Uporządkuj kolejność zdarzeń dramatu. Elementy do uszeregowania: 1. Rezygnacja z roszczeń przez Krogstada., 2. Gniew Helmera., 3. Sfałszowanie weksla., 4. Opuszczenie domu przez Norę., 5. Ujawnienie faktu pożyczki od Krogstada.
Uporządkuj kolejność zdarzeń dramatu. Elementy do uszeregowania: 1. Rezygnacja z roszczeń przez Krogstada., 2. Gniew Helmera., 3. Sfałszowanie weksla., 4. Opuszczenie domu przez Norę., 5. Ujawnienie faktu pożyczki od Krogstada.
11
Ćwiczenie 2
Spośród powyższych zdarzeń dramatu wskaż najważniejsze i określ ich rolę w budowaniu akcji. Swoje spostrzeżenia zapisz poniżej.
Spośród powyższych zdarzeń dramatu podaj najważniejsze i określ ich rolę w budowaniu akcji. Swoje spostrzeżenia zapisz poniżej.
R1bFPxoNEjvXB
(Uzupełnij).
Co doprowadziło do ostatecznej decyzji Nory?
Kluczowym wydarzeniem jest gniew Helmera na żonę. Mężczyzna nie bierze pod uwagę motywacji Nory, traktuje ją protekcjonalnie, co sprawia, że kobieta zmienia swój stosunek do męża i nawet po tym, gdy ten wybacza jej sfałszowanie weksla, decyduje się opuścić dom.
RXRcXAYZ1avGp1
Ćwiczenie 3
Zaznacz, jaką konstrukcję ma akcja dramatu. Możliwe odpowiedzi: 1. Jednowątkową, prostą., 2. Wielowątkową, skomplikowaną.
21
Ćwiczenie 4
Stwórz schemat: wypisz główne wydarzenia z dramatu, a następnie połącz je tak, aby zobrazować, czy poszczególne wydarzenia są powiązane ze sobą następstwem przyczynowo‑skutkowym, czy tylko następstwem czasowym. Zapisz swoje wnioski.
RPrJ1FnruVaEE
Wypisz główne wydarzenia z dramatu. Następnie odpowiedz na pytanie: czy poszczególne wydarzenia są powiązane ze sobą następstwem przyczynowo‑skutkowym czy tylko następstwem czasowym? Zapisz swoje wnioski.
R1HE6p9qWz1Gm
(Uzupełnij).
Czy zachowania bohaterów wynikają z kolejnych wydarzeń?
Poszczególne wydarzenia są ze sobą powiązane następstwem przyczynowo‑skutkowym, kolejne zachowania bohaterów stanowią bowiem reakcje na czyny i wydarzenia wcześniejsze. Sfałszowanie weksla przez Norę doprowadza do szantażu Krogstada, a reakcja Helmera uświadamia Norze, że nie jest szczęśliwa w małżeństwie i skłania ją do opuszczenia domu.
21
Ćwiczenie 5
Czy w dramacie można wskazać konflikt między bohaterami, który jest motorem akcji, czy też mamy tu do czynienia z inną zasadą rządzącą układem zdarzeń? Zapisz swoją odpowiedź.
Odpowiedz na pytanie: czy w dramacie można wskazać konflikt między bohaterami, który jest motorem akcji, czy też mamy tu do czynienia z inną zasadą rządzącą układem zdarzeń?
RRy9MCnlIVF7X
(Uzupełnij).
Jak wyglądają relacje pomiędzy bohaterami?
Układem zdarzeń rządzi konflikt między bohaterami. Początkowo zachodzi on pomiędzy Krogstadem, co wpływa na relacje między Norą a Helmerem. Konflikt między nimi doprowadza Norę do opuszczenia domu.
R18pem6hTxTCl2
Ćwiczenie 6
Wskaż cechy, które pozwalają uznać Norę za dramat realistyczny. Możliwe odpowiedzi: 1. Logiczna konstrukcja akcji., 2. Zachowania bohaterów zgodne z prawdopodobieństwem życiowym i psychologicznym., 3. Tematyka wiejskiej codzienności., 4. Wielowątkowość.
21
Ćwiczenie 7
Zastanów się i zaznacz prawidłową odpowiedź, następnie uzasadnij ją w kilku zdaniach. Motywacja zdarzeń w dramacie Nora ma:
RPOzhfp7Kx9t3
Możliwe odpowiedzi: 1. charakter metafizyczny, 2. charakter realistyczny (np. psychologiczny, społeczny).
R1bFPxoNEjvXB
(Uzupełnij).
Czy zachowanie bohaterów jest umotywowane zdroworozsądkową wizją świata, czy tłumaczyć je możemy w kategoriach ich przeznaczenia?
Motywacja zdarzeń w dramacie ma charakter realistyczny, uzasadniają ją bowiem zarówno okoliczności – warunki społeczne – jak usposobienie bohaterów, ich charakter.
31
Ćwiczenie 8
Skonfrontuj swoje spostrzeżenia z wnioskami zebranymi w lekcji i podsumuj je: – wskaż dominantę kompozycyjną utworu, – scharakteryzuj kompozycję akcji, wskazując jej główne elementy, – określ motywację zdarzeń w utworze, – scharakteryzuj konstrukcję bohaterów, motywację ich działań oraz rolę poszczególnych postaci w rozwoju wydarzeń, – opisz język utworu, określając funkcje dialogu i warstwę stylistyczną, – scharakteryzuj budowę czasu i przestrzeni w utworze.
Skonfrontuj swoje spostrzeżenia z wnioskami zebranymi w lekcji i podsumuj je: – podaj dominantę kompozycyjną utworu, – scharakteryzuj kompozycję akcji, wskazując jej główne elementy, – określ motywację zdarzeń w utworze, – scharakteryzuj konstrukcję bohaterów, motywację ich działań oraz rolę poszczególnych postaci w rozwoju wydarzeń, – opisz język utworu, określając funkcje dialogu i warstwę stylistyczną, – scharakteryzuj budowę czasu i przestrzeni w utworze.
R5aSqK89Z9l8x
(Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 9
Wykorzystując zebrane dotychczas informacje, wskaż kompozycyjne związki i zależności pomiędzy poszczególnymi składnikami dzieła (akcja, postacie, język, czas, przestrzeń). Spróbuj pokazać, w jaki sposób kompozycja dzieła, jego zamysł artystyczny, służy ukazaniu problematyki utworu. Zapisz w formie notatki.
Wykorzystując zebrane dotychczas informacje, wymień kompozycyjne związki i zależności pomiędzy poszczególnymi składnikami dzieła (akcja, postacie, język, czas, przestrzeń). Spróbuj opisać, w jaki sposób kompozycja dzieła, jego zamysł artystyczny, służy ukazaniu problematyki utworu.
R1eUry6Oh181K
(Uzupełnij).
Wykorzystaj informacje z lekcji, przypomnij sobie przebieg akcji dramatu, kompozycję, język oraz charakterystykę postaci. Zastanów się, czy konkretyzacja czasu i miejsca akcji ma wpływ na odbiór dzieła.
Prosta, jednowątkowa akcja służy ukazaniu konkretnego problemu – dylematów, z jakimi zmaga się kobieta w małżeństwie. W utworze pojawia się kilku wyrazistych bohaterów, których czyny oraz charakter uświadamiają tytułowej Norze, że nie jest traktowana odpowiednio przez męża, co z kolei skłania ją do opuszczenia domu. Dramat Ibsena składa się z trzech aktów, w trakcie których poznajemy bohaterów i stajemy się świadkami konfliktu, jaki rodzi się między nimi. Język dramatu pomaga w tym, indywidualizuje bowiem postaci, a także dynamizuje akcję dzięki dużej liczbie dialogów a ograniczeniu monologów. Kreacje bohaterów i ich zachowania są zgodne z prawdopodobieństwem życiowym i psychologicznym. Ściśle określony czas akcji – okres Bożego Narodzenia – konkretyzuje wydarzenia, nadaje im także swoistego charakteru.
Praca domowa
Wykorzystując dotychczasowe ustalenia i załączone cytaty, dokonaj interpretacji Nory, w której omówisz następujące problemy: – relacje Nory i Helmera, – problem prawdy, ujawnienia tajemnicy jako dylemat moralny, – dojrzewanie Nory do wzięcia pełnej odpowiedzialności za swoje życie.
Żadna aktorka, która grała bądź gra Norę, nie przegapi bogactwa pozasłownych szczegółów, składających się na tę postać: w pierwszej scenie radość Nory z choinki, zabawki dla dzieci i prezenty, jakie kupiła, zbyt duży napiwek dla posłańca; jedzenie makaroników i dziecinny sposób, w jaki je pochłania, a potem chowa torebkę przed Torwaldem i ukradkiem ociera sobie usta; sposób, w jaki bierze od niego pieniądze i dotyka guzików marynarki, prosząc o więcej. Makaroniki i pieniądze pojawiły się dopiero w ostatecznej wersji dramatu, świadcząc o tym, że Ibsen świadomie tworzył obraz konkretnego życia, stopniowo zdobywając pewność, że aktorka dzięki takim drobnym szczegółom potrafi wzbogacić sceniczną postać. Zabawy Nory z dziećmi wykorzystał Ibsen jako tło dla złowróżbnego wejścia Krogstada. I choć sięgnął w tym momencie po efekt rodem z melodramatu, umiejętnie wykorzystał go jako sposób udramatyzowania dwóch nurtów życia Nory. (J.L. Styan,Współczesny dramat w teorii i praktyce scenicznej)
W „Domu dla lalki” codzienność, rekwizyt, zwykłe przedmioty są nosicielami dramatycznego napięcia. Prozaiczna skrzynka na listy spełnia dramatyczną funkcję chustki Desdemony. W tej skrzynce na listy, która pozostanie nieotwarta przez trzydzieści jeden godzin, jest wyrok śmierci i nadzieja na dopełnienie się cudu. Klasyczna retardacja i nowoczesny suspens są w tej skrzynce na listy tuż za sceną. (J. Kott, Ibsen odczytany)
To w tej właśnie przestrzeni Nora musi odgrywać w codziennym, prywatnym życiu Torwalda zaprojektowaną przez niego postać kobiety‑dziecka. Nora – tak dosłownie, jak i w przenośni – musi na co dzień grać i tańczyć, oferować mężowi w jego wolnym czasie lekki teatr rozrywki. Wszelkie podejmowane przez nią poważne zajęcia stanowią wykroczenie przeciw regułom domowej inscenizacji. Jedną z najbardziej czytelnych w dramacie Ibsena metafor jest właśnie metafora teatru – ukazanie mieszczańskiego małżeństwa jako nieustannej gry, swoistego rytuału, odbywającego się w ramach społecznie ustalonego schematu i przestrzeni, z ostro przeprowadzoną granicą między prywatnym a publicznym. (D. Sajewska, „Chore sztuki”. Choroba/tożsamość/dramat)