Oceń prawdziwość zdań. Zaznacz w tabeli P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F - jeśli jest fałszywe. Utworzenie getta warszawskiego miało na celu ułatwienie władzom niemieckim eksterminacji narodu żydowskiego. Możliwe odpowiedzi: P, F. Irena Sendlerowa mieszkała na terenie warszawskiego getta, dlatego miała stały kontakt z mieszkańcami dzielnicy. Możliwe odpowiedzi: P, F. Rada Pomocy Żydom „Żegota” została utworzona przez Polaków zaraz po rozpoczęciu II wojny światowej, aby nieść pomoc Żydom ukrywającym się poza gettem. Możliwe odpowiedzi: P, F. Duży wpływ na postawę Ireny Sendlerowej w czasie wojny miał klimat jej rodzinnego domu oraz idee, w których została wychowana. Możliwe odpowiedzi: P, F. W ratowanie żydowskich dzieci w czasie II wojny światowej zaangażowana była większość polskiego społeczeństwa. Możliwe odpowiedzi: P, F. Żydowskie dzieci wyprowadzane z getta otrzymywały nową tożsamość, która miała pomóc w ukrywaniu ich poza zamkniętą dzielnicą. Możliwe odpowiedzi: P, F.
Oceń prawdziwość zdań. Zaznacz w tabeli P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F - jeśli jest fałszywe. Utworzenie getta warszawskiego miało na celu ułatwienie władzom niemieckim eksterminacji narodu żydowskiego. Możliwe odpowiedzi: P, F. Irena Sendlerowa mieszkała na terenie warszawskiego getta, dlatego miała stały kontakt z mieszkańcami dzielnicy. Możliwe odpowiedzi: P, F. Rada Pomocy Żydom „Żegota” została utworzona przez Polaków zaraz po rozpoczęciu II wojny światowej, aby nieść pomoc Żydom ukrywającym się poza gettem. Możliwe odpowiedzi: P, F. Duży wpływ na postawę Ireny Sendlerowej w czasie wojny miał klimat jej rodzinnego domu oraz idee, w których została wychowana. Możliwe odpowiedzi: P, F. W ratowanie żydowskich dzieci w czasie II wojny światowej zaangażowana była większość polskiego społeczeństwa. Możliwe odpowiedzi: P, F. Żydowskie dzieci wyprowadzane z getta otrzymywały nową tożsamość, która miała pomóc w ukrywaniu ich poza zamkniętą dzielnicą. Możliwe odpowiedzi: P, F.
R1CxTkdrTbErX1
Ćwiczenie 2
Prześledź wszystkie wypowiedzi Ireny Sendlerowej, które pojawiają się w prezentacji multimedialnej. Wskaż te problemy, które były najtrudniejsze do rozwiązania w działalności związanej z ratowaniem żydowskich dzieci: Możliwe odpowiedzi: 1. brak wsparcia ze strony najbliższej rodziny, strach o własne dzieci, 2. niepewność co do ostatecznego powodzenia prowadzonej akcji, 3. świadomość samotności i strachu, których doświadczają jej żydowscy podopieczni, 4. skłonność do perfekcjonizmu, 5. nadmierna uczuciowość, 6. brak narzędzi do skutecznego wsparcia dzieci, które doświadczyły głębokiej traumy
11
Ćwiczenie 3
Zapoznaj się z poniższymi wypowiedziami. Wyjaśnij, jaki obraz Sendlerowej się z nich wyłania, podając jak najwięcej cech kobiety.
Zapoznaj się z poniższymi wypowiedziami. Wyjaśnij, jaki obraz Sendlerowej się z nich wyłania, podając jak najwięcej cech kobiety.
Zapoznaj się z poniższymi wypowiedziami. Wyjaśnij, jaki obraz Sendlerowej się z nich wyłania, podając jak najwięcej cech kobiety.
Przeczytaj poniższe wypowiedzi. Wyjaśnij, jaki obraz Sendlerowej się z nich wyłania, podając jak najwięcej cech kobiety.
1
Chciałabym, żeby zachowała się pamięć o wielu szlachetnych ludziach, którzy narażając własne życie, ratowali żydowskich braci, a których imion nikt nie pamięta. Ale pamięć nasza i następnych pokoleń musi też zachować obraz ludzkiej podłości i nienawiści, która kazała wydawać wrogom swoich sąsiadów, która kazała mordować. Moim marzeniem jest, żeby pamięć stała się ostrzeżeniem dla świata, oby nigdy nie powtórzył się podobny dramat ludzkości.
(wypowiedź Ireny Sendlerowej podczas uroczystości wręczenia jej nagrody im. Jana Karskiego w 2003 r.).
R16p2cZIeapbD
(Uzupełnij).
1
Proszę gorąco, abyście nigdy nie robiły ze mnie żadnej bohaterki, bo to by mnie ogromnie zdenerwowało”. Indeks dolny [Cyt. za: Anna Mieszkowska, Matka dzieci Holocaustu: historia Ireny Sendlerowej, Warszawa 2004, s. 11] Indeks dolny koniec[Cyt. za: Anna Mieszkowska, Matka dzieci Holocaustu: historia Ireny Sendlerowej, Warszawa 2004, s. 11]
R1e2pm4vygkgK
(Uzupełnij).
1
Łzy napływały do oczu matek, które powierzały nam swoje pociechy [...] Jak ciężko było każdej z nich puścić drobną rączkę swojego malca!... Kto mógł przewidzieć, czy zobaczą się kiedyś znowu? Indeks dolny [Cyt. za: Anna Mieszkowska, Matka dzieci Holocaustu: historia Ireny Sendlerowej, Warszawa 2004, s. 21] Indeks dolny koniec[Cyt. za: Anna Mieszkowska, Matka dzieci Holocaustu: historia Ireny Sendlerowej, Warszawa 2004, s. 21]
RNcmFiTzXpoGe
(Uzupełnij).
1
Gdy po czterdziestu latach jeden z ocalonych zapytał Sendlerową, jak matka mogła go oddać do obcych ludzi, odpowiedziała: - Matka oddała pana z miłości… Indeks dolny [Cyt. za: Anna Mieszkowska, Matka dzieci Holocaustu: historia Ireny Sendlerowej, Warszawa 2004, s. 116] Indeks dolny koniec[Cyt. za: Anna Mieszkowska, Matka dzieci Holocaustu: historia Ireny Sendlerowej, Warszawa 2004, s. 116]
RjP0ujKOYNvTz
(Uzupełnij).
Zwróć uwagę na to, w jaki sposób Sendlerowa mówi o swojej wojennej działalności, jak ją ocenia. Przeanalizuj sytuacje, które wzbudzają jej uczucia, wywołują poruszenie.
Z podanych wypowiedzi wyłania się obraz Ireny Sendlerowej – kobiety silnej, zdecydowanej, ale skromnej, przekonanej, że niesienie pomocy ludziom potrzebującym jest powinnością każdego człowieka. Sendlerowa to pedagog – silne emocje wzbudzają w niej wspomnienia matek zmuszonych oddać swoje dzieci czy podopiecznych tęskniących za własnymi rodzinami. Sendlerowa jest głęboko świadoma tragedii Holokaustu – wie, że żydowskie kobiety oddające swoje dzieci nie miały wyjścia, ale rozumie też, że ocalonym dzieciom często trudno jest całkowicie zrozumieć pobudki rodziców. Mają do nich pretensje, tęsknią. Ich polska opiekunka zdecydowanie tłumaczy, jaki był cel rodziców – pragnących ponad wszystko ocalić im życie.
111
Ćwiczenie 4
Zapoznaj się z opisami miejskich murali poświęconych Irenie Sendlerowej. Wskaż jak najwięcej ich elementów symbolicznych oraz wyjaśnij ich znaczenie.
Zapoznaj się z opisami miejskich murali poświęconych Irenie Sendlerowej. Wskaż jak najwięcej ich elementów symbolicznych oraz wyjaśnij ich znaczenie.
Zapoznaj się z opisami miejskich murali poświęconych Irenie Sendlerowej. Wskaż jak najwięcej ich elementów symbolicznych oraz wyjaśnij ich znaczenie.
Przyjrzyj się miejskim muralom poświęconym Irenie Sendlerowej. Wskaż jak najwięcej ich elementów symbolicznych oraz wyjaśnij ich znaczenie.
R1eDPDkA4NxpR
Ilustracja przedstawia trzy różne murale. Pierwszy od lewej prezentuje postać młodej kobiety w stroju pielęgniarskim i czepku z krzyżem na głowie – to wizerunek Ireny Sendlerowej znany z jej wojennych zdjęć. W jej sylwetkę wkomponowany jest obraz getta – z kładką prowadząca nad żydowską częścią getta i tramwajem, który przejeżdżał przez getto i jechał do części aryjskiej. Sylwetkę kobiety otaczają dymy. Po lewej stronie muralu widać dwa czerwone tulipany. Środkowy mural ukazuje postać Ireny Sendlerowej już w starszym wieku. Tułów kobiety stanowi równocześnie pień drzewa, a jej ręce konary. Zamiest nóg kobieta ma korzenie. Tułów kobiety i jej głowa otoczone są koroną z zielonych liści, pośród których przebijają się serca. Kobieta zdaje się trzymać przed sobą setki serc. Trzeci mural przedstawia popiersie Ireny Sendlerowej. Jest ono odwzorowaniem zdjęcia kobiety. Przed Sendlerową znajduje się ogromny bukiet różnokolorowych kwiatów.
Źródło: 1. Emilio2005, CC BY-SA 4.0, viaWikimedia Commons; 2. CC 0; 3. Abraham, CC BY-SA 4.0, viaWikimedia Commons.
R1MmusYibiliJ
(Uzupełnij).
Zwróć uwagę na motywy roślinne występujące na wszystkich muralach. Znajdź inne symbole. Zastanów się, co mogą znaczyć i dlaczego je zastosowano. Przeanalizuj także sposób przedstawienia twarzy i postaci bohaterki.
Sprawdź, czy w twojej odpowiedzi pojawiły się wyjaśnienia symboli, np.: kwiaty (wdzięczność), serce (miłość), drzewo (wspólne korzenie, wielka rodzina ludzka), most (ratunek), czepek z czerwonym krzyżem (symbol zawodu pielęgniarki). Sprawdź także, czy zwróciłeś uwagę, że twarz i postać Sendlerowej są przedstawione zgodnie z zasadami realizmu; stanowią odwzorowanie fotografii z różnych etapów życia bohaterki.
21
Ćwiczenie 5
Zapoznaj się z fragmentem wspomnień Ireny Sendlerowej dotyczących Racheli, jednej z osób żydowskiego pochodzenia, którym udzieliła pomocy. Wyjaśnij, z czym była związana dwoistość uczuć, które miała względem Sendlerowej Rachela.
Zapoznaj się z fragmentem wspomnień Ireny Sendlerowej dotyczących Racheli, jednej z osób żydowskiego pochodzenia, którym udzieliła pomocy. Wyjaśnij, z czym była związana dwoistość uczuć, które miała względem Sendlerowej Rachela.
Zapoznaj się z fragmentem wspomnień Ireny Sendlerowej dotyczących Racheli, jednej z osób żydowskiego pochodzenia, którym udzieliła pomocy. Wyjaśnij, z czym była związana dwoistość uczuć, które miała względem Sendlerowej Rachela.
Przeczytaj fragment wspomnień Ireny Sendlerowej dotyczących Racheli, jednej z osób żydowskiego pochodzenia, którym udzieliła pomocy. Wyjaśnij, z czym była związana dwoistość uczuć, które miała względem Sendlerowej Rachela.
Anna MieszkowskaMatka dzieci Holocaustu: historia Ireny Sendlerowej
Zmaltretowana, nieszczęsna Rachela, nie mając właściwie innego wyjścia, znając mnie dobrze, zaufała mi i poszła ze mną. Umieściłam ją w dość bezpiecznym miejscu. I od tej chwili zaczął się w jej życiu nowy okres. [...] Później, jak to często bywało w życiu konspiracyjnym, ukrywająca się przechodziła z jednego lokum do drugiego, w zależności od licznych sytuacji. Po kilkakrotnych przenosinach aktualni opiekunowie już nie znali prawdziwego pochodzenia Racheli. I wtedy na jej drodze stanął młody inżynier, [...] który zakochał się w bardzo ładnej, dobrej i miłej dziewczynie, noszącej już oczywiście inne imię i nazwisko. Ze względu na konieczne wówczas zachowanie najdalej posuniętej ostrożności nikt z jej otoczenia nie znał całej prawdy. Rzecz jasna, i ona sama była zmuszona milczeć. [...] Rachela – teraz już Karolina, znalazła w Stanisławie prawdziwego przyjaciela i opiekuna. On zupełnie nie znał jej pochodzenia. [...] Po wyzwoleniu stworzyła ze Stanisławem normalny, dobry dom, mają udaną córkę. Ale ani mąż, ani córka nigdy nie poznali tajemnicy jej pochodzenia. Zaraz po wojnie, kiedy spotkałyśmy się przypadkowo na ulicy, po pierwszym wybuchu obustronnej radości z powodu, że udało nam się przeżyć to całe piekło, powiedziała mi: „Pamiętaj, że Rachela zginęła tam za murami razem z całą rodziną, tu żyje zupełnie inny człowiek”. Po czym pierwszy raz widziałam ją płaczącą. Płakała długo, jakby we łzach chciała utopić swą tragiczną przeszłość, wszystkie tamte złe dni. Łzami żegnała się z domem rodzinnym, swoim życiorysem, z przeszłością. [...] Nigdy nie wraca do rozmów na te tematy. Przed spotkanymi znajomymi z dawnych czasów udaje kogo innego. Ze mną, jedyną osobą znającą jej przeszłość, łączy ją specyficzna bliskość. Są okresy, kiedy mnie unika. Czasem nie widujemy się po dwa, trzy lata. Są to okresy, w których udaje się jej zapomnieć choć trochę o przeszłości. [...] Czasem jednak nachodzi ją bezgraniczna tęsknota za utraconymi bliskimi, rodzeństwem, rodzicami, za środowiskiem, w którym wzrastała od dziecka. Wówczas odwiedza mnie, szuka ze mną kontaktu. [...] Nigdy jej nie narzucam swego towarzystwa, bo wiem, że jeśli mnie unika, to znaczy, że jest szczęśliwa, bo żyje życiem męża, córki, swego obecnego otoczenia.
01 Źródło: Anna Mieszkowska, Matka dzieci Holocaustu: historia Ireny Sendlerowej, Warszawa 2004, s. 116.
R1dq3p3p3Mm5r
(Uzupełnij).
Zwróć uwagę na słowa Racheli skierowane do Ireny Sendlerowej: „Pamiętaj, że Rachela zginęła tam za murami razem z całą rodziną, tu żyje zupełnie inny człowiek”. Zastanów się, dlaczego Rachela czasami unika, innym razem szuka kontaktu z Sendlerową.
Historia Racheli symbolizuje los wielu Żydów ocalałych z Holokaustu, którzy bali się wyjawić nawet bliskim prawdę o swoim pochodzeniu i przeszłości. Niejednokrotnie zakładali szczęśliwe rodziny, podejmowali dającą satysfakcję pracę – nie mogli jednak uciec od wspomnień, z którymi byli sami, tęsknili za dawnym życiem, rodziną. Sendlerowa z jednej strony przypomina Racheli o tym, co trudne traumatyczne, dlatego Żydówka często unika kontaktów z nią. Z drugiej strony Polka jest osobą, którą łączy Rachelę z tą częścią przeszłości, która jest jej droga i bliska, za którą tęskni.
211
Ćwiczenie 6
Zapoznaj się z fragmentem książki Andrzeja Szczypiorskiego Początek. Zdecyduj, czy historię żydowskiego chłopca opisaną przez autora można określić mianem tragicznej. Sformułuj dwa argumenty.
Andrzej SzczypiorskiPoczątek
Siostra Weronika [...] uczyła dzieci znaku krzyża, ale także nowych imion i nazwisk, całej ich krótkiej i skomplikowanej przeszłości, która była kłamstwem. Przez to kłamstwo miały się dzieci mozolnie przebijać do nowej prawdy życia. [...] Ale starsze dzieci dźwigały wielkie ciężary. Siedmioletni Arturek, chłopiec o dobrym wyglądzie, ale niedobrym spojrzeniu, zdradzającym utajony głęboko sentyment wyklętej rasy, odrzucał nową osobowość. – Jak ci na imię? – pytała siostra Weronika. – Artur. – Nie mów tak. Na imię ci Władzio. Powtórz! – Artur! – Dlaczego jesteś taki uparty, Władziu? Twój tatuś był stolarzem, nazywał się Gruszka. Przecież pamiętasz, Władziu… – Był dentystą. Nazywał się doktor Mieczysław Hirschfeld. Siostra przecież wie najlepiej. – Wiem. Nie zaprzeczam. Ale musisz o tym zapomnieć. Nazywasz się Władzio Gruszka. Twój ojciec był stolarzem. – Możemy się umówić, że był stolarzem. Wiem, o co chodzi. Niech siostra o tym pamięta, dobrze? – Będę pamiętała. Więc jak ci na imię! – Władzio Gruszka, syn stolarza. Uśmiechał się szyderczo. Wzruszał ramionami. Spojrzenie miał wyzywające. Przez chwilę siostra Weronika nienawidziła Władzia. Wymykał się jej. Ale trwało to krótko. Myślała – „Nie wypuszczę go do końca wojny. Jeżeli go wypuszczę, zginie tylko po to, żeby zrobić na złość”. W tym sensie nie zrobił jej na złość. Przeżył wojnę. Wyrósł na niewysokiego, krótkowzrocznego mężczyznę. Nazywał się Władysław Gruszecki. Jego biografia była skomponowana w sposób wyrafinowany i elegancki, lecz nie całkiem przekonywający. Należał do ludzi, którzy nie znali umiaru. [...] Nie potrafił się już rozstać z wielością swym istnień. Ojciec Władysława Gruszeckiego był zarówno dentystą, jak stolarzem. Stomatolog, uprawiający stolarskie hobby, tak to ujmował w późniejszych latach. Drzewo genealogiczne Władysława Gruszeckiego wykazywało wiele dziwacznych luk, przy wielu zawiłych rozgałęzieniach. Pochodzenie było szlacheckie, sięgało czasów przedrozbiorowych. Przodkowie byli miecznikami, podsędkami i chorążymi, bo w wieku chłopięcym Władysław Gruszecki wielokrotnie czytał Trylogię Henryka Sienkiewicza i upodobał sobie jej bohaterów. Był to polonus jak się patrzy. Nosił wąsy sumiaste. W rozmowach wtrącał niekiedy, od niechcenia, bardzo swobodnie, rozmaite zwroty, matowe od patyny dawności. Powiadał – „Panie dzieju!”. [...] A nawet zdarzało się, że powiadał – „przecz” – i tego było już za wiele, nawet dla bardzo wyrozumiałych słuchaczy.
3 Źródło: Andrzej Szczypiorski, Początek, Warszawa 1988, s. 51–53.
Przypomnij sobie znaczenie terminu „tragizm”. Odnieś je do sytuacji opisywanego przez Andrzeja Szczypiorskiego bohatera.
Sformułuj argumenty odnoszące się do tekstu.
TAK – np.
bohater został wykorzeniony ze swojej kultury, stracił z nią kontakt
starania bohatera, aby być ,,jak najlepszym Polakiem”, noszą znamiona tragizmu, ponieważ ukazują człowieka głęboko doświadczonego, starającego się za wszelką cenę odnaleźć odebrane w dzieciństwie poczucie bezpieczeństwa, poradzić sobie z przeżytą traumą poprzez wyparcie
NIE – np.
bohater zakorzenił się w nowej kulturze, stał się jej pełnoprawnym uczestnikiem,
dzięki umieszczeniu w zakonie bohater ocalił życie
Tekst do ćwiczeń 7, 8, 9
Władysław BroniewskiBallady i romanse
Słuchaj dzieweczko! Ona nie słucha... „To dzień biały, to miasteczko...” Nie ma miasteczka, nie ma żywego ducha, po gruzach biega naga, ruda Ryfka, trzynastoletnie dziecko.
Przejeżdżali grubi Niemcy w grubym tanku. (Uciekaj, uciekaj Ryfka!) „Mama pod gruzami, tata w Majdanku...” Roześmiała się, zakręciła się, znikła.
I przejeżdżał znajomy, dobry łyk z Lubartowa: „Masz, Ryfka, bułkę, żebyś była zdrowa...” Wzięła, ugryzła, zaświeciła zębami: „Ja zaniosę tacie i mamie”.
Przejeżdżał chłop, rzucił grosik, przejeżdżała baba, też dała cosik, przejeżdżało dużo, dużo luda, każdy się dziwił, że goła i ruda.
I przejeżdżał bolejący Pan Jezus, SS‑mani go wiedli na męki, postawili ich oboje pod miedzą, potem wzięli karabiny do ręki.
„Słuchaj, Jezu, słuchaj, Ryfka, sie Juden, za koronę cierniową, za te włosy rude, za to, żeście nadzy, za to, żeśmy winni, obojeście umrzeć powinni”.
I ozwało się Alleluja w Galilei, i oboje anieleli po kolei, potem salwa rozległa się głucha... „Słuchaj, dzieweczko!... Ona nie słucha…”
1 Źródło: Władysław Broniewski, Ballady i romanse, [w:] Wiersze i poematy, Warszawa 1970, s. 128–129.
RL0GDINfp0QtH21
Ćwiczenie 7
Zapoznaj się z wierszem Władysława Broniewskiego Ballady i romanse, a następnie oceń prawdziwość informacji. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub F - jeśli jest fałszywa. W wierszu Władysława Broniewskiego został podjęty temat martyrologii narodu żydowskiego w czasie II wojny światowej. Możliwe odpowiedzi: P, F. Wiersz Władysława Broniewskiego Ballady i romanse można uznać za peryfrazę Romantyczności Adama Mickiewicza. Możliwe odpowiedzi: P, F. Pojawiająca się w czwartej strofie wiersza Broniewskiego enumeracja ma na celu zwrócenie uwagi odbiorcy na prezentowanie treści, wzmocnienie znaczenia wypowiedzi. Możliwe odpowiedzi: P, F. Przywołanie w utworze Broniewskiego postaci Jezusa Chrystusa ma na celu sakralizację opisywanych zdarzeń. Możliwe odpowiedzi: P, F. Utwór Władysława Broniewskiego Ballady i romanse zalicza się do gatunku literackiego zwanego balladą.. Możliwe odpowiedzi: P, F. Pojawiający się w wierszu Władysława Broniewskiego motyw rudych włosów staje się symbolem niewinności narodu żydowskiego doświadczonego przez Holokaust. Możliwe odpowiedzi: P, F.
Zapoznaj się z wierszem Władysława Broniewskiego Ballady i romanse, a następnie oceń prawdziwość informacji. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub F - jeśli jest fałszywa. W wierszu Władysława Broniewskiego został podjęty temat martyrologii narodu żydowskiego w czasie II wojny światowej. Możliwe odpowiedzi: P, F. Wiersz Władysława Broniewskiego Ballady i romanse można uznać za peryfrazę Romantyczności Adama Mickiewicza. Możliwe odpowiedzi: P, F. Pojawiająca się w czwartej strofie wiersza Broniewskiego enumeracja ma na celu zwrócenie uwagi odbiorcy na prezentowanie treści, wzmocnienie znaczenia wypowiedzi. Możliwe odpowiedzi: P, F. Przywołanie w utworze Broniewskiego postaci Jezusa Chrystusa ma na celu sakralizację opisywanych zdarzeń. Możliwe odpowiedzi: P, F. Utwór Władysława Broniewskiego Ballady i romanse zalicza się do gatunku literackiego zwanego balladą.. Możliwe odpowiedzi: P, F. Pojawiający się w wierszu Władysława Broniewskiego motyw rudych włosów staje się symbolem niewinności narodu żydowskiego doświadczonego przez Holokaust. Możliwe odpowiedzi: P, F.
31
Ćwiczenie 8
Wskaż trzy konkretne elementy, które podkreślają okrucieństwo oraz tragizm losu żydowskiej dziewczynki w wierszu Władysława Broniewskiego, pt. Ballady i romanse. Uzasadnij swoją odpowiedź.
RdaDR1MHz39sR
(Uzupełnij).
Zwróć uwagę na charakterystyczne cechy przestrzeni, w której porusza się mała Ryfka, prześledź zachowanie bohaterki oraz sposób, w jaki podchodzą do niej ludzie.
Wśród elementów podkreślających okrucieństwo oraz tragizm losu żydowskiej dziewczynki Ryfki należy wymienić nagość dziewczynki oraz jej zagubienie, brak świadomości rozgrywających się wokół niej wydarzeń. Każdy z prostych ludzi spotykających Ryfkę coś jej daje bądź coś do niej mówi, nikt jednak nie decyduje się udzielić małej Żydówce pomocy. Broniewski podkreśla w swoim utworze jej samotność, wyobcowanie.
31
Ćwiczenie 9
Omów symboliczne znaczenie postaci Jezusa Chrystusa pojawiającego w się wierszu Ballady i romanse Władysława Broniewskiego.
RQOqVCLJZrkRu
(Uzupełnij).
Przypomnij sobie, z czym związana była śmierć Jezusa Chrystusa oraz jak wyglądała jego męka. Zwróć uwagę na to, w jaki sposób traktowany jest Jezus Chrystus przez wyznawców judaizmu.
Jezus Chrystus staje się w wierszu Broniewskiego symbolem męki narodu żydowskiego – razem z Ryfką podąża na śmierć. Ich winą jest to, że są Żydami oraz mają rude włosy. Niemcy nie ponoszą kary za ich zamordowanie.
