Program NSDAP

7. Żądamy, aby głównym celem Państwa było zapewnienie godziwego życia jego obywatelom. Jeśli wyżywienie populacji okaże się niemożliwe, obcokrajowcy, którzy nie są mieszkańcami, muszą być wydaleni z Rzeszy.

8. Wszyscy nie‑niemieccy imigranci muszą być powstrzymani. Żądamy, aby wszyscy obcokrajowcy, którzy wkroczyli w granice Rzeszy po 2 VIII 1914 niezwłocznie ją opuścili.

9. Wszyscy mieszkańcy muszą mieć identyczne prawa i obowiązki.

10. Najważniejszą powinnością obywatela jest praca fizyczna lub umysłowa. Działania indywidualne nie mogą się kłócić z interesem ogółu i powinny być podstawą dla wypracowania dobra ogółu.

1 Źródło: Program NSDAP, dostępny w internecie: vaterland.pl [dostęp 5.11.2020 r.].

Program NSDAP

11. Zniesienie przychodów nie zyskanych przez pracę. Złamanie niewolnictwa interesów.

12. Patrząc na olbrzymie poświęcenie istnień ludzkich wymagane przez każdą wojnę, osobiste wzbogacenie się na wojnie musi być traktowane jako przestępstwo przeciwko Narodowi. Nawiązując do powyższego, żądamy bezwzględnej konfiskaty wszystkich bogactw uzyskanych na wojnie.

13. Żądamy nacjonalizacji wszystkich gałęzi przemysłu poprzez formowanie ich w korporacje.

14. Żądamy podziału zysków w wielkich przedsiębiorstw przemysłowych.

15. Żądamy rozległego rozwoju systemu ubezpieczeń dla ludzi starszych.

16. Żądamy stworzenia i utrzymania „zdrowej” klasy średniej, natychmiastowej komunalizacji wielkich domów handlowych oraz ich niskooprocentowanych pożyczek dla drobnych kupców, i najwyższe dobro powinno jawić się wszystkim drobnym kupcom w pozycji Państwa i porządku publicznego.

17. Żądamy reformy agrarnej odpowiedniej do naszych narodowych wymagań oraz wprowadzenie prawa konfiskującego ziemię dla celów publicznych bez rekompensaty; zniesienia czynszu ziemskiego i zakazanie wszelkich spekulacji na temat ziemi.

1 Źródło: Program NSDAP, dostępny w internecie: vaterland.pl [dostęp 5.11.2020 r.].

Michał Szukała Prof. E. Król: O zwycięstwie wyborczym NSDAP w 1932 r. zadecydował wielki kryzys gospodarczy

Oryginalnym „wynalazkiem hitlerowskim” były „loty nad Niemcami” („Deutschlandflüge”). Hitler przelatywał z miasta do miasta na kolejne wiece, pojawiając się na nich niczym wysłannik z niebios. Wygłaszał przemówienia, ściskał dłonie, pozdrawiał tłumy hitlerowskim pozdrowieniem i tak w trakcie kilku lotów przemierzał tysiące kilometrów. Rola tych działań w propagandzie NSDAP jest nie do przecenienia.

Między 16 a 30 lipca 1932 r. Hitler wygłosił przemówienia w 50 miejscowościach, i jeśli wierzyć prasie partyjnej, słuchały go trzy miliony osób. Największe zgromadzenie tego rodzaju miało miejsce w Królewcu. W zorganizowanym tam wiecu wzięło udział 200 tys. uczestników. Takie natężenie i różnorodność propagandy przynosiły efekty, szczególnie jeśli weźmie się pod uwagę, jak podatny był społeczny grunt. Zdesperowany i przerażony skalą kryzysu przeciętny Niemiec nie zawsze rozumiał mechanizmy polityki, ale widział stan gospodarki i egzystencję swojej rodziny. Zastanawiał się, kto mógłby pomóc mu wyjść z tak ciężkiej sytuacji.

2 Źródło: Michał Szukała, Prof. E. Król: O zwycięstwie wyborczym NSDAP w 1932 r. zadecydował wielki kryzys gospodarczy, 1.08.2017 r., dostępny w internecie: dzieje.pl [dostęp 5.11.2020 r.].

Joanna Hytrek-Hryciuk Adolf Hitler: Dzień Pierwszy

Zgodnie z wprowadzonym prawem, Żydów pozbawiono majątków, tytułów naukowych i obywatelstwa, później ich życie sprowadzono do wyboru: emigracja lub śmierć. Czwarty punkt programu z 1920 r. – „Obywatelem może być jedynie ten, który jest narodowym towarzyszem (Volksgenosse). Towarzyszem może być jedynie ten, kto jest niemieckiej krwi, bez znaczenia, jaką religię wyznaje. Żaden Żyd nie może być narodowym towarzyszem” – mógłby być preambułą do przyjętych 15 lat później ustaw norymberskich.

Całkowita kontrola nad prasą i kulturą sprawiła, że wprowadzenie cenzury nie było konieczne. Niemcy, wkrótce przemianowane na III Rzeszę, zjednoczyły się z Austrią, odbudowały militarny potencjał i w ciągu kilku następnych lat znacznie powiększyły swoje terytorium. Odebrane zamorskie kolonie, zgodnie z zawartą w Mein Kampf sugestią, zastąpiły tereny okupowane, gwarantujące tanią siłę roboczą, żywność i „przestrzeń życiową” (Lebensraum). Sport i spędzanie wolnego czasu sprowadzono do wspólnotowo‑religijnego rytuału. Podobnie jak w programie 25 punktów, także w późniejszych pryncypiach pojawiło się słowo „moralność”, odmieniane przez wszystkie przypadki.

3 Źródło: Joanna Hytrek-Hryciuk, Adolf Hitler: Dzień Pierwszy, dostępny w internecie: tygodnikpowszechny.pl [dostęp 5.11.2020 r.].

Paweł Łepkowski III Rzesza była państwem bezprawia

Narodowi socjaliści postawili sobie za cel wyniszczenie wykształconego jeszcze w czasach cesarstwa systemu sądowniczego, opierającego się na zasadzie niezawisłości sędziowskiej. Wszyscy aktywni zawodowo prawnicy zostali zrzeszeni w jednym związku zawodowym – NS Rechtswahrerbund. „Sąd honorowy” tej organizacji dysponował całym zestawem surowych narzędzi dyscyplinarnych i kar – od brutalnych nagan za niestosowanie pozdrowienia „Heil Hitler” po wykluczenie z izby adwokackiej i przekazanie sprawy Gestapo. Jednym z pierwszych kroków podjętych przez nazistów była likwidacja dotychczasowej polityki kadrowej w sądownictwie. Od 1933 r. to nie prezesi sądów i sędziowie rozdzielali między siebie poszczególne zadania i funkcje, ale o nominacjach sędziowskich decydował minister sprawiedliwości. Nowa ustawa o urzędnikach państwowych nadawała ministrowi sprawiedliwości przywilej kierowania nieposłusznych lub podejrzanych politycznie sędziów na emeryturę. Miejsce „starych” sędziów zajmowali bardzo młodzi członkowie NSDAP. Klasycznym przykładem takiej wymiany kadr był szybki awans 31‑letniego Wilhelma Stuckarta, którego mianowano prezesem Oberlandesgerichtu – Wyższego Sądu Krajowego Hesji.

4 Źródło: Paweł Łepkowski, III Rzesza była państwem bezprawia, 7.07.2018 r., dostępny w internecie: rp.pl [dostęp 5.11.2020 r.].