Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Tekst źródłowy do ćwiczeń

Stanisław Grochowiak Rozbieranie do snu

Chodzimy razem
Po tym wielkim wnętrzu
Ona w smołowejsmołowasmołowej
Ja w błękitnej sukni
Ona z zaledwie
Zieloną łysiną

I tu
Powiada
Będzie gwóźdź najpierwszy
Tutaj powiesisz
CytręcytraCytrę obu rąk

A czy szczygiełszczygiełszczygieł
Może w nich?
Ja pytam

Ona jest głucha w obu czarnych gwiazdach

I tu
Powiada
Będzie gwóźdź następny
Tutaj powiesisz
Srebrny woalwoalwoal płuc

A czy ta różaróżaróża
Może w nich?
Ja pytam

Ona jest ślepa w obu ostrych uszach

I tu
Powiada
Będzie gwóźdź na głowę
Wieszaj ją lekko
Dziobem w strop podłogi

A ja
Nie pytam
Ja stoję tak biały
Z kręgiem jak ChrzcicielZ kręgiem jak ChrzcicielZ kręgiem jak Chrzciciel
Nad drucianą szyją

3 Źródło: Stanisław Grochowiak, Rozbieranie do snu, [w:] Poezje, Warszawa 1980, s. 49–50.
smołowa
cytra
szczygieł
woal
róża
Z kręgiem jak Chrzciciel
1
Pokaż ćwiczenia:
111
Ćwiczenie 1

Twórczość Stanisława Grochowiaka i Charles’a Baudelaire’a łączy tematyka eschatologiczna (dotycząca przemijania). Na podstawie fragmentów wiersza Baudelaire’a Taniec Śmierci zapisz w formie mapy myśli, jak francuski poeta wyobrażał sobie śmierć.

RUUBP7Exzp8TM
Mapa myśli. Lista elementów:
  • Nazwa kategorii: Śmierć
    • Elementy należące do kategorii ŚmierćKoniec elementów należących do kategorii Śmierć
RBOPhEy9wtkVg
(Uzupełnij).
Charles Baudelaire Taniec Śmierci

Dumniej niżeli żywi nosi swą urodę –
Bukiet, chustkę i wachlarz modnej elegantki,
Posiada nonszalancję i ruchów swobodę
Chudej lwicy‑kokietki i ekstrawagantki.
[…]
Kryza z tiulu, muskając obojczyki szkliste,
Jak strumień, co w swym biegu ze skałą swawoli,
Osłania skromnie wdzięki zbyt ostrokościste –
Część powabów trumiennych, które ukryć woli.

Głębią swych dołów nęcą puste oczy trupie,
A naga czaszka, w kwiecie przystrojona hojne,
Kołysze się na suchym, wiotkim kręgosłupie.
Objawienie nicości, w symbol życia strojne!
[…]

4 Źródło: Charles Baudelaire, Taniec Śmierci, [w:] Kwiaty zła, tłum. B. Wydżga, Wrocław 1997, s. 51–52.
R8ZUrjGPyAvd81
Ćwiczenie 2
Zaznacz atrybuty śmierci, które pojawiają się w wierszu Stanisława Grochowiaka Rozbieranie do snu. Możliwe odpowiedzi: 1. czarna suknia, 2. płyta nagrobna, 3. zielona łysina, 4. strzała, 5. cytra, 6. kosa
11
Ćwiczenie 3

Wymień co najmniej dziesięć cech lub właściwości, którymi wyróżnia się śmierć przedstawiona w wierszu Rozbieranie do snu.

R19nWJPhyXEM5
(Uzupełnij).
11
Ćwiczenie 4

Określ sytuację liryczną wiersza Stanisława Grochowiaka Rozbieranie do snu. W tym celu uzupełnij tabelę.

R1L34z1x3jfEd
Tabele z dwiema kolumnami. 1. Kto mówi? (Uzupełnij). 2. Do kogo mówi? (Uzupełnij). 3. O czym mówi? (Uzupełnij). 4. Gdzie mówi? (Uzupełnij). 5. W jaki sposób mówi? (Uzupełnij).
R1857XlfBHSV31
Ćwiczenie 5
Zaznacz poprawną odpowiedź. W utworze Rozbieranie do snu w konstrukcji wypowiedzi bohaterów lirycznych wiersza występuje: Możliwe odpowiedzi: 1. mowa zależna, 2. mowa niezależna, 3. mowa pozornie zależna
21
Ćwiczenie 6

Zapisz po trzy podobieństwa i różnice między średniowieczną Rozmową mistrza Polikarpa ze Śmiercią a wierszem Stanisława Grochowiaka Rozbieranie do snu.

RTyh7zZw2721n
Podobieństwa (Uzupełnij). (Uzupełnij). (Uzupełnij). Różnice (Uzupełnij). (Uzupełnij). (Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 7

Wyjaśnij znaczenie metafor występujących w wierszu Stanisława Grochowiaka Rozbieranie do snu.

RWoejtg77X22k
Tabela. Pierwsza kolumna: Metafora. Druga kolumna: Znaczenie metafory. 1. Rozbieranie do snu (Uzupełnij). 2. Cytra obu rąk (Uzupełnij). 3. Srebrny woal płuc (Uzupełnij).
Rc9VvDhbwRcAz2
Ćwiczenie 8
Oceń prawdziwość poniższych stwierdzeń. Wybierz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe. Wiersz Rozbieranie do snu wpisuje się w tradycję danse macabre oraz alegorycznych dialogów na temat miłości i śmierci. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Wiersz Rozbieranie do snu ma cechy erotyku. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. W wierszu Rozbieranie do snu makabra związana ze śmiercią została zredukowana do minimum. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. W wierszu Rozbieranie do snu fizyczność określa istotę człowieka wynikającą z nietrwałości ludzkiego ciała. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
31
Ćwiczenie 9

Porównaj symbolikę szczygła i róży w wierszu Stanisława Grochowiaka Rozbieranie do snu z obrazem Rafaela Madonna ze szczygłem.

Porównaj symbolikę szczygła i róży w wierszu Stanisława Grochowiaka Rozbieranie do snu z opisem obrazu Rafaela Madonna ze szczygłem.

R1cDNOJJqdzkO
Ilustracja interaktywna przedstawia młodą kobietę w długiej sukni i dużej chuście na ramionach. Kobieta siedzi na niewielkiej skale na łące. W tle są pola, rzeka, drzewa. Kobieta trzyma w lewej ręce otwartą książkę. Patrzy na dwóch małych, nagich chłopców, którzy bawią się w pobliżu jej kolan. Jeden z chłopców trzyma w rękach szczygła. Drugi chłopiec dotyka szczygła prawą ręką. U stóp dzieci znajdują się różne, kwitnące rośliny. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Centralną postacią obrazu jest Matka Boska, która siedzi na skale i trzyma w lewej ręce książkę. 2. Subtelna twarz Matki Boskiej zwrócona jest w stronę jednego z chłopców, którym się opiekuje. Jest nim Jan Chrzciciel przepasany kawałkiem skóry i sznurem, na którym zawieszono miseczkę – symbol przyszłego chrztu Jezusa. 3. Drugim z dzieci jest Jezus, który wyciąga dłoń ku szczygłowi, starając się delikatnie go głaskać. 4. Od dawna uważano, że szczygieł żywi się cierniami i ostami. Jego obecność na obrazie symbolizuje przyszłą mękę Jezusa na krzyżu. Wierzono również, że szczygieł potrafił wyjmować ciernie z korony Chrystusa, przynosząc ulgę ukrzyżowanemu. W kulturze upowszechniło się przekonanie, że szczygieł jest ptakiem chroniącym dzieci przed zarazą. 5. Na obrazie szczegółowo przedstawiono rośliny – babkę zwyczajną oraz złocień maruna. Już od czasów starożytnych ceniono właściwości lecznicze tych roślin. Wierzono również, że chronią przed demonami. Babka zwyczajna odnosi się do pokory Matki Boskiej, ponieważ jest to roślina rosnąca przy drogach i w miejscach często deptanych przez ludzi. Zgodnie z wierzeniami ludowymi babka lancetowata symbolizuje włócznię, którą przebito bok Jezusa. Określa się ją również jako „język baranka” – atrybut Jana Chrzciciela. 6. Złocień maruna jest rośliną o właściwościach leczniczych. Jako kwiat polny złocień, nazywany rumiankiem, symbolizuje również przemijanie i zmartwychwstanie. 7. Symbolika roślin, które mają właściwości uzdrawiające, odnosi się do Chrystusa-lekarza, który dążył do zbawienia chorej ludzkości.
RMNg5GpnhcJkj
(Uzupełnij).
Praca domowa

Stwórz katalog różnych tekstów kultury (utwory literackie, obrazy, filmy, spektakle teatralne, teksty piosenek…), w których pojawia się motyw śmierci.

R1FdOIrZdsFyB
(Uzupełnij).