Sprawdź się
Spośród podanych niżej ilustracji wybierz te, które przedstawiają maszyny i narzędzia rolnicze wynalezione lub upowszechnione w XIX w.
Zapoznaj się z opisami podanych niżej ilustracji oraz wybierz te, które przedstawiają maszyny i narzędzia rolnicze wynalezione lub upowszechnione w XIX w.
Narzędzie służące do orki.
Maszyna rolnicza służąca do transportu maszyn bez własnego napędu i ciągnięcia innych maszyn rolniczych.
Narzędzie rolnicze służące do przekopywania ziemi.
Sierp służący do ścinania trawy.
Maszyna rolnicza służąca do cięcia zboża i roślin pastewnych na drobne kawałki.
# ilustracja 2
{} ilustracja 3
{} ilustracja 4
# ilustracja 5
{} ilustracja 1
{#} ilustracja 2
{} ilustracja 3
{} ilustracja 4
{#} ilustracja 5
Przeanalizuj poniższy tekst i odpowiedz na pytanie.
W 1861 r., Węgier, Ignaz Philipp Semmelweis, pracujący w szpitalach Wiedniu i Budapeszcie, opublikował pracę na temat profilaktyki gorączki połogowej. Był pierwszym, który poznał tajemnice [A], lecz sam uległ zakażeniu i w pełni sił twórczych zmarł w 1865 r. Odkrył, że źródłem zakażeń, a następnie gorączki i gangreny są brudne ręce, pościel itp. W szpitalu wiedeńskim badał przyczyny zgonów kobiet, które zostawały matkami […]. Z powodu gorączki połogowej 20‑30% spośród nich umierało. By to zmienić, wprowadził na położnictwie mydło oraz chlorowane wapno. Przed każdym badaniem nakazywał mycie rąk szczoteczkami oraz mycie instrumentów. […] Joseph Lister z Glasgow […] wprowadzał podczas operacji kwas karbolowy (fenol), rozpylany w powietrzu. Karbol przeciwdziałał infekcjom, zabijając zarazki. […] Polak Jan Antoni Mikulicz‑Radecki […] w leczeniu ran zastosował jodoform oraz wprowadził maskę zakrywającą usta lekarza, czepki i sterylizowane rękawiczki niciane.
Źródło: A. Chwalba, Historia powszechna. Wiek XIX, PWN, Warszawa 2008, s. 123.
Jakie pojęcie powinno być wstawione na miejsce zaznaczone literą A?
- medycyna
- higiena
- antyseptyka
- mikrobiologia
Zapoznaj się z poniższymi notkami i wykonaj polecenia.
Dopasuj imię i nazwisko naukowca do fragmentu, w którym opisano dokonane przez niego odkrycie.
1.
Oba pierwiastki znalazły zastosowanie w medycynie. Jeden z nich został nazwany na cześć ojczyzny jednego z odkrywców. Wykorzystywano je do leczenia zaawansowanego raka, ponieważ silne promieniowanie niszczyło komórki nowotworowe., 2.
Sformułował podstawy nauki, która tłumaczyła, w jaki sposób następuje dziedziczenie pewnych cech i ich zmienność w kolejnych pokoleniach. Badania nad tymi zagadnieniami wyprzedzały znacznie swoje czasy i zostały docenione dopiero wiele lat po śmierci ich inicjatora., 3.
Rezultaty jego badań porównywano z dokonaniami Newtona. Najważniejszą ich część stanowiło sformułowanie praw dotyczących zjawisk związanych z oddziaływaniem ciał mających ładunek elektryczny i z polem magnetycznym., Dmitrij Mendelejew, Zygmunt Freud
| Fragment | Imię i nazwisko naukowca |
|---|---|
|
1. Oba pierwiastki znalazły zastosowanie w medycynie. Jeden z nich został nazwany na cześć ojczyzny jednego z odkrywców. Wykorzystywano je do leczenia zaawansowanego raka, ponieważ silne promieniowanie niszczyło komórki nowotworowe. |
|
|
2. Sformułował podstawy nauki, która tłumaczyła, w jaki sposób następuje dziedziczenie pewnych cech i ich zmienność w kolejnych pokoleniach. Badania nad tymi zagadnieniami wyprzedzały znacznie swoje czasy i zostały docenione dopiero wiele lat po śmierci ich inicjatora. |
|
|
3. Rezultaty jego badań porównywano z dokonaniami Newtona. Najważniejszą ich część stanowiło sformułowanie praw dotyczących zjawisk związanych z oddziaływaniem ciał mających ładunek elektryczny i z polem magnetycznym. |
Oba pierwiastki znalazły zastosowanie w medycynie. Jeden z nich został nazwany na cześć ojczyzny jednego z odkrywców. Wykorzystywano je do leczenia zaawansowanego raka, ponieważ silne promieniowanie niszczyło komórki nowotworowe. Możliwe odpowiedzi: 1. Maria Skłodowska-Curie, 2. Gregor Mendel, 3. André Ampère 2.
Sformułował podstawy nauki, która tłumaczyła, w jaki sposób następuje dziedziczenie pewnych cech i ich zmienność w kolejnych pokoleniach. Badania nad tymi zagadnieniami wyprzedzały znacznie swoje czasy i zostały docenione dopiero wiele lat po śmierci ich inicjatora. Możliwe odpowiedzi: 1. Maria Skłodowska-Curie, 2. Gregor Mendel, 3. André Ampère 3.
Rezultaty jego badań porównywano z dokonaniami Newtona. Najważniejszą ich część stanowiło sformułowanie praw dotyczących zjawisk związanych z oddziaływaniem ciał mających ładunek elektryczny i z polem magnetycznym. Możliwe odpowiedzi: 1. Maria Skłodowska-Curie, 2. Gregor Mendel, 3. André Ampère
Przyporządkuj dziedziny nauk przyrodniczych do odpowiedniego fragmentu.
Postacie ukazane na karykaturze:
Henri Rochefort
Henri Rochefort (1830–1913) – francuski pisarz, dziennikarz, dramaturg i polityk skrajnej prawicy. […] Od 1868 był wydawcą tygodnika „La Lanterne”. W 1869 został członkiem Izby Ustawodawczej. W 1870 za obrazę rodziny cesarskiej został skazany na karę więzienia. W 1871 walczył w Komunie Paryskiej, za co w 1873 został zesłany do Nowej Kaledonii. W 1874 uciekł z zesłania i przez San Francisco dostał się do Londynu. W roku 1880 powrócił do Paryża i na łamach dziennika „L’Intransigeant” występował przeciw rządowi. W 1889 został ponownie skazany, uciekł do Londynu, skąd powrócił w 1895 [tekst dostępny online: pl.wikipedia.org].
Emil Zola
Emil Zola (1840–1902) – eseista, dziennikarz, krytyk sztuki, francuski pisarz, główny przedstawiciel naturalizmu. […] [w swoich powieściach] przedstawia on rozległą panoramę francuskiego społeczeństwa […]. Wnikliwe badania warunków życia robotników i chłopów oraz działalności Kościoła katolickiego we Francji wywołały u niego sympatie socjalistyczne i antyklerykalne. […] W konsekwencji jego książki zostały umieszczone na Indeksie ksiąg zakazanych. Pisarz wytykał także obojętność rządów Francji i Europy wobec ludobójstwa Ormian po masakrach dokonanych w sułtańskiej Turcji w latach 1894–1896. W artykułach poświęconych sztuce bronił malarzy impresjonistów przed krytyką zwolenników akademizmu. W 1898 zaangażował się w obronę francuskiego oficera niesłusznie oskarżonego o zdradę – Alfreda Dreyfusa [tekst dostępny online: pl.wikipedia.org].
Bernard Adolphe Granier de Cassagnac
Bernard Adolphe Granier de Cassagnac (1806–1880) – francuski dziennikarz i polityk, był wielkim zwolennikiem imperium francuskiego oraz monarchii absolutnej; walczył przeciwko reformom republikańskim [tekst dostępny online: pl.wikipedia.org].
Przeanalizuj poniższą tabelę, a następnie wyjaśnij, dlaczego w niektórych krajach odsetek dochodu narodowego wytworzonego przez rolnictwo był wyższy, a w niektórych niższy.
Odsetek dochodu narodowego wytwarzanego przez rolnictwo w latach 1870–1913
Kraj | 1870 rok | 1913 rok |
|---|---|---|
Anglia | 17 | 7 |
Niemcy | 46 | 33 |
Szwecja | 33 | 22 |
Francja | 43 | 35 |
Włochy | 57 | 37 |
Rosja | 55 | 51 |
USA | 30 | 21 |
Japonia | 63 | 38 |
Zapoznaj się z krótką notką biograficzną o Marii Skłodowskiej-Curie, a następnie ułóż na jej podstawie trzy zdania, które:
mogłyby być wykorzystane jako hasło ruchu dążącego do równouprawnienia kobiet w XIX w.,
mogłyby się znaleźć na pomniku wzniesionym w Warszawie,
mogłyby zostać umieszczone na tablicy pamiątkowej na Sorbonie.
Maria Salomea Skłodowska-Curie (ur. 7 listopada 1867 w Warszawie, zm. 4 lipca 1934 w Passy) – polska fizyk i chemik, dwukrotna laureatka Nagrody Nobla (1903, 1911).
W 1891 Maria Skłodowska wyjechała z Królestwa Polskiego do Paryża, by podjąć studia na Sorbonie (w XIX wieku kobiety nie mogły studiować na ziemiach polskich); następnie rozwinęła tam swoją karierę naukową. Była prekursorką nowej gałęzi chemii – radiochemii. Do jej dokonań należą: rozwinięcie teorii promieniotwórczości, technik rozdzielania izotopów promieniotwórczych oraz odkrycie dwóch nowych pierwiastków – radu i polonu. Z jej inicjatywy prowadzono także badania nad leczeniem raka za pomocą promieniotwórczości. Nagrodą Nobla została wyróżniona po raz pierwszy w 1903 – z fizyki, wraz z mężem Pierre’em Curie i z Henrim Becquerelem, za badania nad odkrytym przez Becquerela zjawiskiem promieniotwórczości.
Po raz drugi została nagrodzona w 1911 – z chemii za odkrycie polonu i radu, wydzielenie czystego radu i badanie właściwości chemicznych pierwiastków promieniotwórczych. Należy do grona jedynie czterech osób, które otrzymały Nagrodę Nobla więcej niż raz. Wśród nich jest jedną z dwóch, które otrzymały nagrody w różnych dyscyplinach. W tej czwórce jest też jedyną kobietą oraz jedynym uczonym uhonorowanym w dwóch różnych naukach przyrodniczych. Mimo polskiej narodowości i sentymentów do kraju nigdy nie otrzymała polskiego obywatelstwa – do Francji wyjechała z paszportem Imperium Rosyjskiego. Maria Skłodowska-Curie to pierwsza kobieta, która spoczęła w paryskim Panteonie w dowód uznania zasług naukowych. Z mężem Pierre’em Curie miała dwie córki: Ève Curie i Irène Joliot‑Curie.
Źródło: tekst dostępny online: pl.wikipedia.org.
Thomas Eakins,Klinika doktora Agnew, 1889 r.
Thomas Eakins, Klinika doktora Grossa, 1875 r.
Zdjęcie przedstawiające Emila Theodora Kochera podczas operacji.
Gaspare Traversi, Operacja, 1753–1754.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Na wszystkich ilustracjach przedstawiono operacje przeprowadzone z uwzględnieniem zasad antyseptyki. | □ | □ |
| Na wszystkich ilustracjach zostały ukazane operacje z zastosowaniem środków znieczulających. | □ | □ |
| Wszystkie przedstawienia operacji powstały w XIX w. | □ | □ |
Podpis pod karykaturą:
Człowiek jest niczym więcej, jak tylko robakiem.
Wyobraź sobie, że żyjesz w czasach przed wybuchem I wojny światowej i pracujesz jako dziennikarz/dziennikarka. Napisz artykuł, w którym wyjaśnisz, dlaczego rozwój nauk przyrodniczych jest tak ważny. Wskaż dwa osiągnięcia, które w twoim przekonaniu miały największy wpływ na życie ludzi. Pamiętaj o zastosowaniu odpowiedniego stylu.