Słone jeziora tektoniczne są wielkopowierzchniowe.

- Morze Kaspijskie,
- Morze Martwe,
- Wielkie Jezioro Słone.

Jeziora słone bardzo często są jeziorami bezodpływowymi, okresowymi czy pluwialnymi. Najczęściej występują w szerokościach geograficznych cechujących się wysoką temperaturą. Wzrost zasolenia tych zbiorników wiąże się z kumulacją soli mineralnych przez odparowywanie wody. Podczas parowania ze zbiornika ubywa tylko wody, sole znajdujące się w niej pozostają w jeziorze i kumulują się. Słone jeziora to również bardzo często zbiorniki, które kiedyś były słonymi morzami, ale przez tektonikę odłączyły się od nich.

Jezioro poligenetyczne to jezioro, które powstało w skutek skumulowania się kliku kluczowych czynników.

- Bajkał
Najgłębsze jezioro świata. Geneza jego powstania ma charakter tektoniczny, gdyż jednostka znajduję się na granicy płyty euroazjatyckiej oraz amurskiej. Jezioro powstało prawdopodobnie podczas intensywnych ruchów orogenicznych lub poprzez zapadanie się skorupy ziemskiej.

- Ładoga
Jezioro pochodzenia tektonicznego, przekształcone później przez działalność lodowca. Kiedyś było częścią Bałtyku.

-Górne
Kotlina jeziora ma pochodzenie tektoniczne. Po ustaniu lądolodu ok. 10 tys. lat temu jezioro wypełniło się wodą.

Najstarszymi zbiornikami wodnymi pochodzenia tektonicznego są zbiorniki, które są pozostałościami o wiele większych form. Doskonałym przykładem jest Morze Kaspijskie, które jest reliktem Oceanu Tetydy.

- Morze Kaspijskie
Jezioro to jest największym jeziorem świata. Jest obiektem reliktowym i zasolonym. Czas wymiany wody w zbiorniku szacuje się na 250 lat. Mimo zasolenia w zbiorniku żyją jesiotry dające jeden z najlepszych kawiorów na świecie. Bezodpływowy charakter zbiornika umożliwił wytworzenie się idealnego środowiska dla rozwoju endemicznej fauny i flory. Szacuje się, że aż 62% ichtiofauny stanowią endemity. Najsłynniejszym przykładem wyjątkowej fauny zbiornika jest podgatunek mewy białogłowej czy nerpa kaspijska.

- jezioro Titicaca
Jezioro jest pozostałością po śródlądowym morzu Lago Ballivian. Podobnie jak Morze Kaspijskie jezioro to cechuje się charakterystycznymi warunkami. Występują tam endemiczne gatunki kolibra czy flamingi andyjskie. Titicaca jest niestety zagrożone klęską ekologiczną. Sztuczne wprowadzenie w wody jeziora pstrąga kanadyjskiego spowodowało znaczne ubytki i zniszczenia mikrofauny oraz flory.

- jezioro Kiwu
Należy do zespołu Wielkich Jezior Afrykańskich. Jego położenie warunkuje bardzo ubogie występowanie gatunków ryb. Rozszerzająca się szczelina i aktywny wulkanizm tego terenu pozwolił rozwinąć się zaledwie 28 gatunkom ryb, przy czym 4 z nich zostały sztucznie wprowadzone przez człowieka. Warunki środowiskowe, które oferuje jezioro, są idealnym środowiskiem dla krewetek oraz dla skorupiaków takich jak kraby.

Każde z wymienionych jezior cechuje się wyjątkowymi warunkami. Rozwój poszczególnych gatunków fauny i flory jest bardzo specyficzny w każdym z wymienionych jezior. Ważne jest to, że jeziora pochodzenia tektonicznego są ogromnymi środowiskami, na które wpływają poszczególne zmienne. Suma tych czynników i powstałe dzięki nim środowiska są bardzo wyjątkowe. Dzięki nim na świecie istnieje wiele wyjątkowych zwierząt, które nauczyły się żyć często w bardzo trudnych formacjach naturalnych. Bardzo istotna jest ochrona tych środowisk – zaniedbania czy ingerencje w te środowiska mogą doprowadzić do katastrofy ekologicznej.

Ryft to typ rowu tektonicznego. Rozciąga się na setki lub tysiące kilometrów i ograniczony jest równoległymi do siebie uskokami.

Przykładowe jeziora ryftowe: 
1. Jezioro Alberta
2. Jezioro Edwarda
3. jezioro Niasa
4. jezioro Kiwu
5. Bajkał

R1FxdbtMvp1n4

Ilustracja to trzy schematy. Schematy ilustrują kolejne etapy rozsuwania się płyt. W dolnej części schematów jest magma. Magma przechodzi przez kolejne warstwy ziemi. Początkowo powoduje niewielkie pęknięcie na powierzchni ziemi, staje się ono coraz głębsze. W końcu jest zalane wodą.