Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Sprawdź się

Tekst źródłowy do ćwiczeń

R1LCCBYkcyV6x
Franciszek Dionizy Kniaźnin Spocznienie.

Franciszek Dionizy Kniaźnin

Spocznienie

Nie zawsze cug swój łabędzi

Chyżym polotem pędzi

Można Cypru pani;

Nie zawsze i jej syn złotem,

Lecąc po świecie, grotem

Czułe serca rani.

Patrz, jako znużeni srodze,

Biegnąc w ustawnej drodze,

I matka, i synek;

Po srogim, a długim boju

I uprzykrzonym znoju

Idą na spoczynek.

Rozkoszne sieje Knid zioła

I balsamy dokoła,

Zefir z lekka wieje.

Liść się po gajach połyska,

Szmerny strumyczek pryska,

Tok się morza śmieje.

Teraz, o teraz więc pora,

Kogo myśl znudzi chora,

Snem uśpić zgryzotę.

Teraz to zgromadzić społem

Troskę i ból z mozołem

Pod spokojną grotę.

Póki Cytera z swym synkiem

Słodkim zjęci spoczynkiem,

Uśniem i my trochę.

Jak się te bóstwa przecucą,

Znowu się do nas wrócą,

Raniąc serce płoche.

Franciszek Dionizy Kniaźnin Wybór poezji

Nie zawsze cug swój łabędzicug...łabędzicug swój łabędzi
ChyżymchyżyChyżym polotempolotpolotem pędzi
Można Cypru paniCypru paniCypru pani;
Nie zawsze i jej syn złotem,
Lecąc po świecie, grotem
Czułe serca rani.

Patrz, jako znużeni srodzesrodzesrodze,
Biegnąc w ustawnejustawnieustawnej drodze,
I matka, i synek;
Po srogim, a długim boju
I uprzykrzonym znojuznójznoju
Idą na spoczynek.

Rozkoszne sieje KnidKnidKnid zioła
I balsamy dokoła,
ZefirZefirZefir z lekka wieje.
Liść się po gajach połyskapołyskaćpołyska,
Szmerny strumyczek pryska,
Tok się morza śmieje.

Teraz, o teraz więc pora,
Kogo myśl znudzi chora,
Snem uśpić zgryzotę.
Teraz to zgromadzić społemspołemspołem
Troskę i ból z mozołemmozółmozołem
Pod spokojną grotę.

Póki CyteracyteraCytera z swym synkiem
Słodkim zjęci spoczynkiem,
Uśniem i my trochę.
Jak się te bóstwa przecucąsię…przecucićprzecucą,
Znowu się do nas wrócą,
Raniąc serce płoche.

2 Źródło: Franciszek Dionizy Kniaźnin, Wybór poezji, Wrocław 1948, s. 56–57.
cug...łabędzi
chyży
polot
Cypru pani
srodze
ustawnie
znój
Knid
Zefir
połyskać
społem
mozół
Cytera
się…przecucić
1
Pokaż ćwiczenia:
11
Ćwiczenie 1

Określ, jaka część mowy została wykorzystana w tytule wiersza Franciszka Dionizego Kniaźnina. Zastanów się, czemu służy użycie tej formy gramatycznej w wierszu.

R1EVfAWPpvLMK
(Uzupełnij).
RKyQsjuZkWotu1
Ćwiczenie 2
Wybierz związek frazeologiczny opisujący specyfikę miłości przedstawioną w wierszu Franciszka Dionizego Kniaźnina. Możliwe odpowiedzi: 1. być ugodzonym strzałą Amora, 2. stara miłość nie rdzewieje, 3. miłość jest ślepa, 4. mieć złamane serce

Wybierz związek frazeologiczny opisujący specyfikę miłości przedstawioną w wierszu Franciszka Dionizego Kniaźnina.

  • być ugodzonym strzałą Amora
  • stara miłość nie rdzewieje
  • miłość jest ślepa
  • mieć złamane serce
R5CNkiuOVLlaq1
Ćwiczenie 3
W podanych strofach wskaż zdrobnienia (deminutivum). Patrz, jako znużeni srodze, Biegnąc w ustawnej drodze, I matka, i synek Po srogim, a długim boju I uprzykrzonym znoju Idą na spoczynek. Rozkoszne sieje Knid zioła I balsamy dokoła, Zefir z lekka wieje. Liść się po gajach połyska, Szmerny strumyczek pryska, Tok się morza śmieje.

W podanych strofach zaznacz na zielono zdrobnienia (deminutivum).

zielony

Patrz, jako znużeni srodze,

Biegnąc w ustawnej drodze,

I matka, i synek

Po srogim, a długim boju

I uprzykrzonym znoju

Idą na spoczynek.

Rozkoszne sieje Knid zioła

I balsamy dokoła,

Zefir z lekka wieje.

Liść się po gajach połyska,

Szmerny strumyczek pryska,

Tok się morza śmieje.

1
Ćwiczenie 3
RxyoLcDnfSH02
Patrz, jako znużeni srodze, Biegnąc w ustawnej drodze, I matka, i synek Po srogim, a długim boju I uprzykrzonym znoju Idą na spoczynek. Rozkoszne sieje Knid zioła I balsamy dokoła, Zefir z lekka wieje. Liść się po gajach połyska, Szmerny strumyczek pryska, Tok się morza śmieje. (Uzupełnij).
11
Ćwiczenie 4

Określ, jaki efekt osiągnął poeta dzięki użyciu zdrobnień.

Rit2jwuEP4Tx2
(Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 5
Wypisz cechy stylu rokokowego, jakie występują w wierszu Kniaźnina Spocznienie.
Wypisz cechy stylu rokokowego, jakie występują w wierszu Kniaźnina Spocznienie.
R1IZ0mZKO6ntj
(Uzupełnij).
211
Ćwiczenie 6

Nazwij co najmniej cztery środki stylistyczne zastosowane w wierszu Franciszka Dionizego Kniaźnina. Wypisz ich przykłady oraz określ ich funkcję.

RrGtd1zyRsuCw
Środek stylistyczny:. Przykład z tekstu:. Funkcja w wierszu:. (Uzupełnij). (Uzupełnij). (Uzupełnij). (Uzupełnij). (Uzupełnij). (Uzupełnij). (Uzupełnij). (Uzupełnij). (Uzupełnij). (Uzupełnij). (Uzupełnij). (Uzupełnij). (Uzupełnij). (Uzupełnij). (Uzupełnij).
Środek stylistyczny: Przykład z tekstu: Funkcja w wierszu:
ReLRUUifAfe4g2
Ćwiczenie 7
Zaznacz elementy tekstu tak, żeby powstały prawdziwe zdania na temat wiersza Spocznienie. 1. W wierszu Spocznienie uczucie miłości przedstawione jest żartobliwie \ poważnie, ponieważ Afrodyta i Eros toczą bój o zakochanych \ uzależnione jest od kaprysów mitologicznej bogini miłości i jej syna.

2. W obliczu miłości człowiek ukazany jest jako istota wyrachowana \ bezbronna, ponieważ w przemyślany sposób wybiera obiekt swoich uczuć \ nie jest w stanie okiełznać umysłem namiętności.

Zaznacz elementy tekstu tak, żeby powstały prawdziwe zdania na temat wiersza Spocznienie.

1. W wierszu Spocznienie uczucie miłości przedstawione jest {#żartobliwie} \ {poważnie}, ponieważ {Afrodyta i Eros toczą bój o zakochanych} \ {#uzależnione jest od kaprysów mitologicznej bogini miłości i jej syna}.

2. W obliczu miłości człowiek ukazany jest jako istota {wyrachowana} \ {#bezbronna}, ponieważ {w przemyślany sposób wybiera obiekt swoich uczuć} \ {#nie jest w stanie okiełznać umysłem namiętności}.

31
Ćwiczenie 8

Czy obraz François’a Bouchera Wenus i Amor może być ilustracją wiersza Spocznienie Franciszka Dionizego Kniaźnina? Uzasadnij swoje stanowisko.

Czy obraz François’a Bouchera Wenus i Amor może być ilustracją wiersza Spocznienie Franciszka Dionizego Kniaźnina? Uzasadnij swoje stanowisko.

Ri5JAuvJPm7pA
Obraz przedstawia leżącą na lewym boku półnagą kobietę na łonie natury. Jedną stopę zanurza w wodzie. Leży przy niej Amor bawiący się z gołębiami. Przedstawiony jest jako małe nagie dziecko. Klimat beztroski.
François Boucher, Wenus i Amor, 1742
Źródło: domena publiczna.
R1U6tL7uLYLVK
(Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 9

Sformułuj główną myśl tekstu Jana Białostockiego i w 40‑60 słowach streść informacje podane przez autora.

J. Białostocki Rococo: ornament, styl i postawa. Przegląd problematyki badawczej, [w:] Rokoko. Studia nad sztuką pierwszej połowy XVIII wieku

Rokoko wyraźnie odróżnia się od potężnej sztuki baroku z jego iluzjonizmem i retoryczną perswazją. Rokoko nikogo nie przekonywało, nikogo nie chciało porwać i pozyskać. […] Rokoko wyraźnie odróżnia się od neoklasycyzmu z jego heroizmem, prostotą, wielkością, spokojem, rozumną i etyczną normą, z jego oświeceniowym poszukiwaniem prawdy, a także dramatycznym gestem. Rokoko było antyheroiczne: prostocie przeciwstawiało komplikację, mnogość i zawiłość; wielkości – grację drobnych form; spokojowi – zaprzątającą myśl ruchliwość, a rozumnej etycznej normie – zmysłowy smak chwilowej rozkoszy. Prawda nie interesowała nikogo. […] Swe uczucia rokoko przechowywało w porcelanowych puszkach, nad wzniosłość przekładało wdzięk upudrowanej pasterki i przyćmione światło buduaru; naturę podporządkowało rytmom ornamentu.

3 Źródło: J. Białostocki, Rococo: ornament, styl i postawa. Przegląd problematyki badawczej, [w:] Rokoko. Studia nad sztuką pierwszej połowy XVIII wieku, Warszawa 1970, s. 12.
RDrkg7kszHoRH
(Uzupełnij).
Ilustracja interaktywna
Dla nauczyciela