Zaznacz P – jeśli podana informacja jest zgodna z prawdą, lub F – jeśli nie jest. Księga Psalmów zawiera 150 psalmów. Możliwe odpowiedzi: P, F. Jan Kochanowski połączył biblijne obrazowanie z humanistyczną wizją Boga. Możliwe odpowiedzi: P, F. Psałterz Dawidów Jana Kochanowskiego nie jest poetycką przeróbką psalmów.. Możliwe odpowiedzi: P, F. Psałterz Franciszka Karpińskiego to barokowa parafraza psalmów. Możliwe odpowiedzi: P, F. Przekłady psalmów autorstwa Czesława Miłosza ukazały się 400 lat po wydaniu Psałterza Dawidowego Jana Kochanowskiego.. Możliwe odpowiedzi: P, F. Żołtarz to rodzaj pieśni żałobnej.. Możliwe odpowiedzi: P, F
Zaznacz P – jeśli podana informacja jest zgodna z prawdą, lub F – jeśli nie jest. Księga Psalmów zawiera 150 psalmów. Możliwe odpowiedzi: P, F. Jan Kochanowski połączył biblijne obrazowanie z humanistyczną wizją Boga. Możliwe odpowiedzi: P, F. Psałterz Dawidów Jana Kochanowskiego nie jest poetycką przeróbką psalmów.. Możliwe odpowiedzi: P, F. Psałterz Franciszka Karpińskiego to barokowa parafraza psalmów. Możliwe odpowiedzi: P, F. Przekłady psalmów autorstwa Czesława Miłosza ukazały się 400 lat po wydaniu Psałterza Dawidowego Jana Kochanowskiego.. Możliwe odpowiedzi: P, F. Żołtarz to rodzaj pieśni żałobnej.. Możliwe odpowiedzi: P, F
Zaznacz w tabeli P – jeśli podana informacja jest zgodna z prawdą, lub F – jeśli nie jest.
informacja
P
F
Księga Psalmów zawiera 150 psalmów.
□
□
Jan Kochanowski połączył biblijne obrazowanie z humanistyczną wizją Boga.
□
□
Psałterz Dawidów Jana Kochanowskiego nie jest poetycką przeróbką psalmów.
□
□
Psałterz Franciszka Karpińskiego to barokowa parafraza psalmów.
□
□
Przekłady psalmów autorstwa Czesława Miłosza ukazały się 400 lat po wydaniu Psałterza Dawidowego Jana Kochanowskiego.
□
□
Żołtarz to rodzaj pieśni żałobnej.
□
□
RtKZCLzsbJrof11
Ćwiczenie 2
11
Ćwiczenie 3
W poprzednim ćwiczeniu użyto określenia: „pamiętliwy”. Podaj co najmniej trzy synonimy tego wyrazu (nie używaj tych propozycji, które już podano).
R11qX2khVl4e4
Jeśli nie znasz odpowiedników, skorzystaj ze słownika synonimów.
Na podstawie poprzedniego ćwiczenia zinterpretuj, jakim celom służą bezpośrednie zwroty kierowane przez podmiot liryczny do Boga?
ROiTEY1VVUEOe
Zastanów się, w jakich sytuacjach używamy zwrotów bezpośrednich, w drugiej osobie liczby pojedynczej. Jaki możemy mieć cel, gdy decydujemy się na zwroty w tej formie?
211
Ćwiczenie 6
W jaki sposób podmiot liryczny w Psalmie 130 przedstawia swoją zależność od woli Boga? Odpowiedź uzasadnij, przywołując co najmniej jeden cytat z tłumaczeń dokonanych przez Jana Kochanowskiego i Czesława Miłosza.
RpWgcGNAdEci1
Zwróć uwagę na te fragmenty, w których psalmista zadaje pytanie Bogu.
Psalmista prosi Boga o miłosierdzie, zwracając uwagę na to, że każdy człowiek jest grzesznikiem a jego los zależy wyłącznie od woli boskiej. Cytaty potwierdzające:
Jeżeli pamięć o występkach zachowasz, Panie, * któż się ostoi? (Czesław Miłosz).
Jeśli tej z nami surowości / Będziesz chciał użyć, jako złości / Nasze są godne, kto praw, Panie, / Przed srogim sądem Twym zostanie? (Jan Kochanowski)
RfihzLV12XtSe21
Ćwiczenie 7
Jan Kochanowski: a. Zawiódł mię w pasze niepospolite,/ Nad zdroje żywej wody obfite. B. Mój wiekuisty Pasterz mię pasie,/ Nie zejdzie mi nic na żadnym wczasie; c. Posadziłeś mię za stół kosztowny,/ Skąd nieprzyjaciel boleje główny;/ Włos mi mój wszytek balsamem płynie,/ Czasza opływa w rozkosznym winie. d. Wrócił mię z dziwnych błędliwości/ Na ścieżkę jawnej sprawiedliwości;/ Postanowił mię na drodze prawej/ Z chęci ku słudze swemu łaskawej. e. By dobrze stała śmierć tuż przede mną,/ Bać się nie będę, bo Pan mój ze mną./ Twój pręt, o Panie, i łaska Twoja/ W niebezpieczeństwie obrona moja. f. Ufam Twej łasce, że mię na wieki/ Nie spuścisz, Panie, z swojej opieki;/ I będę mieszkał w Twym świętym domu/ Nie ustępując laty nikomu.
Czesław Miłosz 1. Psalm Dawida. Pan jest pasterzem moim. * Na niczym mi nie zbywa.
Jan Kochanowski: a. Zawiódł mię w pasze niepospolite,/ Nad zdroje żywej wody obfite. B. Mój wiekuisty Pasterz mię pasie,/ Nie zejdzie mi nic na żadnym wczasie; c. Posadziłeś mię za stół kosztowny,/ Skąd nieprzyjaciel boleje główny;/ Włos mi mój wszytek balsamem płynie,/ Czasza opływa w rozkosznym winie. d. Wrócił mię z dziwnych błędliwości/ Na ścieżkę jawnej sprawiedliwości;/ Postanowił mię na drodze prawej/ Z chęci ku słudze swemu łaskawej. e. By dobrze stała śmierć tuż przede mną,/ Bać się nie będę, bo Pan mój ze mną./ Twój pręt, o Panie, i łaska Twoja/ W niebezpieczeństwie obrona moja. f. Ufam Twej łasce, że mię na wieki/ Nie spuścisz, Panie, z swojej opieki;/ I będę mieszkał w Twym świętym domu/ Nie ustępując laty nikomu.
Czesław Miłosz 2. Na zielonych pastwiskach położył mnie, * nad spokojne wody mnie prowadzi.
Jan Kochanowski: a. Zawiódł mię w pasze niepospolite,/ Nad zdroje żywej wody obfite. B. Mój wiekuisty Pasterz mię pasie,/ Nie zejdzie mi nic na żadnym wczasie; c. Posadziłeś mię za stół kosztowny,/ Skąd nieprzyjaciel boleje główny;/ Włos mi mój wszytek balsamem płynie,/ Czasza opływa w rozkosznym winie. d. Wrócił mię z dziwnych błędliwości/ Na ścieżkę jawnej sprawiedliwości;/ Postanowił mię na drodze prawej/ Z chęci ku słudze swemu łaskawej. e. By dobrze stała śmierć tuż przede mną,/ Bać się nie będę, bo Pan mój ze mną./ Twój pręt, o Panie, i łaska Twoja/ W niebezpieczeństwie obrona moja. f. Ufam Twej łasce, że mię na wieki/ Nie spuścisz, Panie, z swojej opieki;/ I będę mieszkał w Twym świętym domu/ Nie ustępując laty nikomu.
Czesław Miłosz 3. Duszę moją posila, * prowadzi mnie po ścieżkach prostych * dla chwały swego imienia.
Jan Kochanowski: a. Zawiódł mię w pasze niepospolite,/ Nad zdroje żywej wody obfite. B. Mój wiekuisty Pasterz mię pasie,/ Nie zejdzie mi nic na żadnym wczasie; c. Posadziłeś mię za stół kosztowny,/ Skąd nieprzyjaciel boleje główny;/ Włos mi mój wszytek balsamem płynie,/ Czasza opływa w rozkosznym winie. d. Wrócił mię z dziwnych błędliwości/ Na ścieżkę jawnej sprawiedliwości;/ Postanowił mię na drodze prawej/ Z chęci ku słudze swemu łaskawej. e. By dobrze stała śmierć tuż przede mną,/ Bać się nie będę, bo Pan mój ze mną./ Twój pręt, o Panie, i łaska Twoja/ W niebezpieczeństwie obrona moja. f. Ufam Twej łasce, że mię na wieki/ Nie spuścisz, Panie, z swojej opieki;/ I będę mieszkał w Twym świętym domu/ Nie ustępując laty nikomu
Czesław Miłosz 4. A choćbym zeszedł w ciemną dolinę śmierci, * nie będę lękać się złego, bo Ty jesteś ze mną. * Twój kij pasterski i laska: one mnie będą wiodły.
Jan Kochanowski: a. Zawiódł mię w pasze niepospolite,/ Nad zdroje żywej wody obfite. B. Mój wiekuisty Pasterz mię pasie,/ Nie zejdzie mi nic na żadnym wczasie; c. Posadziłeś mię za stół kosztowny,/ Skąd nieprzyjaciel boleje główny;/ Włos mi mój wszytek balsamem płynie,/ Czasza opływa w rozkosznym winie. d. Wrócił mię z dziwnych błędliwości/ Na ścieżkę jawnej sprawiedliwości;/ Postanowił mię na drodze prawej/ Z chęci ku słudze swemu łaskawej. e. By dobrze stała śmierć tuż przede mną,/ Bać się nie będę, bo Pan mój ze mną./ Twój pręt, o Panie, i łaska Twoja/ W niebezpieczeństwie obrona moja. f. Ufam Twej łasce, że mię na wieki/ Nie spuścisz, Panie, z swojej opieki;/ I będę mieszkał w Twym świętym domu/ Nie ustępując laty nikomu.
Czesław Miłosz 5. Ty stół biesiadny zastawiasz przede mną na przekór moim wrogom, * głowę moją olejkiem namaszczasz, * a mój kielich przelewa się.
Jan Kochanowski: a. Zawiódł mię w pasze niepospolite,/ Nad zdroje żywej wody obfite. B. Mój wiekuisty Pasterz mię pasie,/ Nie zejdzie mi nic na żadnym wczasie; c. Posadziłeś mię za stół kosztowny,/ Skąd nieprzyjaciel boleje główny;/ Włos mi mój wszytek balsamem płynie,/ Czasza opływa w rozkosznym winie. d. Wrócił mię z dziwnych błędliwości/ Na ścieżkę jawnej sprawiedliwości;/ Postanowił mię na drodze prawej/ Z chęci ku słudze swemu łaskawej. e. By dobrze stała śmierć tuż przede mną,/ Bać się nie będę, bo Pan mój ze mną./ Twój pręt, o Panie, i łaska Twoja/ W niebezpieczeństwie obrona moja. f. Ufam Twej łasce, że mię na wieki/ Nie spuścisz, Panie, z swojej opieki;/ I będę mieszkał w Twym świętym domu/ Nie ustępując laty nikomu.
Czesław Miłosz 6. Szczęście i łaska podążają za mną * po wszystkie dnie mego życia. * I zamieszkam w domu Pańskim * na długie czasy.
Jan Kochanowski: a. Zawiódł mię w pasze niepospolite,/ Nad zdroje żywej wody obfite. B. Mój wiekuisty Pasterz mię pasie,/ Nie zejdzie mi nic na żadnym wczasie; c. Posadziłeś mię za stół kosztowny,/ Skąd nieprzyjaciel boleje główny;/ Włos mi mój wszytek balsamem płynie,/ Czasza opływa w rozkosznym winie. d. Wrócił mię z dziwnych błędliwości/ Na ścieżkę jawnej sprawiedliwości;/ Postanowił mię na drodze prawej/ Z chęci ku słudze swemu łaskawej. e. By dobrze stała śmierć tuż przede mną,/ Bać się nie będę, bo Pan mój ze mną./ Twój pręt, o Panie, i łaska Twoja/ W niebezpieczeństwie obrona moja. f. Ufam Twej łasce, że mię na wieki/ Nie spuścisz, Panie, z swojej opieki;/ I będę mieszkał w Twym świętym domu/ Nie ustępując laty nikomu.
Czesław Miłosz 1. Psalm Dawida. Pan jest pasterzem moim. * Na niczym mi nie zbywa.
Jan Kochanowski: a. Zawiódł mię w pasze niepospolite,/ Nad zdroje żywej wody obfite. B. Mój wiekuisty Pasterz mię pasie,/ Nie zejdzie mi nic na żadnym wczasie; c. Posadziłeś mię za stół kosztowny,/ Skąd nieprzyjaciel boleje główny;/ Włos mi mój wszytek balsamem płynie,/ Czasza opływa w rozkosznym winie. d. Wrócił mię z dziwnych błędliwości/ Na ścieżkę jawnej sprawiedliwości;/ Postanowił mię na drodze prawej/ Z chęci ku słudze swemu łaskawej. e. By dobrze stała śmierć tuż przede mną,/ Bać się nie będę, bo Pan mój ze mną./ Twój pręt, o Panie, i łaska Twoja/ W niebezpieczeństwie obrona moja. f. Ufam Twej łasce, że mię na wieki/ Nie spuścisz, Panie, z swojej opieki;/ I będę mieszkał w Twym świętym domu/ Nie ustępując laty nikomu.
Czesław Miłosz 2. Na zielonych pastwiskach położył mnie, * nad spokojne wody mnie prowadzi.
Jan Kochanowski: a. Zawiódł mię w pasze niepospolite,/ Nad zdroje żywej wody obfite. B. Mój wiekuisty Pasterz mię pasie,/ Nie zejdzie mi nic na żadnym wczasie; c. Posadziłeś mię za stół kosztowny,/ Skąd nieprzyjaciel boleje główny;/ Włos mi mój wszytek balsamem płynie,/ Czasza opływa w rozkosznym winie. d. Wrócił mię z dziwnych błędliwości/ Na ścieżkę jawnej sprawiedliwości;/ Postanowił mię na drodze prawej/ Z chęci ku słudze swemu łaskawej. e. By dobrze stała śmierć tuż przede mną,/ Bać się nie będę, bo Pan mój ze mną./ Twój pręt, o Panie, i łaska Twoja/ W niebezpieczeństwie obrona moja. f. Ufam Twej łasce, że mię na wieki/ Nie spuścisz, Panie, z swojej opieki;/ I będę mieszkał w Twym świętym domu/ Nie ustępując laty nikomu.
Czesław Miłosz 3. Duszę moją posila, * prowadzi mnie po ścieżkach prostych * dla chwały swego imienia.
Jan Kochanowski: a. Zawiódł mię w pasze niepospolite,/ Nad zdroje żywej wody obfite. B. Mój wiekuisty Pasterz mię pasie,/ Nie zejdzie mi nic na żadnym wczasie; c. Posadziłeś mię za stół kosztowny,/ Skąd nieprzyjaciel boleje główny;/ Włos mi mój wszytek balsamem płynie,/ Czasza opływa w rozkosznym winie. d. Wrócił mię z dziwnych błędliwości/ Na ścieżkę jawnej sprawiedliwości;/ Postanowił mię na drodze prawej/ Z chęci ku słudze swemu łaskawej. e. By dobrze stała śmierć tuż przede mną,/ Bać się nie będę, bo Pan mój ze mną./ Twój pręt, o Panie, i łaska Twoja/ W niebezpieczeństwie obrona moja. f. Ufam Twej łasce, że mię na wieki/ Nie spuścisz, Panie, z swojej opieki;/ I będę mieszkał w Twym świętym domu/ Nie ustępując laty nikomu
Czesław Miłosz 4. A choćbym zeszedł w ciemną dolinę śmierci, * nie będę lękać się złego, bo Ty jesteś ze mną. * Twój kij pasterski i laska: one mnie będą wiodły.
Jan Kochanowski: a. Zawiódł mię w pasze niepospolite,/ Nad zdroje żywej wody obfite. B. Mój wiekuisty Pasterz mię pasie,/ Nie zejdzie mi nic na żadnym wczasie; c. Posadziłeś mię za stół kosztowny,/ Skąd nieprzyjaciel boleje główny;/ Włos mi mój wszytek balsamem płynie,/ Czasza opływa w rozkosznym winie. d. Wrócił mię z dziwnych błędliwości/ Na ścieżkę jawnej sprawiedliwości;/ Postanowił mię na drodze prawej/ Z chęci ku słudze swemu łaskawej. e. By dobrze stała śmierć tuż przede mną,/ Bać się nie będę, bo Pan mój ze mną./ Twój pręt, o Panie, i łaska Twoja/ W niebezpieczeństwie obrona moja. f. Ufam Twej łasce, że mię na wieki/ Nie spuścisz, Panie, z swojej opieki;/ I będę mieszkał w Twym świętym domu/ Nie ustępując laty nikomu.
Czesław Miłosz 5. Ty stół biesiadny zastawiasz przede mną na przekór moim wrogom, * głowę moją olejkiem namaszczasz, * a mój kielich przelewa się.
Jan Kochanowski: a. Zawiódł mię w pasze niepospolite,/ Nad zdroje żywej wody obfite. B. Mój wiekuisty Pasterz mię pasie,/ Nie zejdzie mi nic na żadnym wczasie; c. Posadziłeś mię za stół kosztowny,/ Skąd nieprzyjaciel boleje główny;/ Włos mi mój wszytek balsamem płynie,/ Czasza opływa w rozkosznym winie. d. Wrócił mię z dziwnych błędliwości/ Na ścieżkę jawnej sprawiedliwości;/ Postanowił mię na drodze prawej/ Z chęci ku słudze swemu łaskawej. e. By dobrze stała śmierć tuż przede mną,/ Bać się nie będę, bo Pan mój ze mną./ Twój pręt, o Panie, i łaska Twoja/ W niebezpieczeństwie obrona moja. f. Ufam Twej łasce, że mię na wieki/ Nie spuścisz, Panie, z swojej opieki;/ I będę mieszkał w Twym świętym domu/ Nie ustępując laty nikomu.
Czesław Miłosz 6. Szczęście i łaska podążają za mną * po wszystkie dnie mego życia. * I zamieszkam w domu Pańskim * na długie czasy.
Wersety Psalmu 23 w tłumaczeniu Czesława Miłosza połącz z odpowiednimi fragmentami przekładu Jana Kochanowskiego.
1. Psalm Dawida. Pan jest pasterzem moim. * Na niczym mi nie zbywa., 2. Na zielonych pastwiskach położył mnie, * nad spokojne wody mnie prowadzi., 3. Duszę moją posila, * prowadzi mnie po ścieżkach prostych * dla chwały swego imienia., 4. A choćbym zeszedł w ciemną dolinę śmierci, * nie będę lękać się złego, bo Ty jesteś ze mną. * Twój kij pasterski i laska: one mnie będą wiodły., 5. Ty stół biesiadny zastawiasz przede mną na przekór moim wrogom, * głowę moją olejkiem namaszczasz, * a mój kielich przelewa się., 6. Szczęście i łaska podążają za mną * po wszystkie dnie mego życia. * I zamieszkam w domu Pańskim * na długie czasy.
Jan Kochanowski
Czesław Miłosz
1. Psalm Dawida. Pan jest pasterzem moim. * Na niczym mi nie zbywa.
2. Na zielonych pastwiskach położył mnie, * nad spokojne wody mnie prowadzi.
3. Duszę moją posila, * prowadzi mnie po ścieżkach prostych * dla chwały swego imienia.
4. A choćbym zeszedł w ciemną dolinę śmierci, * nie będę lękać się złego, bo Ty jesteś ze mną. * Twój kij pasterski i laska: one mnie będą wiodły.
5. Ty stół biesiadny zastawiasz przede mną na przekór moim wrogom, * głowę moją olejkiem namaszczasz, * a mój kielich przelewa się.
6. Szczęście i łaska podążają za mną * po wszystkie dnie mego życia. * I zamieszkam w domu Pańskim * na długie czasy.
311
Ćwiczenie 8
Porównaj dwa fragmenty przekładów Psalmu 23: pierwszy dwuwers Jana Kochanowskiego i pierwszy werset Czesława Miłosza.
Jan KochanowskiPsalm 23: Dominus regit me et nihil mihi deerit
Mój wiekuisty Pasterz mię pasie, Nie zejdzie mi nic na żadnym wczasiewczaswczasie;
psałt Źródło: Jan Kochanowski, Psalm 23: Dominus regit me et nihil mihi deerit, [w:] tegoż, Psałterz Dawidów, oprac. J. Woronczak, Wrocław 1982, s. 71–72.
Czesław MiłoszPsalm 23
Psalm Dawida. Pan jest pasterzem moim. * Na niczym mi nie zbywa.
miłosz Źródło: Czesław Miłosz, Psalm 23, [w:] tegoż, Księga Psalmów, Kraków 1998, s. 106.
RPXyzrk1tnkib
Zwróć uwagę, w jaki sposób podmiot liryczny mówi o Bogu w obu tłumaczeniach, jakich słów używają poeci i jakie dobrodziejstwa otrzymuje człowiek.
Zwróć uwagę na układ wersyfikacyjny i sposób zapisu psalmu.
Jan Kochanowski dokonał parafrazy – jego tekst nie jest wiernym odwzorowaniem psalmu biblijnego, bowiem zachowując sens, zmienił formę (zamiast wersetów zastosował wersy). Czesław Miłosz dokonał przekładu – jego tekst jest wiernym odwzorowaniem psalmu biblijnego, gdyż zachował i sens, i formę.
Praca domowa
Tłumaczenia Psalmu 130 dokonał także poeta oświeceniowy Franciszek Karpiński. Porównaj je z tekstami Jana Kochanowskiego i Czesława Miłosza. Zapisz podobieństwa i różnice. Zwróć uwagę na formę zapisu.
Franciszek KarpińskiPsałterz
Z głębi do Ciebie wołałem, Panie! Panie! Wysłuchaj me modły, Uszu Twych na me nakłoń wołanie, Srogie mi troski dobodły.
Jeżeli zważać nasze masz złości, Panie! Któż Tobie wytrzyma? Aleś Ty łaskaw! Pańskiej litości Chciwemi czekam oczyma.
Według słów Pańskich czekam pomocy, Ufając w łasce niezmiernej, Od rannej straży do późnej nocy, Niech ufa w Bogu lud wierny.
Bo zlitowanie nie jest Mu nowe, Hojny jest okup u Niego; On dobry! Dzieci Izraelowi Wybawi z grzechu wszelkiego.
karp Źródło: Franciszek Karpiński, Psałterz, Warszawa 2011, s. 325.