzić
1
Pokaż ćwiczenia:
R1MIl89yqhBz01
Ćwiczenie 1
Zaznacz zdanie podające prawdziwą informację. Możliwe odpowiedzi: 1. Wiersze Horacego i Kochanowskiego przeznaczone były głównie do recytacji lub cichej lektury., 2. Wiersze Horacego i Kochanowskiego przeznaczone były głównie do śpiewu., 3. Wiersze Horacego przeznaczone były głównie do recytacji lub cichej lektury, a utwory Kochanowskiego – do śpiewu., 4. Wiersze Horacego przeznaczone były głównie do śpiewu, a utwory Kochanowskiego – do recytacji lub cichej lektury.
RWEj5LQ6kxe5R1
Ćwiczenie 2
Zaznacz poprawne odpowiedzi. Carmina Horacego i Pieśni Kochanowskiego łączą następujące cechy: Możliwe odpowiedzi: 1. różnorodność tematyczna, 2. bogactwo strofiki, 3. dominacja formy monologowej, 4. zróżnicowanie w tonacji utworów, 5. obszerne rozmiary utworów, 6. całkowite unikanie stylu niskiego, 7. obecność nawiązań do Biblii
RnsfqnzrsjV8X1
Ćwiczenie 3
Zaznacz poprawne odpowiedzi. Utwory Horacego (III 24) i Jana Kochanowskiego (I 1) są pieśniami, ponieważ: Możliwe odpowiedzi: 1. składają się z regularnie zbudowanych zwrotek, 2. zachowują rytmiczność dzięki powtarzającej się liczbie sylab w wersach, 3. zawierają refreny, 4. podejmują tematykę patriotyczną
R1KjxOjSGT5P111
Ćwiczenie 4
Zaznacz odpowiednie zwroty. Pieśń I 1 Jana Kochanowskiego to przekład / aluzja do / parodia pieśni III 24 Horacego. Polski poeta wprowadził jednak do swego utworu pewne zmiany. Na przykład nie wymienił w wierszu bogini Ceres / Ateny, a zamiast tego - wspomniał o plonach zboża / dawnych zwyczajach. Usunął też obco brzmiące nazwy geograficzne / imiona / nazwy zawodów. Te zmiany spowodowały, że treść / forma / treść i forma pieśni stała się bliższa polskiemu czytelnikowi.
21
Ćwiczenie 5

Jedną z cech charakterystycznych pieśni jako gatunku literackiego jest paralelizm składniowy i leksykalny. W tekście liczącym co najmniej 60 słów wykaż, że jest on obecny w pieśni I 1 Jana Kochanowskiego. W swojej odpowiedzi przywołaj jeden cytat z utworu Kochanowskiego, zawierający paralelizm.

Rq9PJPsGDJBv9
Wykonaj ćwiczenie zgodnie z poleceniem.
21
Ćwiczenie 6

Scharakteryzuj podmiot liryczny pieśni I 23 Horacego oraz pieśni I 11 Jana Kochanowskiego. Porównaj ze sobą obie osoby mówiące i ustal, czy podmioty w tych utworach różnią się.

RMwA1hGQqzmEf
Wykonaj ćwiczenie zgodnie z poleceniem.
31
Ćwiczenie 7

W tekście liczącym co najmniej 80 słów wykaż, że pieśń I 11 Jana Kochanowskiego jest parafrazą pieśni I 23 Horacego.

RbTCojNk4eVth
Wykonaj ćwiczenie zgodnie z poleceniem.
31
Ćwiczenie 8

Ułóż plan wypowiedzi na temat: „Pieśni Jana Kochanowskiego jako dowód na to, że renesansowy humanista twórczo rywalizował z Horacym – autorem Carmina”.

RSTdhZH6mVrEd
Wykonaj ćwiczenie zgodnie z poleceniem.