Zwróć uwagę, w jaki sposób stosunek Zenona do Justyny zmienia się z biegiem zdarzeń. Uwzględnij przejawy ambiwalentnego nastawienia Zenona wobec kochanki.

Sprawdź, czy twoja odpowiedź obejmuje pobudki o charakterze psychologicznym i społecznym oraz czy uwzględnia wpływ popędu seksualnego na rozwój relacji Ziembiewicza i Bogutówny. Zwróć uwagę na różnicę w pozycji społecznej bohaterów. Ważne jest również uwzględnienie atmosfery domu rodzinnego Zenona, relacji między rodzicami. Zadbaj o to, by sformułowane przez ciebie wnioski dotyczące postawy bohatera uwzględniały wszystkie te czynniki.

Zwróć uwagę na zmiany nastawienia Zenona wobec Elżbiety oraz to, w jaki sposób Zenon stopniowo coraz bardziej czyni żonę współodpowiedzialną za komplikacje w relacjach z Bogutówną.

Sprawdź, czy w twojej odpowiedzi znalazły się motywy o charakterze erotycznym, psychologicznym i społecznym, dotyczące rozwoju relacji między Zenonem a Elżbietą, w tym - uwikłania Elżbiety w konsekwencje romansu Zenona z Justyną. Zweryfikuj, czy sformułowana przez ciebie ocena postawy bohatera uwzględnia wszystkie te pobudki.

Znajdź i przeanalizuj fragmenty, w których refleksje Zenona ujawniają świadomość bohatera, że nie postępuje on w zgodzie z własnymi zamierzeniami i ideałami. Pamiętaj, by nie ograniczać prowadzonej analizy wyłącznie do sfery moralnej.

Sprawdź, czy twoja odpowiedź obejmuje kompromisy w sferach: obyczajowej, erotycznej, małżeńskiej, zawodowo‑społecznej, moralnej.

Odnajdź w cytatach wszelkie komentarze narratora i deklaracje Zenona, które odnoszą się do ideałów moralnych wyznawanych przez bohatera. Zestaw je z decyzjami i czynami bohatera, oceń, czy są z nimi zgodne, a następnie wskaż rozpoznane sprzeczności.

Zenon pragnął żyć uczciwie, mieć czyste sumienie, budować relacje małżeńskie oparte na prawdzie. Zachowanie: wykorzystywanie naiwności wiejskiej dziewczyny, sugerowanie usunięcia ciąży, szukanie usprawiedliwienia dla swojego niemoralnego zachowania, okłamywanie żony, obarczanie żony odpowiedzialnością za konsekwencje swojego romansu, pisanie kłamliwych artykułów dla kariery, służalczość wobec zwierzchników.

Zwróć uwagę na wyrazy znajdujące się w sąsiedztwie słowa niepokój. Postaraj się nie oceniać jednoznacznie działań bohatera.

Sprawdź, czy w twojej odpowiedzi zostały uwzględnione sytuacje, w których Ziembiewicz nie potrafi w sposób zobowiązujący określić swojego stanowiska i w których dąży do tego, by odpowiedzialność zrelatywizować albo obiążyć nią innych.

Dokonaj analizy wydarzeń, które miały wpływ na podejmowane przez Ziembiewicza decyzje. Zwróć uwagę na wzorce, które wyniósł z domu rodzinnego, edukację, stanowisko.

Czynniki zewnętrzne mające wpływ na decyzje bohatera np.:

• powielanie wzorców wyniesionych z domu rodzinnego: romanse ze służącymi i Justyną;

• uleganie presji społecznej: uznanie romansu z Justyną jako mezaliansu;
  Na działania Ziembiewicza mają też wpływ wybory wynikające z chwiejnego charakteru, braku konsekwencji w działaniu i zrzucania odpowiedzialności na innych.